僧殘章
Saṅghādisesakaṇḍaṃ
Sukkavissaṭṭhisikkhāpadaṃ
Ime kho panāyasmanto terasa saṅghādisesā dhammā uddesaṃ āgacchanti.
234
Tena samayena Buddho Bhagavā Sāvatthiyaṃ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena āyasmā Seyyasako anabhirato brahmacariyaṃ carati. So tena kiso hoti lūkho dubbaṇṇo uppaṇḍuppaṇḍukajāto dhamanisanthatagatto. Addasa kho āyasmā Udāyī āyasmantaṃ Seyyasakaṃ kisaṃ lūkhaṃ dubbaṇṇaṃ uppaṇḍuppaṇḍukajātaṃ dhamanisanthatagattaṃ. Disvāna āyasmantaṃ Seyyasakaṃ etad avoca — “kissa tvaṃ, āvuso Seyyasaka, kiso lūkho dubbaṇṇo uppaṇḍuppaṇḍukajāto dhamanisanthatagatto? Kacci no tvaṃ, āvuso Seyyasaka, anabhirato brahmacariyaṃ carasī” ti?
“Evam āvuso” ti.
“Tena hi tvaṃ, āvuso Seyyasaka, yāvadatthaṃ bhuñja yāvadatthaṃ supa yāvadatthaṃ nhāya, yāvadatthaṃ bhuñjitvā yāvadatthaṃ supitvā yāvadatthaṃ nhāyitvā yadā te anabhirati uppajjati rāgo cittaṃ anuddhaṃseti tadā hatthena upakkamitvā asuciṃ mocehī” ti.
“Kiṃ nu kho, āvuso, kappati evarūpaṃ kātun” ti?
“Āma, āvuso, aham pi evaṃ karomī” ti.
Atha kho āyasmā Seyyasako yāvadatthaṃ bhuñji yāvadatthaṃ supi yāvadatthaṃ nhāyi, yāvadatthaṃ bhuñjitvā yāvadatthaṃ supitvā yāvadatthaṃ nhāyitvā yadā anabhirati uppajjati rāgo cittaṃ anuddhaṃseti tadā hatthena upakkamitvā asuciṃ mocesi. Atha kho āyasmā Seyyasako aparena samayena vaṇṇavā ahosi pīṇindriyo pasannamukhavaṇṇo vippasannachavivaṇṇo. Atha kho āyasmato Seyyasakassa sahāyakā bhikkhū āyasmantaṃ Seyyasakaṃ etad avocuṃ — “pubbe kho tvaṃ, āvuso Seyyasaka, kiso ahosi lūkho dubbaṇṇo uppaṇḍuppaṇḍukajāto dhamanisanthatagatto, so dāni tvaṃ etarahi vaṇṇavā pīṇindriyo pasannamukhavaṇṇo vippasannachavivaṇṇo. Kiṃ nu kho tvaṃ, āvuso Seyyasaka, bhesajjaṃ karosī” ti?
“Na kho ahaṃ, āvuso, bhesajjaṃ karomi, api câhaṃ yāvadatthaṃ bhuñjāmi yāvadatthaṃ supāmi yāvadatthaṃ nhāyāmi, yāvadatthaṃ bhuñjitvā yāvadatthaṃ supitvā yāvadatthaṃ nhāyitvā yadā me anabhirati uppajjati rāgo cittaṃ anuddhaṃseti tadā hatthena upakkamitvā asuciṃ mocemī” ti.
“Kiṃ pana tvaṃ, āvuso Seyyasaka, yen’eva hatthena saddhādeyyaṃ bhuñjasi ten’eva hatthena upakkamitvā asuciṃ mocesī” ti?
“Evam āvuso” ti.
Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti — “kathañ hi nāma āyasmā Seyyasako hatthena upakkamitvā asuciṃ mocessatī” ti.
Atha kho te bhikkhū āyasmantaṃ Seyyasakaṃ anekapariyāyena vigarahitvā Bhagavato etam atthaṃ ārocesuṃ. Atha kho Bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā āyasmantaṃ Seyyasakaṃ paṭipucchi — “saccaṃ kira tvaṃ, Seyyasaka, hatthena upakkamitvā asuciṃ mocesī” ti?
“Saccaṃ, Bhagavā” ti.
Vigarahi Buddho Bhagavā — “ananucchavikaṃ, moghapurisa, ananulomikaṃ appaṭirūpaṃ assāmaṇakaṃ akappiyaṃ akaraṇīyaṃ. Kathañ hi nāma tvaṃ, moghapurisa, hatthena upakkamitvā asuciṃ mocessasi. Nanu mayā, moghapurisa, anekapariyāyena virāgāya dhammo desito no sarāgāya, visaññogāya dhammo desito no saññogāya, anupādānāya dhammo desito no saupādānāya. Tattha nāma tvaṃ, moghapurisa, mayā virāgāya dhamme desite sarāgāya cetessasi, visaññogāya dhamme desite saññogāya cetessasi, anupādānāya dhamme desite saupādānāya cetessasi. Nanu mayā, moghapurisa, anekapariyāyena rāgavirāgāya dhammo desito, madanimmadanāya pipāsavinayāya ālayasamugghātāya vaṭṭupacchedāya taṇhakkhayāya virāgāya nirodhāya nibbānāya dhammo desito? Nanu mayā, moghapurisa, anekapariyāyena kāmānaṃ pahānaṃ akkhātaṃ, kāmasaññānaṃ pariññā akkhātā, kāmapipāsānaṃ paṭivinayo akkhāto, kāmavitakkānaṃ samugghāto akkhāto, kāmapariḷāhānaṃ vūpasamo akkhāto? N’etaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya, pasannānaṃ vā bhiyyobhāvāya. Atha khv etaṃ, moghapurisa, appasannānañ c’eva appasādāya, pasannānañ ca ekaccānaṃ aññathattāyā” ti.
Atha kho Bhagavā āyasmantaṃ Seyyasakaṃ anekapariyāyena vigarahitvā dubbharatāya…pe… “evañ ca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha —
“Sañcetanikā sukkavissaṭṭhi, saṅghādiseso” ti.
Evañ c’idaṃ Bhagavatā bhikkhūnaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ hoti.
235
Tena kho pana samayena bhikkhū paṇītabhojanāni bhuñjitvā muṭṭhassatī asampajānā niddaṃ okkamanti. Tesaṃ muṭṭhassatīnaṃ asampajānānaṃ niddaṃ okkamantānaṃ supinantena asuci muccati. Tesaṃ kukkuccaṃ ahosi — “Bhagavatā sikkhāpadaṃ paññattaṃ — ‘sañcetanikā sukkavissaṭṭhi saṅghādiseso’ ti. Amhākañ ca supinantena asuci muccati. Atthi c’ettha cetanā labbhati. Kacci nu kho mayaṃ saṅghādisesaṃ āpattiṃ āpannā” ti?
Bhagavato etam atthaṃ ārocesuṃ. “Atth’esā, bhikkhave, cetanā, sā ca kho abbohārikā ti. Evañ ca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha —
236
“Sañcetanikā sukkavissaṭṭhi aññatra supinantā, saṅghādiseso” ti.
237
Sañcetanikā ti jānanto sañjānanto cecca abhivitaritvā vītikkamo.
Sukkan ti dasa sukkāni — nīlaṃ pītakaṃ lohitakaṃ odātaṃ takkavaṇṇaṃ dakavaṇṇaṃ telavaṇṇaṃ khīravaṇṇaṃ dadhivaṇṇaṃ sappivaṇṇaṃ.
Vissaṭṭhī ti ṭhānato cāvanā vuccati vissaṭṭhī ti.
Aññatra supinantā ti ṭhapetvā supinantaṃ.
Saṅghādiseso ti saṅgho va tassā āpattiyā parivāsaṃ deti mūlāya paṭikassati mānattaṃ deti abbheti, na sambahulā, na ekapuggalo, tena vuccati saṅghādiseso ti. Tass’eva āpattinikāyassa nāmakammaṃ adhivacanaṃ, tena pi vuccati saṅghādiseso ti.
- Ajjhattarūpe moceti,
- bahiddhārūpe moceti,
- ajjhattabahiddhārūpe moceti,
- ākāse kaṭiṃ kampento moceti,
- rāgûpatthambhe moceti,
- vaccûpatthambhe moceti,
- passāvûpatthambhe moceti,
- vātûpatthambhe moceti,
- uccāliṅga-pāṇaka-daṭṭhûpatthambhe moceti,
- ārogyatthāya moceti,
- sukhatthāya moceti,
- bhesajjatthāya moceti,
- dānatthāya moceti,
- puññatthāya moceti,
- yaññatthāya moceti,
- saggatthāya moceti,
- bījatthāya moceti,
- vīmaṃsatthāya moceti,
- davatthāya moceti,
- nīlaṃ moceti,
- pītakaṃ moceti,
- lohitakaṃ moceti,
- odātaṃ moceti,
- takkavaṇṇaṃ moceti,
- dakavaṇṇaṃ moceti,
- telavaṇṇaṃ moceti,
- khīravaṇṇaṃ moceti,
- dadhivaṇṇaṃ moceti,
- sappivaṇṇaṃ moceti.
238
Ajjhattarūpe ti ajjhattaṃ upādinne rūpe.
Bahiddhārūpe ti bahiddhā upādinne vā anupādinne vā.
Ajjhattabahiddhārūpe ti tadubhaye.
Ākāse kaṭiṃ kampento ti ākāse vāyamantassa aṅgajātaṃ kammaniyaṃ hoti.
Rāgûpatthambhe ti rāgena pīḷitassa aṅgajātaṃ kammaniyaṃ hoti.
Vaccûpatthambhe ti vaccena pīḷitassa aṅgajātaṃ kammaniyaṃ hoti.
Passāvûpatthambhe ti passāvena pīḷitassa aṅgajātaṃ kammaniyaṃ hoti.
Vātûpatthambhe ti vātena pīḷitassa aṅgajātaṃ kammaniyaṃ hoti.
Uccāliṅga-pāṇaka-daṭṭhûpatthambhe ti uccāliṅga-pāṇaka-daṭṭhena aṅgajātaṃ kammaniyaṃ hoti.
239
Ārogyatthāyā ti arogo bhavissāmi.
Sukhatthāyā ti sukhaṃ vedanaṃ uppādessāmi.
Bhesajjatthāyā ti bhesajjaṃ bhavissati.
Dānatthāyā ti dānaṃ dassāmi.
Puññatthāyā ti puññaṃ bhavissati.
Yaññatthāyā ti yaññaṃ yajissāmi.
Saggatthāyā ti saggaṃ gamissāmi.
Bījatthāyā ti bījaṃ bhavissati.
Vīmaṃsatthāyā ti nīlaṃ bhavissati, pītakaṃ bhavissati, lohitakaṃ bhavissati, odātaṃ bhavissati, takkavaṇṇaṃ bhavissati, dakavaṇṇaṃ bhavissati, telavaṇṇaṃ bhavissati, khīravaṇṇaṃ bhavissati, dadhivaṇṇaṃ bhavissati, sappivaṇṇaṃ bhavissatī ti.
Davatthāyā ti khiḍḍâdhippāyo.
240
Ajjhattarūpe ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Bahiddhārūpe ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Ajjhattabahiddhārūpe ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Ākāse kaṭiṃ kampento ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Rāgûpatthambhe ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Vaccûpatthambhe ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Passāvûpatthambhe ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Vātûpatthambhe ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Uccāliṅga-pāṇaka-daṭṭhûpatthambhe ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Ārogyatthāya ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Sukhatthāya…pe… bhesajjatthāya… dānatthāya… puññatthāya… yaññatthāya… saggatthāya… bījatthāya… vīmaṃsatthāya… davatthāya ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Nīlaṃ ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Pītakaṃ… lohitakaṃ… odātaṃ… takkavaṇṇaṃ… dakavaṇṇaṃ… telavaṇṇaṃ… khīravaṇṇaṃ… dadhivaṇṇaṃ… sappivaṇṇaṃ ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Suddhikaṃ niṭṭhitaṃ.
Ārogyatthañ ca sukhatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Ārogyatthañ ca bhesajjatthañ ca…pe… ārogyatthañ ca dānatthañ ca… ārogyatthañ ca puññatthañ ca… ārogyatthañ ca yaññatthañ ca… ārogyatthañ ca saggatthañ ca… ārogyatthañ ca bījatthañ ca… ārogyatthañ ca vīmaṃsatthañ ca… ārogyatthañ ca davatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Ekamūlakassa khaṇḍacakkaṃ niṭṭhitaṃ.
241
Sukhatthañ ca bhesajjatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Sukhatthañ ca dānatthañ ca…pe… sukhatthañ ca puññatthañ ca… sukhatthañ ca yaññatthañ ca… sukhatthañ ca saggatthañ ca… sukhatthañ ca bījatthañ ca… sukhatthañ ca vīmaṃsatthañ ca… sukhatthañ ca davatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Sukhatthañ ca ārogyatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
242
Bhesajjatthañ ca dānatthañ ca…pe… bhesajjatthañ ca puññatthañ ca… bhesajjatthañ ca yaññatthañ ca… bhesajjatthañ ca saggatthañ ca… bhesajjatthañ ca bījatthañ ca… bhesajjatthañ ca vīmaṃsatthañ ca… bhesajjatthañ ca davatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Bhesajjatthañ ca ārogyatthañ ca…pe… bhesajjatthañ ca sukhatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Dānatthañ ca puññatthañ ca…pe… dānatthañ ca yaññatthañ ca… dānatthañ ca saggatthañ ca… dānatthañ ca bījatthañ ca… dānatthañ ca vīmaṃsatthañ ca… dānatthañ ca davatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Dānatthañ ca ārogyatthañ ca…pe… dānatthañ ca sukhatthañ ca… dānatthañ ca bhesajjatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Puññatthañ ca yaññatthañ ca…pe… puññatthañ ca saggatthañ ca… puññatthañ ca bījatthañ ca… puññatthañ ca vīmaṃsatthañ ca… puññatthañ ca davatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Puññatthañ ca ārogyatthañ ca…pe… puññatthañ ca sukhatthañ ca… puññatthañ ca bhesajjatthañ ca… puññatthañ ca dānatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Yaññatthañ ca saggatthañ ca…pe… yaññatthañ ca bījatthañ ca… yaññatthañ ca vīmaṃsatthañ ca… yaññatthañ ca davatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Yaññatthañ ca ārogyatthañ ca…pe… yaññatthañ ca sukhatthañ ca… yaññatthañ ca bhesajjatthañ ca… yaññatthañ ca dānatthañ ca… yaññatthañ ca puññatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Saggatthañ ca bījatthañ ca…pe… saggatthañ ca vīmaṃsatthañ ca… saggatthañ ca davatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Saggatthañ ca ārogyatthañ ca…pe… saggatthañ ca sukhatthañ ca… saggatthañ ca bhesajjatthañ ca… saggatthañ ca dānatthañ ca… saggatthañ ca puññatthañ ca… saggatthañ ca yaññatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Bījatthañ ca vīmaṃsatthañ ca…pe… bījatthañ ca davatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Bījatthañ ca ārogyatthañ ca…pe… bījatthañ ca sukhatthañ ca… bījatthañ ca bhesajjatthañ ca… bījatthañ ca dānatthañ ca… bījatthañ ca puññatthañ ca… bījatthañ ca yaññatthañ ca… bījatthañ ca saggatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Vīmaṃsatthañ ca davatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Vīmaṃsatthañ ca ārogyatthañ ca…pe… vīmaṃsatthañ ca sukhatthañ ca… vīmaṃsatthañ ca bhesajjatthañ ca… vīmaṃsatthañ ca dānatthañ ca… vīmaṃsatthañ ca puññatthañ ca… vīmaṃsatthañ ca yaññatthañ ca… vīmaṃsatthañ ca saggatthañ ca… vīmaṃsatthañ ca bījatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Davatthañ ca ārogyatthañ ca…pe… davatthañ ca sukhatthañ ca… davatthañ ca bhesajjatthañ ca… davatthañ ca dānatthañ ca… davatthañ ca puññatthañ ca… davatthañ ca yaññatthañ ca… davatthañ ca saggatthañ ca… davatthañ ca bījatthañ ca… davatthañ ca vīmaṃsatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Ekamūlakassa baddhacakkaṃ niṭṭhitaṃ.
Ārogyatthañ ca sukhatthañ ca bhesajjatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa…pe… ārogyatthañ ca sukhatthañ ca davatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Dumūlakassa khaṇḍacakkaṃ.
Sukhatthañ ca bhesajjatthañ ca dānatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa…pe… sukhatthañ ca bhesajjatthañ ca davatthañ ca…pe… sukhatthañ ca bhesajjatthañ ca ārogyatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Dumūlakassa baddhacakkaṃ saṃkhittaṃ.
Vīmaṃsatthañ ca davatthañ ca ārogyatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Vīmaṃsatthañ ca davatthañ ca bījatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Dumūlakaṃ niṭṭhitaṃ.
Timūlakam pi catumūlakam pi pañcamūlakam pi chamūlakam pi sattamūlakam pi aṭṭhamūlakam pi navamūlakam pi evam eva vitthāretabbaṃ. Idaṃ sabbamūlakaṃ.
243
Ārogyatthañ ca sukhatthañ ca bhesajjatthañ ca dānatthañ ca puññatthañ ca yaññatthañ ca saggatthañ ca bījatthañ ca vīmaṃsatthañ ca davatthañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Sabbamūlakaṃ niṭṭhitaṃ.
244
Nīlañ ca pītakañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Nīlañ ca lohitakañ ca…pe… nīlañ ca odātañ ca… nīlañ ca takkavaṇṇañ ca… nīlañ ca dakavaṇṇañ ca… nīlañ ca telavaṇṇañ ca… nīlañ ca khīravaṇṇañ ca… nīlañ ca dadhivaṇṇañ ca… nīlañ ca sappivaṇṇañ ca ceteti upakkamati muccatti, āpatti saṅghādisesassa.
Ekamūlakassa khaṇḍacakkaṃ niṭṭhitaṃ.
245
Pītakañ ca lohitakañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Pītakañ ca odātañ ca…pe… pītakañ ca takkavaṇṇañ ca… pītakañ ca dakavaṇṇañ ca… pītakañ ca telavaṇṇañ ca… pītakañ ca khīravaṇṇañ ca… pītakañ ca dadhivaṇṇañ ca… pītakañ ca sappivaṇṇañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Pītakañ ca nīlañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Ekamūlakassa baddhacakkaṃ.
246
Lohitakañ ca odātañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Lohitakañ ca takkavaṇṇañ ca…pe… lohitakañ ca dakavaṇṇañ ca… lohitakañ ca telavaṇṇañ ca… lohitakañ ca khīravaṇṇañ ca… lohitakañ ca dadhivaṇṇañ ca… lohitakañ ca sappivaṇṇañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Lohitakañ ca nīlañ ca…pe… lohitakañ ca pītakañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Odātañ ca takkavaṇṇañ ca…pe… odātañ ca dakavaṇṇañ ca… odātañ ca telavaṇṇañ ca… odātañ ca khīravaṇṇañ ca… odātañ ca dadhivaṇṇañ ca… odātañ ca sappivaṇṇañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Odātañ ca nīlañ ca…pe… odātañ ca pītakañ ca… odātañ ca lohitakañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Takkavaṇṇañ ca dakavaṇṇañ ca…pe… takkavaṇṇañ ca telavaṇṇañ ca… takkavaṇṇañ ca khīravaṇṇañ ca… takkavaṇṇañ ca dadhivaṇṇañ ca… takkavaṇṇañ ca sappivaṇṇañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Takkavaṇṇañ ca nīlañ ca…pe… takkavaṇṇañ ca pītakañ ca… takkavaṇṇañ ca lohitakañ ca… takkavaṇṇañ ca odātañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Dakavaṇṇañ ca telavaṇṇañ ca…pe… dakavaṇṇañ ca khīravaṇṇañ ca… dakavaṇṇañ ca dadhivaṇṇañ ca… dakavaṇṇañ ca sappivaṇṇañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Dakavaṇṇañ ca nīlañ ca…pe… dakavaṇṇañ ca pītakañ ca… dakavaṇṇañ ca lohitakañ ca… dakavaṇṇañ ca odātañ ca… dakavaṇṇañ ca takkavaṇṇañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Telavaṇṇañ ca khīravaṇṇañ ca…pe… telavaṇṇañ ca dadhivaṇṇañ ca… telavaṇṇañ ca sappivaṇṇañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Telavaṇṇañ ca nīlañ ca…pe… telavaṇṇañ ca pītakañ ca… telavaṇṇañ ca lohitakañ ca… telavaṇṇañ ca odātañ ca… telavaṇṇañ ca takkavaṇṇañ ca… telavaṇṇañ ca dakavaṇṇañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Khīravaṇṇañ ca dadhivaṇṇañ ca…pe… khīravaṇṇañ ca sappivaṇṇañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Khīravaṇṇañ ca nīlañ ca…pe… khīravaṇṇañ ca pītakañ ca… khīravaṇṇañ ca lohitakañ ca… khīravaṇṇañ ca odātañ ca… khīravaṇṇañ ca takkavaṇṇañ ca… khīravaṇṇañ ca dakavaṇṇañ ca… khīravaṇṇañ ca telavaṇṇañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Dadhivaṇṇañ ca sappivaṇṇañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Dadhivaṇṇañ ca nīlañ ca…pe… dadhivaṇṇañ ca pītakañ ca… dadhivaṇṇañ ca lohitakañ ca… dadhivaṇṇañ ca odātañ ca… dadhivaṇṇañ ca takkavaṇṇañ ca… dadhivaṇṇañ ca dakavaṇṇañ ca… dadhivaṇṇañ ca telavaṇṇañ ca… dadhivaṇṇañ ca khīravaṇṇañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Sappivaṇṇañ ca nīlañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Sappivaṇṇañ ca pītakañ ca…pe… sappivaṇṇañ ca lohitakañ ca… sappivaṇṇañ ca odātañ ca… sappivaṇṇañ ca takkavaṇṇañ ca… sappivaṇṇañ ca dakavaṇṇañ ca… sappivaṇṇañ ca telavaṇṇañ ca… sappivaṇṇañ ca khīravaṇṇañ ca… sappivaṇṇañ ca dadhivaṇṇañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Ekamūlakassa baddhacakkaṃ niṭṭhitaṃ.
Nīlañ ca pītakañ ca lohitakañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa…pe… nīlañ ca pītakañ ca sappivaṇṇañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Dumūlakassa khaṇḍacakkaṃ.
Pītakañ ca lohitakañ ca odātañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa…pe… pītakañ ca lohitakañ ca sappivaṇṇañ ca…pe… pītakañ ca lohitakañ ca nīlañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Dumūlakassa baddhacakkaṃ saṃkhittaṃ.
Dadhivaṇṇañ ca sappivaṇṇañ ca nīlañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa…pe… dadhivaṇṇañ ca sappivaṇṇañ ca khīravaṇṇañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Dumūlakaṃ niṭṭhitaṃ.
Timūlakam pi catumūlakam pi pañcamūlakam pi chamūlakam pi sattamūlakam pi aṭṭhamūlakam pi navamūlakam pi evam eva vitthāretabbaṃ. Idaṃ sabbamūlakaṃ.
247
Nīlañ ca pītakañ ca lohitakañ ca odātañ ca takkavaṇṇañ ca dakavaṇṇañ ca telavaṇṇañ ca khīravaṇṇañ ca dadhivaṇṇañ ca sappivaṇṇañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Sabbamūlakaṃ niṭṭhitaṃ.
248
Ārogyatthañ ca nīlañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Ārogyatthañ ca sukhatthañ ca nīlañ ca pītakañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Ārogyatthañ ca sukhatthañ ca bhesajjatthañ ca nīlañ ca pītakañ ca lohitakañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Ubhato vaḍḍhakaṃ evam eva vaḍḍhetabbaṃ.
Ārogyatthañ ca sukhatthañ ca bhesajjatthañ ca dānatthañ ca puññatthañ ca yaññatthañ ca saggatthañ ca bījatthañ ca vīmaṃsatthañ ca davatthañ ca nīlañ ca pītakañ ca lohitakañ ca odātañ ca takkavaṇṇañ ca dakavaṇṇañ ca telavaṇṇañ ca khīravaṇṇañ ca dadhivaṇṇañ ca sappivaṇṇañ ca ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Missakacakkaṃ niṭṭhitaṃ.
249
Nīlaṃ mocessāmī ti ceteti upakkamati pītakaṃ muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Nīlaṃ mocessāmī ti ceteti upakkamati lohitakaṃ…pe… odātaṃ… takkavaṇṇaṃ… dakavaṇṇaṃ… telavaṇṇaṃ… khīravaṇṇaṃ… dadhivaṇṇaṃ… sappivaṇṇaṃ muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Khaṇḍacakkaṃ niṭṭhitaṃ.
250
Pītakaṃ mocessāmī ti ceteti upakkamati lohitakaṃ muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Pītakaṃ mocessāmī ti ceteti upakkamati odātaṃ…pe… takkavaṇṇaṃ… dakavaṇṇaṃ… telavaṇṇaṃ… khīravaṇṇaṃ… dadhivaṇṇaṃ… sappivaṇṇaṃ… nīlaṃ muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Baddhacakkamūlaṃ saṃkhittaṃ.
251
Sappivaṇṇaṃ mocessāmī ti ceteti upakkamati nīlaṃ muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Sappivaṇṇaṃ mocessāmī ti ceteti upakkamati pītakaṃ…pe… lohitakaṃ… odātaṃ… takkavaṇṇaṃ… dakavaṇṇaṃ… telavaṇṇaṃ… khīravaṇṇaṃ… dadhivaṇṇaṃ muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Kucchicakkaṃ niṭṭhitaṃ.
252
Pītakaṃ mocessāmī ti ceteti upakkamati nīlaṃ muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Lohitakaṃ…pe… odātaṃ… takkavaṇṇaṃ… dakavaṇṇaṃ… telavaṇṇaṃ… khīravaṇṇaṃ… dadhivaṇṇaṃ… sappivaṇṇaṃ mocessāmī ti ceteti upakkamati nīlaṃ muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Piṭṭhicakkassa paṭhamaṃ gamanaṃ niṭṭhitaṃ.
253
Lohitakaṃ mocessāmī ti ceteti upakkamati pītakaṃ muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Odātaṃ…pe… takkavaṇṇaṃ… dakavaṇṇaṃ… telavaṇṇaṃ… khīravaṇṇaṃ… dadhivaṇṇaṃ… sappivaṇṇaṃ… nīlaṃ mocessāmī ti ceteti upakkamati pītakaṃ muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Piṭṭhicakkassa dutiyaṃ gamanaṃ niṭṭhitaṃ.
254
Odātaṃ mocessāmī ti ceteti upakkamati lohitakaṃ muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Takkavaṇṇaṃ…pe… dakavaṇṇaṃ… telavaṇṇaṃ… khīravaṇṇaṃ… dadhivaṇṇaṃ… sappivaṇṇaṃ… nīlaṃ… pītakaṃ mocessāmī ti ceteti upakkamati lohitakaṃ muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Piṭṭhicakkassa tatiyaṃ gamanaṃ niṭṭhitaṃ.
255
Takkavaṇṇaṃ mocessāmī ti ceteti upakkamati odātaṃ muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Dakavaṇṇaṃ…pe… telavaṇṇaṃ… khīravaṇṇaṃ… dadhivaṇṇaṃ… sappivaṇṇaṃ… nīlaṃ… pītakaṃ… lohitakaṃ mocessāmī ti ceteti upakkamati odātaṃ muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Piṭṭhicakkassa catutthaṃ gamanaṃ niṭṭhitaṃ.
256
Dakavaṇṇaṃ mocessāmī ti ceteti upakkamati takkavaṇṇaṃ muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Telavaṇṇaṃ…pe… khīravaṇṇaṃ… dadhivaṇṇaṃ… sappivaṇṇaṃ… nīla… pītakaṃ… lohitakaṃ… odātaṃ mocessāmī ti ceteti upakkamati takkavaṇṇaṃ muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Piṭṭhicakkassa pañcamaṃ gamanaṃ niṭṭhitaṃ.
257
Telavaṇṇaṃ mocessāmī ti ceteti upakkamati dakavaṇṇaṃ muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Khīravaṇṇaṃ…pe… dadhivaṇṇaṃ… sappivaṇṇaṃ… nīlaṃ… pītakaṃ… lohitakaṃ… odātaṃ… takkavaṇṇaṃ mocessāmī ti ceteti upakkamati dakavaṇṇaṃ muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Piṭṭhicakkassa chaṭṭhaṃ gamanaṃ niṭṭhitaṃ.
258
Khīravaṇṇaṃ mocessāmī ti ceteti upakkamati telavaṇṇaṃ muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Dadhivaṇṇaṃ…pe… sappivaṇṇaṃ… nīlaṃ… pītakaṃ… lohitakaṃ… odātaṃ… takkavaṇṇaṃ… dakavaṇṇaṃ mocessāmī ti ceteti upakkamati telavaṇṇaṃ muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Piṭṭhicakkassa sattamaṃ gamanaṃ niṭṭhitaṃ.
259
Dadhivaṇṇaṃ mocessāmī ti ceteti upakkamati khīravaṇṇaṃ muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Sappivaṇṇaṃ…pe… nīlaṃ… pītakaṃ… lohitakaṃ… odātaṃ… takkavaṇṇaṃ… dakavaṇṇaṃ… telavaṇṇaṃ mocessāmī ti ceteti upakkamati khīravaṇṇaṃ muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Piṭṭhicakkassa aṭṭhamaṃ gamanaṃ niṭṭhitaṃ.
260
Sappivaṇṇaṃ mocessāmī ti ceteti upakkamati dadhivaṇṇaṃ muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Nīlaṃ…pe… pītakaṃ… lohitakaṃ… odātaṃ… takkavaṇṇaṃ… dakavaṇṇaṃ… telavaṇṇaṃ… khīravaṇṇaṃ mocessāmī ti ceteti upakkamati dadhivaṇṇaṃ muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Piṭṭhicakkassa navamaṃ gamanaṃ niṭṭhitaṃ.
261
Nīlaṃ mocessāmī ti ceteti upakkamati sappivaṇṇaṃ muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Pītakaṃ…pe… lohitakaṃ… odātaṃ… takkavaṇṇaṃ… dakavaṇṇaṃ… telavaṇṇaṃ… khīravaṇṇaṃ… dadhivaṇṇaṃ mocessāmī ti ceteti upakkamati sappivaṇṇaṃ muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Piṭṭhicakkassa dasamaṃ gamanaṃ niṭṭhitaṃ.
Piṭṭhicakkaṃ niṭṭhitaṃ.
262
Ceteti upakkamati muccati, āpatti saṅghādisesassa.
Ceteti upakkamati na muccati, āpatti thullaccayassa.
Ceteti na upakkamati muccati, anāpatti.
Ceteti na upakkamati na muccati, anāpatti.
Na ceteti upakkamati muccati, anāpatti.
Na ceteti upakkamati na muccati, anāpatti.
Na ceteti na upakkamati muccati, anāpatti.
Na ceteti na upakkamati na muccati, anāpatti.
Anāpatti —
- supinantena,
- na mocanâdhippāyassa,
- ummattakassa,
- khittacittassa,
- vedanāṭṭassa,
- ādikammikassā ti.
Vinītavatthuuddānagāthā
Supinoccāra-passāvo, vitakk’uṇhodakena ca,
bhesajjaṃ kaṇḍuvaṃ maggo, vatthi jantāghar’upakkamo,
Sāmaṇero ca sutto ca, ūru muṭṭhinā pīḷayi,
ākāse thambhaṃ nijjhāyi, chiddaṃ kaṭṭhena ghaṭṭayi,
Soto udañjalaṃ dhāvaṃ, pupphāvaliyaṃ pokkharaṃ,
vālikā kaddam usseko1, sayan’aṅguṭṭhakena cā ti.
Vinītavatthu
263
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno supinantena asuci mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi — “Bhagavatā sikkhāpadaṃ paññattaṃ, kacci nu kho ahaṃ saṅghādisesaṃ āpattiṃ āpanno” ti? Bhagavato etam atthaṃ ārocesi. “Anāpatti, bhikkhu, supinantenā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno uccāraṃ karontassa asuci mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Kiṃcitto tvaṃ, bhikkhū” ti? “Nâhaṃ, Bhagavā, mocanâdhippāyo” ti. “Anāpatti, bhikkhu, na mocanâdhippāyassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno passāvaṃ karontassa asuci mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, na mocanâdhippāyassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno kāmavitakkaṃ vitakkentassa asuci mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, vitakkentassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno uṇhodakena nhāyantassa asuci mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Kiṃcitto tvaṃ, bhikkhū” ti? “Nâhaṃ, Bhagavā, mocanâdhippāyo” ti. “Anāpatti, bhikkhu, na mocanâdhippāyassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno mocanâdhippāyassa uṇhodakena nhāyantassa asuci mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno saṅghādisesan” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno mocanâdhippāyassa uṇhodakena nhāyantassa asuci na mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno aṅgajāte vaṇo hoti. Bhesajjena ālimpentassa asuci mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, na mocanâdhippāyassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno aṅgajāte vaṇo hoti. Mocanâdhippāyassa bhesajjena ālimpentassa asuci mucci…pe… asuci na mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno aṇḍaṃ kaṇḍuvantassa asuci mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, na mocanâdhippāyassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno mocanâdhippāyassa aṇḍaṃ kaṇḍuvantassa asuci mucci…pe… asuci na mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
264
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno maggaṃ gacchantassa asuci mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, na mocanâdhippāyassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno mocanâdhippāyassa maggaṃ gacchantassa asuci mucci…pe… asuci na mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno vatthiṃ gahetvā passāvaṃ karontassa asuci mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, na mocanâdhippāyassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno mocanâdhippāyassa vatthiṃ gahetvā passāvaṃ karontassa asuci mucci…pe… asuci na mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno jantāghare udaravaṭṭiṃ tāpentassa asuci mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, na mocanâdhippāyassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno mocanâdhippāyassa jantāghare udaravaṭṭiṃ tāpentassa asuci mucci…pe… asuci na mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno jantāghare upajjhāyassa piṭṭhiparikammaṃ karontassa asuci mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, na mocanâdhippāyassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno mocanâdhippāyassa jantāghare upajjhāyassa piṭṭhiparikammaṃ karontassa asuci mucci…pe… asuci na mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
265
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno ūruṃ ghaṭṭāpentassa asuci mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, na mocanâdhippāyassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno mocanâdhippāyassa ūruṃ ghaṭṭāpentassa asuci mucci…pe… asuci na mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu mocanâdhippāyo aññataraṃ sāmaṇeraṃ etad avoca — “ehi me tvaṃ, āvuso sāmaṇera, aṅgajātaṃ gaṇhāhī” ti. So tassa aṅgajātaṃ aggahesi. Tass’eva asuci mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno saṅghādisesan” ti.
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu suttassa sāmaṇerassa aṅgajātaṃ aggahesi. Tass’eva asuci mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti dukkaṭassā” ti.
266
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno mocanâdhippāyassa ūrūhi aṅgajātaṃ pīḷentassa asuci mucci…pe… asuci na mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno mocanâdhippāyassa muṭṭhinā aṅgajātaṃ pīḷentassa asuci mucci…pe… asuci na mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno mocanâdhippāyassa ākāse kaṭiṃ kampentassa asuci mucci…pe… asuci na mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno kāyaṃ thambhentassa asuci mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, na mocanâdhippāyassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno mocanâdhippāyassa kāyaṃ thambhentassa asuci mucci…pe… asuci na mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu sāratto mātugāmassa aṅgajātaṃ upanijjhāyi. Tassa asuci mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa.
“Na ca, bhikkhave, sārattena mātugāmassa aṅgajātaṃ upanijjhāyitabbaṃ. Yo upanijjhāyeyya, āpatti dukkaṭassā” ti.
267
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno mocanâdhippāyassa tāḷacchiddaṃ aṅgajātaṃ pavesentassa asuci mucci…pe… asuci na mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno mocanâdhippāyassa kaṭṭhena aṅgajātaṃ ghaṭṭentassa asuci mucci…pe… asuci na mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno paṭisote nhāyantassa asuci mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, na mocanâdhippāyassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno mocanâdhippāyassa paṭisote nhāyantassa asuci mucci…pe… asuci na mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno udañjalaṃ kīḷantassa asuci mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, na mocanâdhippāyassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno mocanâdhippāyassa udañjalaṃ kīḷantassa asuci mucci…pe… asuci na mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno udake dhāvantassa asuci mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, na mocanâdhippāyassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno mocanâdhippāyassa udake dhāvantassa asuci mucci…pe… asuci na mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno pupphāvaliyaṃ kīḷantassa asuci mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, na mocanâdhippāyassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno mocanâdhippāyassa pupphāvaliyaṃ kīḷantassa asuci mucci…pe… asuci na mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
268
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno pokkharavane dhāvantassa asuci mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, na mocanâdhippāyassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno mocanâdhippāyassa pokkharavane dhāvantassa asuci mucci…pe… asuci na mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno mocanâdhippāyassa vālikaṃ aṅgajātaṃ pavesentassa asuci mucci…pe… asuci na mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno mocanâdhippāyassa kaddamaṃ aṅgajātaṃ pavesentassa asuci mucci…pe… asuci na mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno udakena aṅgajātaṃ osiñcantassa asuci mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, na mocanâdhippāyassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno mocanâdhippāyassa udakena aṅgajātaṃ osiñcantassa asuci mucci…pe… asuci na mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno mocanâdhippāyassa sayane aṅgajātaṃ ghaṭṭentassa asuci mucci…pe… asuci na mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno mocanâdhippāyassa aṅguṭṭhena aṅgajātaṃ ghaṭṭentassa asuci mucci…pe… asuci na mucci. Tassa kukkuccaṃ ahosi — “Bhagavatā sikkhāpadaṃ paññattaṃ, kacci nu kho ahaṃ saṅghādisesaṃ āpattiṃ āpanno” ti? Bhagavato etam atthaṃ ārocesi. “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Sukkavissaṭṭhisikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ paṭhamaṃ.
Kāyasaṃsaggasikkhāpadaṃ
269
Tena samayena Buddho Bhagavā Sāvatthiyaṃ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena āyasmā Udāyī araññe viharati. Tassāyasmato vihāro abhirūpo hoti dassanīyo pāsādiko, majjhegabbho, samantāpariyāgāro, supaññattaṃ mañcapīṭhaṃ bhisibimbohanaṃ, pānīyaṃ paribhojanīyaṃ supaṭṭhitaṃ, pariveṇaṃ susammaṭṭhaṃ. Bahū manussā āyasmato Udāyissa vihārapekkhakā āgacchanti. Aññataro pi brāhmaṇo sapajāpatiko yen’āyasmā Udāyī ten’upasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ Udāyiṃ etad avoca — “icchāma mayaṃ bhoto Udāyissa vihāraṃ pekkhitun” ti.
“Tena hi, brāhmaṇa, pekkhassū” ti, avāpuraṇaṃ ādāya ghaṭikaṃ ugghāṭetvā kavāṭaṃ paṇāmetvā vihāraṃ pāvisi. So pi kho brāhmaṇo āyasmato Udāyissa piṭṭhito pāvisi. Sā pi kho brāhmaṇī tassa brāhmaṇassa piṭṭhito pāvisi. Atha kho āyasmā Udāyī ekacce vātapāne vivaranto ekacce vātapāne thakento gabbhaṃ anuparigantvā piṭṭhito āgantvā tassā brāhmaṇiyā aṅgamaṅgāni parāmasi. Atha kho so brāhmaṇo āyasmatā Udāyinā saddhiṃ paṭisammoditvā agamāsi. Atha kho so brāhmaṇo attamano attamanavācaṃ nicchāresi — “uḷārā ime samaṇā Sakyaputtiyā ye ime evarūpe araññe viharanti, bhavam pi Udāyī uḷāro yo evarūpe araññe viharatī” ti.
Evaṃ vutte sā brāhmaṇī taṃ brāhmaṇaṃ etad avoca — “kuto tassa uḷārattatā? Yath’eva me tvaṃ aṅgamaṅgāni parāmasi evam eva me samaṇo Udāyī aṅgamaṅgāni parāmasī” ti.
Atha kho so brāhmaṇo ujjhāyati khiyyati vipāceti — “alajjino ime samaṇā Sakyaputtiyā dussīlā musāvādino. Ime hi nāma dhammacārino samacārino brahmacārino saccavādino sīlavanto kalyāṇadhammā paṭijānissanti. N’atthi imesaṃ sāmaññaṃ n’atthi imesaṃ brahmaññaṃ, naṭṭhaṃ imesaṃ sāmaññaṃ naṭṭhaṃ imesaṃ brahmaññaṃ, kuto imesaṃ sāmaññaṃ kuto imesaṃ brahmaññaṃ, apagatā ime sāmaññā apagatā ime brahmaññā. Kathañ hi nāma samaṇo Udāyī mama bhariyāya aṅgamaṅgāni parāmasissati. Na hi sakkā kulitthīhi kuladhītāhi kulakumārīhi kulasuṇhāhi kuladāsīhi ārāmaṃ vā vihāraṃ vā gantuṃ. Sace kulitthiyo kuladhītaro kulakumāriyo kulasuṇhāyo kuladāsiyo ārāmaṃ vā vihāraṃ vā gaccheyyuṃ, tā pi samaṇā Sakyaputtiyā dūseyyun” ti.
Assosuṃ kho bhikkhu tassa brāhmaṇassa ujjhāyantassa khiyyantassa vipācentassa. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti — “kathañ hi nāma āyasmā Udāyī mātugāmena saddhiṃ kāyasaṃsaggaṃ samāpajjissatī” ti. Atha kho te bhikkhū āyasmantaṃ Udāyiṃ anekapariyāyena vigarahitvā Bhagavato etam atthaṃ ārocesuṃ. Atha kho Bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā āyasmantaṃ Udāyiṃ paṭipucchi — “saccaṃ kira tvaṃ, Udāyi, mātugāmena saddhiṃ kāyasaṃsaggaṃ samāpajjasī” ti?
“Saccaṃ, Bhagavā” ti.
Vigarahi Buddho Bhagavā — “ananucchavikaṃ, moghapurisa, ananulomikaṃ appaṭirūpaṃ assāmaṇakaṃ akappiyaṃ akaraṇīyaṃ. Kathañ hi nāma tvaṃ, moghapurisa, mātugāmena saddhiṃ kāyasaṃsaggaṃ samāpajjissasi? Nanu mayā, moghapurisa, anekapariyāyena virāgāya dhammo desito no sarāgāya…pe… kāmapariḷāhānaṃ vūpasamo akkhāto? N’etaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañ ca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha —
270
“Yo pana bhikkhu otiṇṇo vipariṇatena cittena mātugāmena saddhiṃ kāyasaṃsaggaṃ samāpajjeyya hatthaggāhaṃ vā veṇiggāhaṃ vā aññatarassa vā aññatarassa vā aṅgassa parāmasanaṃ, saṅghādiseso” ti.
271
Yo panā ti yo yādiso…pe… bhikkhū ti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhū ti.
Otiṇṇo nāma sāratto apekkhavā paṭibaddhacitto.
Vipariṇatan ti rattam pi cittaṃ vipariṇataṃ, duṭṭham pi cittaṃ vipariṇataṃ, mūḷham pi cittaṃ vipariṇataṃ, api ca rattaṃ cittaṃ imasmiṃ atthe adhippetaṃ vipariṇatan ti.
Mātugāmo nāma manussitthī, na yakkhī na petī na tiracchānagatā, antamaso tadahujātā pi dārikā, pageva mahattarī.
Saddhin ti ekato.
Kāyasaṃsaggaṃ samāpajjeyyā ti ajjhācāro vuccati.
Hattho nāma kapparaṃ upādāyaṃ yāva agganakhā.
Veṇī nāma suddhakesā vā, suttamissā vā, mālāmissā vā, hiraññamissā vā, suvaṇṇamissā vā, muttāmissā vā, maṇimissā vā.
Aṅgaṃ nāma hatthañ ca veṇiñ ca ṭhapetvā avasesaṃ aṅgaṃ nāma.
272
- Āmasanā,
- parāmasanā,
- omasanā,
- ummasanā,
- olaṅghanā,
- ullaṅghanā,
- ākaḍḍhanā,
- patikaḍḍhanā,
- abhiniggaṇhanā,
- abhinippīḷanā,
- gahaṇaṃ,
- chupanaṃ.
Āmasanā nāma āmaṭṭhamattā.
Parāmasanā nāma ito c’ito ca saṃcopanā.
Omasanā nāma heṭṭhā oropanā.
Ummasanā nāma uddhaṃ uccāraṇā.
Olaṅghanā nāma heṭṭhā onamanā.
Ullaṅghanā nāma uddhaṃ uccāraṇā.
Ākaḍḍhanā nāma āviñchanā.
Patikaḍḍhanā nāma patippaṇāmanā.
Abhiniggaṇhanā nāma aṅgaṃ gahetvā nippīḷanā.
Abhinippīḷanā nāma kenaci saha nippīḷanā.
Gahaṇaṃ nāma gahitamattaṃ.
Chupanaṃ nāma phuṭṭhamattaṃ.
Saṅghādiseso ti…pe… tena pi vuccati saṅghādiseso ti.
273
Itthī ca hoti itthisaññī sāratto ca bhikkhu ca. Naṃ itthiyā kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati omasati ummasati olaṅgheti ullaṅgheti ākaḍḍhati patikaḍḍhati abhiniggaṇhāti abhinippīḷeti gaṇhāti chupati, āpatti saṅghādisesassa.
Itthī ca hoti vematiko sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ itthiyā kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti thullaccayassa.
Itthī ca hoti paṇḍakasaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ itthiyā kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti thullaccayassa.
Itthī ca hoti purisasaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ itthiyā kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti thullaccayassa.
Itthī ca hoti tiracchānagatasaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ itthiyā kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti thullaccayassa.
Paṇḍako ca hoti paṇḍakasaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ paṇḍakassa kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti thullaccayassa.
Paṇḍako ca hoti vematiko sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ paṇḍakassa kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dukkaṭassa.
Paṇḍako ca hoti purisasaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ paṇḍakassa kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dukkaṭassa.
Paṇḍako ca hoti tiracchānagatasaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ paṇḍakassa kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dukkaṭassa.
Paṇḍako ca hoti itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ paṇḍakassa kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dukkaṭassa.
Puriso ca hoti purisasaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ purisassa kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dukkaṭassa.
Puriso ca hoti vematiko…pe… puriso ca hoti tiracchānagatasaññī… puriso ca hoti itthisaññī… puriso ca hoti paṇḍakasaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ purisassa kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dukkaṭassa.
Tiracchānagato ca hoti tiracchānagatasaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ tiracchānagatassa kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dukkaṭassa.
Tiracchānagato ca hoti vematiko…pe… tiracchānagato ca hoti itthisaññī… tiracchānagato ca hoti paṇḍakasaññī… tiracchānagato ca hoti. Purisasaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ tiracchānagatassa kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dukkaṭassa.
Ekamūlakaṃ niṭṭhitaṃ.
274
Dve itthiyo dvinnaṃ itthīnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ dvinnaṃ itthīnaṃ kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dvinnaṃ saṅghādisesānaṃ.
Dve itthiyo dvinnaṃ itthīnaṃ vematiko sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ dvinnaṃ itthīnaṃ kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dvinnaṃ thullaccayānaṃ.
Dve itthiyo dvinnaṃ itthīnaṃ paṇḍakasaññī…pe… purisasaññī… tiracchānagatasaññī sāratto ca. Bhikkhu ca dvinnaṃ itthīnaṃ kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dvinnaṃ thullaccayānaṃ.
Dve paṇḍakā dvinnaṃ paṇḍakānaṃ paṇḍakasaññī sāratto ca bhikkhu ca naṃ dvinnaṃ paṇḍakānaṃ kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dvinnaṃ thullaccayānaṃ.
Dve paṇḍakā dvinnaṃ paṇḍakānaṃ vematiko…pe… purisasaññī… tiracchānagatasaññī… itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ dvinnaṃ paṇḍakānaṃ kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ.
Dve purisā dvinnaṃ purisānaṃ purisasaññī sāratto ca bhikkhu ca naṃ dvinnaṃ purisānaṃ kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ.
Dve purisā dvinnaṃ purisānaṃ vematiko…pe… tiracchānagatasaññī… itthisaññī… paṇḍakasaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ dvinnaṃ purisānaṃ kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ.
Dve tiracchānagatā dvinnaṃ tiracchānagatānaṃ tiracchānagatasaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ dvinnaṃ tiracchānagatānaṃ kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ.
Dve tiracchānagatā dvinnaṃ tiracchānagatānaṃ vematiko…pe… itthisaññī… paṇḍakasaññī… purisasaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ dvinnaṃ tiracchānagatānaṃ kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ.
275
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa.
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ vematiko sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti thullaccayena dukkaṭassa.
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ paṇḍakasaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dvinnaṃ thullaccayānaṃ.
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ purisasaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti thullaccayena dukkaṭassa.
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ tiracchānagatasaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti thullaccayena dukkaṭassa.
Itthī ca puriso ca ubhinnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa.
Itthī ca puriso ca ubhinnaṃ vematiko…pe… paṇḍakasaññī… purisasaññī… tiracchānagatasaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti thullaccayena dukkaṭassa.
Itthī ca tiracchānagato ca ubhinnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa.
Itthī ca tiracchānagato ca ubhinnaṃ vematiko…pe… paṇḍakasaññī… purisasaññī… tiracchānagatasaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti thullaccayena dukkaṭassa.
Paṇḍako ca puriso ca ubhinnaṃ paṇḍakasaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti thullaccayena dukkaṭassa.
Paṇḍako ca puriso ca ubhinnaṃ vematiko…pe… purisasaññī… tiracchānagatasaññī… itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ.
Paṇḍako ca tiracchānagato ca ubhinnaṃ paṇḍakasaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti thullaccayena dukkaṭassa.
Paṇḍako ca tiracchānagato ca ubhinnaṃ vematiko…pe… purisasaññī… tiracchānagatasaññī… itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ.
Puriso ca tiracchānagato ca ubhinnaṃ purisasaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ.
Puriso ca tiracchānagato ca ubhinnaṃ vematiko…pe… tiracchānagatasaññī… itthisaññī… paṇḍakasaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ.
Dumūlakaṃ niṭṭhitaṃ.
276
Itthī ca hoti itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ itthiyā kāyena kāyapaṭibaddhaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti thullaccayassa…pe….
Dve itthiyo dvinnaṃ itthīnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ dvinnaṃ itthīnaṃ kāyena kāyapaṭibaddhaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dvinnaṃ thullaccayānaṃ…pe….
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ kāyena kāyapaṭibaddhaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti thullaccayena dukkaṭassa…pe….
Itthī ca hoti itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ itthiyā kāyapaṭibaddhena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti thullaccayassa…pe….
Dve itthiyo dvinnaṃ itthīnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ dvinnaṃ itthīnaṃ kāyapaṭibaddhena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dvinnaṃ thullaccayānaṃ…pe….
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ kāyapaṭibaddhena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti thullaccayena dukkaṭassa…pe….
Itthī ca hoti itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ itthiyā kāyapaṭibaddhena kāyapaṭibaddhaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dukkaṭassa…pe….
Dve itthiyo dvinnaṃ itthīnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ dvinnaṃ itthīnaṃ kāyapaṭibaddhena kāyapaṭibaddhaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe….
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ kāyapaṭibaddhena kāyapaṭibaddhaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe….
Itthī ca hoti itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ itthiyā nissaggiyena kāyaṃ āmasati āpatti dukkaṭassa…pe….
Dve itthiyo dvinnaṃ itthīnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ dvinnaṃ itthīnaṃ nissaggiyena kāyaṃ āmasati, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe….
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ nissaggiyena kāyaṃ āmasati, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe….
Itthī ca hoti itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ itthiyā nissaggiyena kāyapaṭibaddhaṃ āmasati, āpatti dukkaṭassa…pe….
Dve itthiyo dvinnaṃ itthīnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ dvinnaṃ itthīnaṃ nissaggiyena kāyapaṭibaddhaṃ āmasati, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe….
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ nissaggiyena kāyapaṭibaddhaṃ āmasati, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe….
Itthī ca hoti itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ itthiyā nissaggiyena nissaggiyaṃ āmasati, āpatti dukkaṭassa…pe….
Dve itthiyo dvinnaṃ itthīnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ dvinnaṃ itthīnaṃ nissaggiyena nissaggiyaṃ āmasati, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe….
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ nissaggiyena nissaggiyaṃ āmasati, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe….
Bhikkhupeyyālo niṭṭhito.
277
Itthī ca hoti itthisaññī sāratto ca. Itthī ca naṃ bhikkhussa kāyena kāyaṃ āmasati parāmasati omasati ummasati olaṅgheti ullaṅgheti ākaḍḍhati patikaḍḍhati abhiniggaṇhāti abhinippīḷeti gaṇhāti chupati, sevanādhippāyo kāyena vāyamati phassaṃ paṭivijānāti, āpatti saṅghādisesassa…pe….
Dve itthiyo dvinnaṃ itthīnaṃ itthisaññī sāratto ca. Itthiyo ca naṃ bhikkhussa kāyena kāyaṃ āmasanti parāmasanti omasanti ummasanti olaṅghenti ullaṅghenti ākaḍḍhanti patikaḍḍhanti abhiniggaṇhanti abhinippīḷenti gaṇhanti chupanti, sevanādhippāyo kāyena vāyamati phassaṃ paṭivijānāti, āpatti dvinnaṃ saṅghādisesānaṃ…pe….
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī sāratto ca. Ubho ca naṃ bhikkhussa kāyena kāyaṃ āmasanti parāmasanti…pe… gaṇhanti chupanti, sevanādhippāyo kāyena vāyamati phassaṃ paṭivijānāti, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa…pe….
Itthī ca hoti itthisaññī sāratto ca. Itthī ca naṃ bhikkhussa kāyena kāyapaṭibaddhaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, sevanādhippāyo kāyena vāyamati phassaṃ paṭivijānāti, āpatti thullaccayassa…pe….
Dve itthiyo dvinnaṃ itthīnaṃ itthisaññī sāratto ca. Itthiyo ca naṃ bhikkhussa kāyena kāyapaṭibaddhaṃ āmasanti parāmasanti…pe… gaṇhanti chupanti, sevanādhippāyo kāyena vāyamati phassaṃ paṭivijānāti, āpatti dvinnaṃ thullaccayānaṃ…pe….
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī sāratto ca. Ubho ca naṃ bhikkhussa kāyena kāyapaṭibaddhaṃ āmasanti parāmasanti…pe… gaṇhanti chupanti, sevanādhippāyo kāyena vāyamati phassaṃ paṭivijānāti, āpatti thullaccayena dukkaṭassa…pe….
Itthī ca hoti itthisaññī sāratto ca. Itthī ca naṃ bhikkhussa kāyapaṭibaddhena kāyaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati sevanādhippāyo kāyena vāyamati phassaṃ paṭivijānāti, āpatti thullaccayassa…pe….
Dve itthiyo dvinnaṃ itthīnaṃ itthisaññī sāratto ca. Itthiyo ca naṃ bhikkhussa kāyapaṭibaddhena kāyaṃ āmasanti parāmasanti…pe… gaṇhanti chupanti, sevanādhippāyo kāyena vāyamati phassaṃ paṭivijānāti, āpatti dvinnaṃ thullaccayānaṃ…pe….
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī sāratto ca. Ubho ca naṃ bhikkhussa kāyapaṭibaddhena kāyaṃ āmasanti parāmasanti…pe… gaṇhanti chupanti, sevanādhippāyo kāyena vāyamati phassaṃ paṭivijānāti, āpatti thullaccayena dukkaṭassa…pe….
278
Itthī ca hoti itthisaññī sāratto ca. Itthī ca naṃ bhikkhussa kāyapaṭibaddhena kāyapaṭibaddhaṃ āmasati parāmasati…pe… gaṇhāti chupati, sevanādhippāyo kāyena vāyamati phassaṃ paṭivijānāti, āpatti dukkaṭassa…pe….
Dve itthiyo dvinnaṃ itthīnaṃ itthisaññī sāratto ca. Itthiyo ca naṃ bhikkhussa kāyapaṭibaddhena kāyapaṭibaddhaṃ āmasanti parāmasanti…pe… gaṇhanti chupanti, sevanādhippāyo kāyena vāyamati phassaṃ paṭivijānāti, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe….
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī sāratto ca. Ubho ca naṃ bhikkhussa kāyapaṭibaddhena kāyapaṭibaddhaṃ āmasanti parāmasanti…pe… gaṇhanti chupanti, sevanādhippāyo kāyena vāyamati phassaṃ paṭivijānāti, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe….
Itthī ca hoti itthisaññī sāratto ca. Itthī ca naṃ bhikkhussa nissaggiyena kāyaṃ āmasati. Sevanādhippāyo kāyena vāyamati phassaṃ paṭivijānāti, āpatti dukkaṭassa…pe….
Dve itthiyo dvinnaṃ itthīnaṃ itthisaññī sāratto ca. Itthiyo ca naṃ bhikkhussa nissaggiyena kāyaṃ āmasanti. Sevanādhippāyo kāyena vāyamati phassaṃ paṭivijānāti, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe….
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī sāratto ca. Ubho ca naṃ bhikkhussa nissaggiyena kāyaṃ āmasanti. Sevanādhippāyo kāyena vāyamati phassaṃ paṭivijānāti, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe….
Itthī ca hoti itthisaññī sāratto ca. Itthī ca naṃ bhikkhussa nissaggiyena kāyapaṭibaddhaṃ āmasati. Sevanādhippāyo kāyena vāyamati phassaṃ paṭivijānāti, āpatti dukkaṭassa…pe….
Dve itthiyo dvinnaṃ itthīnaṃ itthisaññī sāratto ca. Itthiyo ca naṃ bhikkhussa nissaggiyena kāyapaṭibaddhaṃ āmasanti. Sevanādhippāyo kāyena vāyamati phassaṃ paṭivijānāti, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe….
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī sāratto ca. Ubho ca naṃ bhikkhussa nissaggiyena kāyapaṭibaddhaṃ āmasanti. Sevanādhippāyo kāyena vāyamati phassaṃ paṭivijānāti, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe….
Itthī ca hoti itthisaññī sāratto ca. Itthī ca naṃ bhikkhussa nissaggiyena nissaggiyaṃ āmasati. Sevanādhippāyo kāyena vāyamati, na ca phassaṃ paṭivijānāti, āpatti dukkaṭassa…pe….
Dve itthiyo dvinnaṃ itthīnaṃ itthisaññī sāratto ca. Itthiyo ca naṃ bhikkhussa nissaggiyena nissaggiyaṃ āmasanti. Sevanādhippāyo kāyena vāyamati, na ca phassaṃ paṭivijānāti, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe….
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī sāratto ca. Ubho ca naṃ bhikkhussa nissaggiyena nissaggiyaṃ āmasanti. Sevanādhippāyo kāyena vāyamati, na ca phassaṃ paṭivijānāti, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe….
279
Sevanādhippāyo kāyena vāyamati phassaṃ paṭivijānāti, āpatti saṅghādisesassa.
Sevanādhippāyo kāyena vāyamati, na ca phassaṃ paṭivijānāti, āpatti dukkaṭassa.
Sevanādhippāyo na ca kāyena vāyamati, phassaṃ paṭivijānāti, anāpatti.
Sevanādhippāyo na ca kāyena vāyamati, na ca phassaṃ paṭivijānāti, anāpatti.
Mokkhādhippāyo kāyena vāyamati, phassaṃ paṭivijānāti, anāpatti.
Mokkhādhippāyo kāyena vāyamati, na ca phassaṃ paṭivijānāti, anāpatti.
Mokkhādhippāyo na ca kāyena vāyamati, phassaṃ paṭivijānāti, anāpatti.
Mokkhādhippāyo na ca kāyena vāyamati, na ca phassaṃ paṭivijānāti, anāpatti.
280
Anāpatti asañcicca, asatiyā, ajānantassa, asādiyantassa, ummattakassa, khittacittassa, vedanāṭṭassa, ādikammikassāti.
Vinītavatthuuddānagāthā
Mātā dhītā bhaginī ca, jāyā yakkhī ca paṇḍako,
suttā matā tiracchānā, dārudhitalikāya ca.
Sampīḷe saṅkamo maggo, rukkho nāvā ca rajju ca,
daṇḍo pattaṃ paṇāmesi, vande vāyami nacchupeti.
Vinītavatthu
281
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu mātuyā mātupemena āmasi. Tassa kukkuccaṃ ahosi — “Bhagavatā sikkhāpadaṃ paññattaṃ, kacci nu kho ahaṃ saṅghādisesaṃ āpattiṃ āpanno” ti? Bhagavato etam atthaṃ ārocesi. “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti dukkaṭassā” ti.
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu dhītuyā dhītupemena āmasi…pe… bhaginiyā bhaginipemena āmasi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti dukkaṭassā” ti.
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu purāṇa-dutiyikāya kāyasaṃsaggaṃ samāpajji. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno saṅghādisesan” ti.
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu yakkhiniyā kāyasaṃsaggaṃ samāpajji. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu paṇḍakassa kāyasaṃsaggaṃ samāpajji. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu suttitthiyā kāyasaṃsaggaṃ samāpajji. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno saṅghādisesan” ti.
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu matitthiyā kāyasaṃsaggaṃ samāpajji. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu tiracchānagatitthiyā kāyasaṃsaggaṃ samāpajji. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti dukkaṭassā” ti.
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu dārudhītalikāya kāyasaṃsaggaṃ samāpajji. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti dukkaṭassā” ti.
282
Tena kho pana samayena sambahulā itthiyo aññataraṃ bhikkhuṃ sampīḷetvā bāhāparamparāya ānesuṃ. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “sādiyi tvaṃ, bhikkhū” ti? “Nâhaṃ, Bhagavā, sādiyin” ti. “Anāpatti, bhikkhū, asādiyantassā” ti.
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu itthiyā abhirūḷhaṃ saṅkamaṃ sāratto sañcālesi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti dukkaṭassā” ti.
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu itthiṃ paṭipathe passitvā sāratto aṃsakūṭena pahāraṃ adāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno saṅghādisesan” ti.
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu itthiyā abhirūḷhaṃ rukkhaṃ sāratto sañcālesi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti dukkaṭassā” ti.
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu itthiyā abhirūḷhaṃ nāvaṃ sāratto sañcālesi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti dukkaṭassā” ti.
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu itthiyā gahitaṃ rajjuṃ sāratto āviñchi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu itthiyā gahitaṃ daṇḍaṃ sāratto āviñchi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu sāratto itthiṃ pattena paṇāmesi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu itthiyā vandantiyā sāratto pādaṃ uccāresi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno saṅghādisesan” ti.
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu itthiṃ gahessāmī ti vāyamitvā na chupi.
Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti dukkaṭassā” ti.
Kāyasaṃsaggasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ dutiyaṃ.
Duṭṭhullavācāsikkhāpadaṃ
283
Tena samayena Buddho Bhagavā Sāvatthiyaṃ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena āyasmā Udāyī araññe viharati. Tassāyasmato vihāro abhirūpo hoti dassanīyo pāsādiko. Tena kho pana samayena sambahulā itthiyo ārāmaṃ āgamaṃsu vihārapekkhikāyo. Atha kho tā itthiyo yen’āyasmā Udāyī ten’upasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ Udāyiṃ etad avocuṃ — “icchāma mayaṃ, bhante, ayyassa vihāraṃ pekkhitun” ti. Atha kho āyasmā Udāyī tā itthiyo vihāraṃ pekkhāpetvā tāsaṃ itthīnaṃ vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ādissa vaṇṇam pi bhaṇati avaṇṇam pi bhaṇati yācatipi āyācatipi pucchatipi paṭipucchatipi ācikkhatipi anusāsatipi akkosatipi. Yā tā itthiyo chinnikā dhuttikā ahirikāyo tā āyasmatā Udāyinā saddhiṃ uhasantipi ullapantipi ujjagghantipi uppaṇḍentipi. Yā pana tā itthiyo hirimanā tā nikkhamitvā bhikkhū ujjhāpenti — “idaṃ, bhante, nacchannaṃ nappaṭirūpaṃ. Sāmikena pi mayaṃ evaṃ vuttā na iccheyyāma, kiṃ panāyyena Udāyinā” ti. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti — “kathañ hi nāma āyasmā Udāyī mātugāmaṃ duṭṭhullāhi vācāhi obhāsissatī” ti. Atha kho te bhikkhū āyasmantaṃ Udāyiṃ anekapariyāyena vigarahitvā Bhagavato etam atthaṃ ārocesuṃ. Atha kho Bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā āyasmantaṃ Udāyiṃ paṭipucchi — “saccaṃ kira tvaṃ, Udāyi, mātugāmaṃ duṭṭhullāhi vācāhi obhāsasī” ti? “Saccaṃ, Bhagavā” ti. Vigarahi Buddho Bhagavā — “ananucchavikaṃ, moghapurisa, ananulomikaṃ appaṭirūpaṃ assāmaṇakaṃ akappiyaṃ akaraṇīyaṃ. Kathañ hi nāma tvaṃ, moghapurisa, mātugāmaṃ duṭṭhullāhi vācāhi obhāsissasi. Nanu mayā, moghapurisa, anekapariyāyena virāgāya dhammo desito no sarāgāya…pe… kāmapariḷāhānaṃ vūpasamo akkhāto. N’etaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañ ca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha —
284
“Yo pana bhikkhu otiṇṇo vipariṇatena cittena mātugāmaṃ duṭṭhullāhi vācāhi obhāseyya yathā taṃ yuvā yuvatiṃ methunupasaṃhitāhi, saṅghādiseso” ti.
285
Yo panā ti yo yādiso…pe… bhikkhū ti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhū ti.
Otiṇṇo nāma sāratto apekkhavā paṭibaddhacitto.
Vipariṇatan ti rattam pi cittaṃ vipariṇataṃ, duṭṭham pi cittaṃ vipariṇataṃ mūḷham pi cittaṃ vipariṇataṃ. Api ca rattaṃ cittaṃ imasmiṃ atthe adhippetaṃ vipariṇatanti.
Mātugāmo nāma manussitthī, na yakkhī, na petī, na tiracchānagatā. Viññū paṭibalā subhāsitadubbhāsitaṃ duṭṭhullāduṭṭhullaṃ ājānituṃ.
Duṭṭhullā nāma vācā vaccamaggapassāvamaggamethunadhammappaṭisaṃyuttā vācā.
Obhāseyyā ti ajjhācāro vuccati.
Yathā taṃ yuvā yuvatin ti daharo dahariṃ, taruṇo taruṇiṃ, kāmabhogī kāmabhoginiṃ.
Methunupasaṃhitāhī ti methunadhammappaṭisaṃyuttāhi.
Saṅghādiseso ti…pe… tena pi vuccati saṅghādiseso ti.
Dve magge ādissa vaṇṇam pi bhaṇati, avaṇṇam pi bhaṇati, yācatipi, āyācatipi, pucchatipi, paṭipucchatipi, ācikkhatipi, anusāsatipi, akkosatipi.
Vaṇṇaṃ bhaṇati nāma dve magge thometi vaṇṇeti pasaṃsati.
Avaṇṇaṃ bhaṇati nāma dve magge khuṃseti vambheti garahati.
Yācati nāma dehi me, arahasi me dātunti.
Āyācati nāma kadā te mātā pasīdissati, kadā te pitā pasīdissati, kadā te devatāyo pasīdissanti, kadā sukhaṇo sulayo sumuhutto bhavissati, kadā te methunaṃ dhammaṃ labhissāmī ti.
Pucchati nāma kathaṃ tvaṃ sāmikassa desi, kathaṃ jārassa desīti?
Paṭipucchati nāma evaṃ kira tvaṃ sāmikassa desi, evaṃ jārassa desīti.
Ācikkhati nāma puṭṭho bhaṇati — “evaṃ dehi. Evaṃ dentā sāmikassa piyā bhavissasi manāpā cā” ti.
Anusāsati nāma apuṭṭho bhaṇati — “evaṃ dehi. Evaṃ dentā sāmikassa piyā bhavissati manāpā cā” ti.
Akkosati nāma animittāsi, nimittamattāsi, alohitāsi, dhuvalohitāsi, dhuvacoḷāsi, paggharantīsi, sikharaṇīsi, itthipaṇḍakāsi, vepurisikāsi, sambhinnāsi, ubhatobyañjanāsīti.
286
Itthī ca hoti itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ itthiyā vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ādissa vaṇṇam pi bhaṇati avaṇṇam pi bhaṇati yācatipi āyācatipi pucchatipi paṭipucchatipi ācikkhatipi anusāsatipi akkosatipi, āpatti saṅghādisesassa…pe….
Dve itthiyo dvinnaṃ itthīnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ dvinnaṃ itthīnaṃ vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ādissa vaṇṇam pi bhaṇati avaṇṇaṃpi bhaṇati…pe… akkosatipi, āpatti dvinnaṃ saṅghādisesānaṃ…pe….
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ādissa vaṇṇam pi bhaṇati avaṇṇam pi bhaṇati…pe… akkosatipi, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa…pe….
Itthī ca hoti itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ itthiyā vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ṭhapetvā adhakkhakaṃ ubbhajāṇumaṇḍalaṃ ādissa vaṇṇam pi bhaṇati avaṇṇam pi bhaṇati…pe… akkosatipi, āpatti thullaccayassa…pe….
Dve itthiyo dvinnaṃ itthīnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ dvinnaṃ itthīnaṃ vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ṭhapetvā adhakkhakaṃ ubbhajāṇumaṇḍalaṃ ādissa vaṇṇam pi bhaṇati avaṇṇam pi bhaṇati…pe… akkosatipi, āpatti dvinnaṃ thullaccayānaṃ…pe….
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ṭhapetvā adhakkhakaṃ ubbhajāṇumaṇḍalaṃ ādissa vaṇṇam pi bhaṇati avaṇṇam pi bhaṇati…pe… akkosatipi, āpatti thullaccayena dukkaṭassa…pe….
Itthī ca hoti itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ itthiyā ubbhakkhakaṃ adhojāṇumaṇḍalaṃ ādissa vaṇṇam pi bhaṇati avaṇṇam pi bhaṇati…pe… akkosatipi, āpatti dukkaṭassa…pe….
Dve itthiyo dvinnaṃ itthīnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ dvinnaṃ itthīnaṃ ubbhakkhakaṃ adhojāṇumaṇḍalaṃ ādissa vaṇṇam pi bhaṇati avaṇṇam pi bhaṇati…pe… akkosatipi, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe….
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ ubbhakkhakaṃ adhojāṇumaṇḍalaṃ ādissa vaṇṇam pi bhaṇati avaṇṇam pi bhaṇati…pe… akkosatipi, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe….
Itthī ca hoti itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ itthiyā kāyapaṭibaddhaṃ ādissa vaṇṇam pi bhaṇati avaṇṇam pi bhaṇati…pe… akkosatipi, āpatti dukkaṭassa…pe….
Dve itthiyo dvinnaṃ itthīnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ dvinnaṃ itthīnaṃ kāyapaṭibaddhaṃ ādissa vaṇṇam pi bhaṇati avaṇṇam pi bhaṇati…pe… akkosatipi, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe….
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ kāyapaṭibaddhaṃ ādissa vaṇṇam pi bhaṇati avaṇṇam pi bhaṇati…pe… akkosatipi, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe….
287
Anāpatti atthapurekkhārassa, dhammapurekkhārassa, anusāsanipurekkhārassa, ummattakassa, ādikammikassāti.
Vinītavatthuuddānagāthā
Lohitaṃ kakkasākiṇṇaṃ, kharaṃ dīghañ ca vāpitaṃ,
Kacci saṃsīdati maggo, saddhā dānena kammunāti.
Vinītavatthu
288
Tena kho pana samayena aññatarā itthī navarattaṃ kambalaṃ pārutā hoti. Aññataro bhikkhu sāratto taṃ itthiṃ etad avoca — “lohitaṃ kho te, bhaginī” ti. Sā na paṭivijāni. “Āmāyya, navaratto kambalo” ti. Tassa kukkuccaṃ ahosi “Bhagavatā sikkhāpadaṃ paññattaṃ, kacci nu kho ahaṃ saṅghādisesaṃ āpattiṃ āpanno” ti? Bhagavato etam atthaṃ ārocesi. “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti dukkaṭassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarā itthī kharakambalaṃ pārutā hoti. Aññataro bhikkhu sāratto taṃ itthiṃ etad avoca — “kakkasalomaṃ kho te, bhaginī” ti. Sā na paṭivijāni. “Āmāyya, kharakambalako” ti. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti dukkaṭassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarā itthī navāvutaṃ kambalaṃ pārutā hoti. Aññataro bhikkhu sāratto taṃ itthiṃ etad avoca — “ākiṇṇalomaṃ kho te, bhaginī” ti. Sā na paṭivijāni. “Āmāyya, navāvuto kambalo” ti. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti dukkaṭassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarā itthī kharakambalaṃ pārutā hoti. Aññataro bhikkhu sāratto taṃ itthiṃ etad avoca — “kharalomaṃ kho te, bhaginī” ti. Sā na paṭivijāni. “Āmāyya, kharakambalako” ti. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti dukkaṭassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarā itthī pāvāraṃ pārutā hoti. Aññataro bhikkhu sāratto taṃ itthiṃ etad avoca — “dīghalomaṃ kho te, bhaginī” ti. Sā na paṭivijāni. “Āmāyya, pāvāro” ti. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti dukkaṭassā” ti.
289
Tena kho pana samayena aññatarā itthī khettaṃ vapāpetvā āgacchati. Aññataro bhikkhu sāratto taṃ itthiṃ etad avoca — “vāpitaṃ kho te, bhaginī” ti? Sā na paṭivijāni. “Āmāyya, no ca kho paṭivuttan” ti. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti dukkaṭassā” ti.
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu paribbājikaṃ paṭipathe passitvā sāratto taṃ paribbājikaṃ etad avoca — “kacci, bhagini, maggo saṃsīdatī” ti? Sā na paṭivijāni. “Āma bhikkhu, paṭipajjissasī” ti. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu sāratto aññataraṃ itthiṃ etad avoca — “saddhāsi tvaṃ, bhagini. Api ca yaṃ sāmikassa desi taṃ nāmhākaṃ desī” ti. “Kiṃ, bhante” ti? “Methunadhamman” ti. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno saṅghādisesan” ti.
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu sāratto aññataraṃ itthiṃ etad avoca — “saddhāsi tvaṃ, bhagini. Api ca yaṃ aggadānaṃ taṃ nāmhākaṃ desī” ti. “Kiṃ, bhante, aggadānan” ti? “Methunadhamman” ti. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno saṅghādisesan” ti.
Tena kho pana samayena aññatarā itthī kammaṃ karoti. Aññataro bhikkhu sāratto taṃ itthiṃ etad avoca — “tiṭṭha, bhagini, ahaṃ karissāmīti…pe… nisīda, bhagini, ahaṃ karissāmīti…pe… nipajja, bhagini, ahaṃ karissāmī” ti. Sā na paṭivijāni. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti dukkaṭassā” ti.
Duṭṭhullavācāsikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ tatiyaṃ.
Attakāmapāricariyasikkhāpadaṃ
290
Tena samayena Buddho Bhagavā Sāvatthiyaṃ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena āyasmā Udāyī Sāvatthiyaṃ kulūpako hoti, bahukāni kulāni upasaṅkamati. Tena kho pana samayena aññatarā itthī matapatikā abhirūpā hoti dassanīyā pāsādikā. Atha kho āyasmā Udāyī pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaram ādāya yena tassā itthiyā nivesanaṃ ten’upasaṅkami, upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho sā itthī yen’āyasmā Udāyī ten’upasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ Udāyiṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho taṃ itthiṃ āyasmā Udāyī dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Atha kho sā itthī āyasmatā Udāyinā dhammiyā kathāya sandassitā samādapitā samuttejitā sampahaṃsitā āyasmantaṃ Udāyiṃ etad avoca — “vadeyyātha, bhante, yena attho. Paṭibalā mayaṃ ayyassa dātuṃ yadidaṃ cīvara-piṇḍapāta-senāsana-gilānappaccaya-bhesajja-parikkhāran” ti.
“Na kho te, bhagini, amhākaṃ dullabhā yadidaṃ cīvara-piṇḍapāta-senāsana-gilānappaccaya-bhesajja-parikkhārā. Api ca yo amhākaṃ dullabho taṃ dehī” ti. “Kiṃ, bhante” ti? “Methunadhamman” ti. “Attho, bhante” ti? “Attho, bhaginī” ti. “Ehi, bhante” ti, ovarakaṃ pavisitvā sāṭakaṃ nikkhipitvā mañcake uttānā nipajji. Atha kho āyasmā Udāyī yena sā itthī ten’upasaṅkami, upasaṅkamitvā — “ko imaṃ vasalaṃ duggandhaṃ āmasissatī” ti, niṭṭhuhitvā pakkāmi. Atha kho sā itthī ujjhāyati khiyyati vipāceti — “alajjino ime samaṇā Sakyaputtiyā dussīlā musāvādino. Ime hi nāma dhammacārino samacārino brahmacārino saccavādino sīlavanto kalyāṇadhammā paṭijānissanti. N’atthi imesaṃ sāmaññaṃ n’atthi imesaṃ brahmaññaṃ, naṭṭhaṃ imesaṃ sāmaññaṃ naṭṭhaṃ imesaṃ brahmaññaṃ, kuto imesaṃ sāmaññaṃ kuto imesaṃ brahmaññaṃ, apagatā ime sāmaññā apagatā ime brahmaññā. Kathañ hi nāma samaṇo Udāyī maṃ sāmaṃ methunadhammaṃ yācitvā, ‘ko imaṃ vasalaṃ duggandhaṃ āmasissatī” ti niṭṭhuhitvā pakkamissati. Kiṃ me pāpakaṃ kiṃ me duggandhaṃ, kassāhaṃ kena hāyāmī” ti? Aññāpi itthiyo ujjhāyanti khiyyanti vipācenti — “alajjino ime samaṇā Sakyaputtiyā dussīlā musāvādino…pe… kathañ hi nāma samaṇo Udāyī imissā sāmaṃ methunadhammaṃ yācitvā, ‘ko imaṃ vasalaṃ duggandhaṃ āmasissatī’ ti niṭṭhuhitvā pakkamissati. Kiṃ imissā pāpakaṃ kiṃ imissā duggandhaṃ, kassāyaṃ kena hāyatī” ti? Assosuṃ kho bhikkhū tāsaṃ itthīnaṃ ujjhāyantīnaṃ khiyyantīnaṃ vipācentīnaṃ. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti — “kathañ hi nāma āyasmā Udāyī mātugāmassa santike attakāmapāricariyāya vaṇṇaṃ bhāsissatī” ti.
Atha kho te bhikkhū āyasmantaṃ Udāyiṃ anekapariyāyena vigarahitvā Bhagavato etam atthaṃ ārocesuṃ. Atha kho Bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā āyasmantaṃ Udāyiṃ paṭipucchi — “saccaṃ kira tvaṃ, Udāyi, mātugāmassa santike attakāmapāricariyāya vaṇṇaṃ bhāsasī” ti? “Saccaṃ, Bhagavā” ti. Vigarahi Buddho Bhagavā — “ananucchavikaṃ, moghapurisa, ananulomikaṃ appaṭirūpaṃ assāmaṇakaṃ akappiyaṃ akaraṇīyaṃ. Kathañ hi nāma tvaṃ, moghapurisa, mātugāmassa santike attakāmapāricariyāya vaṇṇaṃ bhāsissasi. Nanu mayā, moghapurisa, anekapariyāyena virāgāya dhammo desito no sarāgāya…pe… kāmapariḷāhānaṃ vūpasamo akkhāto? N’etaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañ ca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha —
291
“Yo pana bhikkhu otiṇṇo vipariṇatena cittena mātugāmassa santike attakāmapāricariyāya vaṇṇaṃ bhāseyya — ‘etadaggaṃ, bhagini, pāricariyānaṃ yā mādisaṃ sīlavantaṃ kalyāṇadhammaṃ brahmacāriṃ etena dhammena paricareyyāti methunupasaṃhitena’, saṅghādiseso” ti.
292
Yo panā ti yo yādiso…pe… bhikkhū ti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhū ti.
Otiṇṇo nāma sāratto apekkhavā paṭibaddhacitto.
Vipariṇatan ti rattam pi cittaṃ vipariṇattaṃ, duṭṭham pi cittaṃ vipariṇataṃ, mūḷham pi cittaṃ vipariṇataṃ. Api ca rattaṃ cittaṃ imasmiṃ atthe adhippetaṃ vipariṇatanti.
Mātugāmo nāma manussitthī, na yakkhī, na petī, na tiracchānagatā. Viññū paṭibalā subhāsitadubbhāsitaṃ duṭṭhallāduṭṭhullaṃ ājānituṃ.
Mātugāmassa santike ti mātugāmassa sāmantā, mātugāmassa avidūre.
Attakāman ti attano kāmaṃ attano hetuṃ attano adhippāyaṃ attano pāricariyaṃ.
Etadaggan ti etaṃ aggaṃ etaṃ seṭṭhaṃ etaṃ mokkhaṃ etaṃ uttamaṃ etaṃ pavaraṃ.
Yā ti khattiyī vā brāhmaṇī vā vessī vā suddī vā.
Mādisan ti khattiyaṃ vā brāhmaṇaṃ vā vessaṃ vā suddaṃ vā.
Sīlavantan ti pāṇātipātā paṭivirataṃ, adinnādānā paṭivirataṃ, musāvādā paṭivirataṃ.
Brahmacārin ti methunadhammā paṭivirataṃ.
Kalyāṇadhammo nāma tena ca sīlena tena ca brahmacariyena kalyāṇadhammo hoti.
Etena dhammenā ti methunadhammena.
Paricareyyā ti abhirameyya.
Methunupasaṃhitenā ti methunadhammappaṭisaṃyuttena.
Saṅghādiseso ti…pe… tena pi vuccati saṅghādiseso ti.
293
Itthī ca hoti itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ itthiyā santike attakāmapāricariyāya vaṇṇaṃ bhāsati, āpatti saṅghādisesassa.
Itthī ca hoti vematiko…pe… paṇḍakasaññī… purisasaññī… tiracchānagatasaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ itthiyā santike attakāmapāricariyāya vaṇṇaṃ bhāsati, āpatti thullaccayassa.
Paṇḍako ca hoti paṇḍakasaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ paṇḍakassa santike attakāmapāricariyāya vaṇṇaṃ bhāsati, āpatti thullaccayassa.
Paṇḍako ca hoti vematiko…pe… purisasaññī… tiracchānagatasaññī… itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ paṇḍakassa santike attakāmapāricariyāya vaṇṇaṃ bhāsati, āpatti dukkaṭassa.
Puriso ca hoti…pe… tiracchānagato ca hoti tiracchānagatasaññī…pe… vematiko itthisaññī… paṇḍakasaññī… purisasaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ tiracchānagatassa santike attakāmapāricariyāya vaṇṇaṃ bhāsati, āpatti dukkaṭassa.
Dve itthiyo dvinnaṃ itthīnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ dvinnaṃ itthīnaṃ santike attakāmapāricariyāya vaṇṇaṃ bhāsati, āpatti dvinnaṃ saṅghādisesānaṃ…pe….
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ santike attakāmapāricariyāya vaṇṇaṃ bhāsati, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa…pe….
294
Anāpatti “cīvara-piṇḍapāta-senāsana-gilānappaccaya-bhesajja-parikkhārena upaṭṭhahā” ti bhaṇati, ummattakassa ādikammikassāti.
Vinītavatthuuddānagāthā
Kathaṃ vañjhā labhe puttaṃ, piyā ca subhagā siyaṃ,
Kiṃ dajjaṃ kenupaṭṭheyyaṃ, kathaṃ gaccheyyaṃ suggatinti.
Vinītavatthu
295
Tena kho pana samayena aññatarā vañjhā itthī kulūpakaṃ bhikkhuṃ etad avoca — “kathāhaṃ, bhante, vijāyeyyan” ti? “Tena hi, bhagini, aggadānaṃ dehī” ti. “Kiṃ, bhante, aggadānan” ti? “Methunadhamman” ti. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno saṅghādisesan” ti.
Tena kho pana samayena aññatarā vijāyinī itthī kulūpakaṃ bhikkhuṃ etad avoca — “kathāhaṃ, bhante, puttaṃ labheyyan” ti? “Tena hi, bhagini, aggadānaṃ dehī” ti. “Kiṃ, bhante, aggadānan” ti? “Methunadhamman” ti. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno saṅghādisesan” ti.
Tena kho pana samayena aññatarā itthī kulūpakaṃ bhikkhuṃ etad avoca — “kathāhaṃ, bhante, sāmikassa piyā assan” ti? “Tena hi, bhagini, aggadānaṃ dehī” ti. “Kiṃ, bhante, aggadānan” ti? “Methunadhamman” ti. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno saṅghādisesan” ti.
Tena kho pana samayena aññatarā itthī kulūpakaṃ bhikkhuṃ etad avoca — “kathāhaṃ, bhante, subhagā assan” ti? “Tena hi, bhagini, aggadānaṃ dehī” ti. “Kiṃ, bhante, aggadānan” ti? “Methunadhamman” ti. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno saṅghādisesan” ti.
Tena kho pana samayena aññatarā itthī kulūpakaṃ bhikkhuṃ etad avoca — “kyāhaṃ, bhante, ayyassa dajjāmī” ti? “Aggadānaṃ, bhaginī” ti. “Kiṃ, bhante, aggadānan” ti? “Methunadhamman” ti. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno saṅghādisesan” ti.
Tena kho pana samayena aññatarā itthī kulūpakaṃ bhikkhuṃ etad avoca — “kenāhaṃ, bhante, ayyaṃ upaṭṭhemī” ti? “Aggadānena, bhaginī” ti. “Kiṃ, bhante, aggadānan” ti? “Methunadhamman” ti. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno saṅghādisesan” ti.
Tena kho pana samayena aññatarā itthī kulūpakaṃ bhikkhuṃ etad avoca — “kathāhaṃ,
Bhante, sugatiṃ gaccheyyan” ti? “Tena hi, bhagini, aggadānaṃ dehī” ti. “Kiṃ, bhante, aggadānan” ti? “Methunadhamman” ti. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno saṅghādisesan” ti.
Attakāmapāricariyasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ.
Sañcarittasikkhāpadaṃ
296
Tena samayena Buddho Bhagavā Sāvatthiyaṃ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena āyasmā Udāyī Sāvatthiyaṃ kulūpako hoti. Bahukāni kulāni upasaṅkamati. Yattha passati kumārakaṃ vā apajāpatikaṃ, kumārikaṃ vā apatikaṃ, kumārakassa mātāpitūnaṃ santike kumārikāya vaṇṇaṃ bhaṇati — “amukassa kulassa kumārikā abhirūpā dassanīyā pāsādikā paṇḍitā byattā medhāvinī dakkhā analasā. Channā sā kumārikā imassa kumārakassā” ti. Te evaṃ vadanti — “ete kho, bhante, amhe na jānanti — ‘ke vā ime kassa vā’ ti. Sace, bhante, ayyo dāpeyya āneyyāma mayaṃ taṃ kumārikaṃ imassa kumārakassā” ti. Kumārikāya mātāpitūnaṃ santike kumārakassa vaṇṇaṃ bhaṇati — “amukassa kulassa kumārako abhirūpo dassanīyo pāsādiko paṇḍito byatto medhāvī dakkho analaso. Channāyaṃ kumārikā tassa kumārakassā” ti. Te evaṃ vadanti — “ete kho, bhante, amhe na jānanti — ‘ke vā ime kassa vā’ ti, kismiṃ viya kumārikāya vattuṃ. Sace, bhante, ayyo yācāpeyya dajjeyyāma mayaṃ imaṃ kumārikaṃ tassa kumārakassā” ti. Eten’eva upāyena āvāhānipi kārāpeti, vivāhānipi kārāpeti, vāreyyānipi kārāpeti.
297
Tena kho pana samayena aññatarissā purāṇagaṇakiyā dhītā abhirūpā hoti dassanīyā pāsādikā. Tirogāmakā ājīvakasāvakā āgantvā taṃ gaṇakiṃ etad avocuṃ — “dehāyye, imaṃ kumārikaṃ amhākaṃ kumārakassā” ti. Sā evam āha — “ahaṃ khvayyo tumhe na jānāmi — ‘ke vā ime kassa vā’ ti. Ayañ ca me ekadhītikā, tirogāmo ca gantabbo, nâhaṃ dassāmī” ti. Manussā te ājīvakasāvake etad avocuṃ — “kissa tumhe, ayyo, āgatatthā” ti? “Idha mayaṃ, ayyo, amukaṃ nāma gaṇakiṃ dhītaraṃ yācimhā amhākaṃ kumārakassa. Sā evam āha — ‘ahaṃ, khvayyo tumhe na jānāmi — ke vā ime kassa vā’ ti. Ayañ ca me ekadhītikā, tirogāmo ca gantabbo, nâhaṃ dassāmī” ti. “Kissa tumhe, ayyo, taṃ gaṇakiṃ dhītaraṃ yācittha? Nanu ayyo Udāyī vattabbo. Ayyo Udāyī dāpessatī” ti.
Atha kho te ājīvakasāvakā yen’āyasmā Udāyī ten’upasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ Udāyiṃ etad avocuṃ — “idha mayaṃ, bhante, amukaṃ nāma gaṇakiṃ dhītaraṃ yācimhā amhākaṃ kumārakassa. Sā evam āha — ‘ahaṃ khvayyo tumhe na jānāmi — ke vā ime kassa vāti. Ayañ ca me ekadhītikā, tirogāmo ca gantabbo, nâhaṃ dassāmī’ ti. Sādhu, bhante, ayyo taṃ gaṇakiṃ dhītaraṃ dāpetu amhākaṃ kumārakassā” ti. Atha kho āyasmā Udāyī yena sā gaṇakī ten’upasaṅkami, upasaṅkamitvā taṃ gaṇakiṃ etad avoca — “kissimesaṃ dhītaraṃ na desī” ti? “Ahaṃ khvayya, ime na jānāmi — ‘ke vā ime kassa vā’ ti. Ayañ ca me ekadhītikā, tirogāmo ca gantabbo, nâhaṃ dassāmī” ti. “Dehimesaṃ. Ahaṃ ime jānāmī” ti. “Sace, bhante, ayyo jānāti, dassāmī” ti. Atha kho sā gaṇakī tesaṃ ājīvakasāvakānaṃ dhītaraṃ adāsi. Atha kho te ājīvakasāvakā taṃ kumārikaṃ netvā māsaṃyeva suṇisabhogena bhuñjiṃsu. Tato aparena dāsibhogena bhuñjanti.
Atha kho sā kumārikā mātuyā santike dūtaṃ pāhesi — “ahamhi duggatā dukkhitā, na sukhaṃ labhāmi. Māsaṃyeva maṃ suṇisabhogena bhuñjiṃsu. Tato aparena dāsibhogena bhuñjanti. Āgacchatu me mātā, maṃ nessatū” ti. Atha kho sā gaṇakī yena te ājīvakasāvakā ten’upasaṅkami, upasaṅkamitvā te ājīvakasāvake etad avoca — “māyyo, imaṃ kumārikaṃ dāsibhogena bhuñjittha. Suṇisabhogena imaṃ kumārikaṃ bhuñjathā” ti. Te evam āhaṃsu — “natthamhākaṃ tayā saddhiṃ āhārūpahāro, samaṇena saddhiṃ amhākaṃ āhārūpahāro. Gaccha tvaṃ. Na mayaṃ taṃ jānāmā” ti. Atha kho sā gaṇakī tehi ājīvakasāvakehi apasāditā punadeva sāvatthiṃ paccāgañchi. Dutiyam pi kho sā kumārikā mātuyā santike dūtaṃ pāhesi — “ahamhi duggatā dukkhitā, na sukhaṃ labhāmi. Māsaṃyeva maṃ suṇisabhogena bhuñjiṃsu. Tato aparena dāsibhogena bhuñjanti. Āgacchatu me mātā, maṃ nessatū” ti. Atha kho sā gaṇakī yen’āyasmā Udāyī ten’upasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ Udāyiṃ etad avoca — “sā kira, bhante, kumārikā duggatā dukkhitā, na sukhaṃ labhati. Māsaṃyeva naṃ suṇisabhogena bhuñjiṃsu. Tato aparena dāsibhogena bhuñjanti. Vadeyyātha, bhante — ‘māyyo, imaṃ kumārikaṃ dāsibhogena bhuñjittha. Suṇisabhogena imaṃ kumārikaṃ bhuñjithā’” ti.
Atha kho āyasmā Udāyī yena te ājīvakasāvakā ten’upasaṅkami, upasaṅkamitvā te ājīvakasāvake etad avoca — “māyyo, imaṃ kumārikaṃ dāsibhogena bhujjittha. Suṇisabhogena imaṃ kumārikaṃ bhuñjathā” ti. Te evam āhaṃsu — “natthamhākaṃ tayā saddhiṃ āhārūpahāro, gaṇakiyā saddhiṃ amhākaṃ āhārūpahāro. Samaṇena bhavitabbaṃ abyāvaṭena. Samaṇo assa susamaṇo, gaccha tvaṃ, na mayaṃ taṃ jānāmā” ti. Atha kho āyasmā Udāyī tehi ājīvakasāvakehi apasādito punadeva sāvatthiṃ paccāgañchi. Tatiyam pi kho sā kumārikā mātuyā santike dūtaṃ pāhesi — “ahamhi duggatā dukkhitā, na sukhaṃ labhāmi. Māsaṃyeva maṃ suṇisabhogena bhuñjiṃsu. Tato aparena dāsibhogena bhuñjanti. Āgacchatu me mātā, maṃ nessatū” ti. Dutiyam pi kho sā gaṇakī yen’āyasmā Udāyī ten’upasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ Udāyiṃ etad avoca — “sā kira, bhante, kumārikā duggatā dukkhitā, na sukhaṃ labhati. Māsaṃyeva naṃ suṇisabhogena bhuñjiṃsu. Tato aparena dāsibhogena bhuñjanti. Vadeyyātha, bhante — ‘māyyo, imaṃ kumārikaṃ dāsibhogena bhuñjittha, suṇisabhogena imaṃ kumārikaṃ bhuñjathā’” ti. “Paṭhamaṃpāhaṃ tehi ājīvakasāvakehi apasādito. Gaccha tvaṃ. Nâhaṃ gamissāmī” ti.
298
Atha kho sā gaṇakī ujjhāyati khiyyati vipāceti — “evaṃ duggato hotu ayyo udāyī, evaṃ dukkhito hotu ayyo udāyī, evaṃ mā sukhaṃ labhatu ayyo udāyī, yathā me kumārikā duggatā dukkhitā na sukhaṃ labhati pāpikāya sassuyā pāpakena sasurena pāpakena sāmikenā” ti. Sā pi kho kumārikā ujjhāyati khiyyati vipāceti — “evaṃ duggato hotu ayyo udāyī, evaṃ dukkhito hotu ayyo udāyī, evaṃ mā sukhaṃ labhatu ayyo udāyī, yathāhaṃ duggatā dukkhitā na sukhaṃ labhāmi pāpikāya sassuyā pāpakena sasurena pāpakena sāmikenā” ti. Aññāpi itthiyo asantuṭṭhā sassūhi vā sasurehi vā sāmikehi vā, tā evaṃ oyācanti — “evaṃ duggato hotu ayyo udāyī, evaṃ dukkhito hotu ayyo udāyī, evaṃ mā sukhaṃ labhatu ayyo udāyī, yathā mayaṃ duggatā dukkhitā na sukhaṃ labhāma pāpikāhi sassūhi pāpakehi sasurehi pāpakehi sāmikehī” ti. Yā pana tā itthiyo santuṭṭhā sassūhi vā sasurehi vā sāmikehi vā tā evaṃ āyācanti — “evaṃ sukhito hotu ayyo udāyī, evaṃ sajjito hotu ayyo udāyī, evaṃ sukhamedho hotu ayyo udāyī, yathā mayaṃ sukhitā sajjitā sukhamedhā bhaddikāhi sassūhi bhaddakehi sasurehi bhaddakehi sāmikehī” ti.
Assosuṃ kho bhikkhū ekaccānaṃ itthīnaṃ oyācantīnaṃ ekaccānaṃ itthīnaṃ āyācantīnaṃ. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti — “kathañ hi nāma āyasmā Udāyī sañcarittaṃ samāpajjissatī” ti. Atha kho te bhikkhū āyasmantaṃ Udāyiṃ anekapariyāyena vigarahitvā Bhagavato etam atthaṃ ārocesuṃ. Atha kho Bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā āyasmantaṃ Udāyiṃ paṭipucchi — “saccaṃ kira tvaṃ, Udāyi, sañcarittaṃ samāpajjasī” ti? “Saccaṃ, Bhagavā” ti. Vigarahi Buddho Bhagavā…pe… kathañ hi nāma tvaṃ, moghapurisa, sañcarittaṃ samāpajjasi. N’etaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañ ca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha —
299
“Yo pana bhikkhu sañcarittaṃ samāpajjeyya, itthiyā vā purisamatiṃ purisassa vā itthimatiṃ, jāyattane vā jārattane vā, saṅghādiseso” ti.
Evañ c’idaṃ Bhagavatā bhikkhūnaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ hoti.
300
Tena kho pana samayena sambahulā dhuttā uyyāne paricārentā aññatarissā vesiyā santike dūtaṃ pāhesuṃ — “āgacchatu uyyāne, paricāressāmā” ti. Sā evam āha — “ahaṃ khvayyo tumhe na jānāmi — ‘ke vā ime kassa vā’ ti. ahañ c’amhi bahubhaṇḍā bahuparikkhārā, bahinagarañ ca gantabbaṃ. Nâhaṃ gamissāmī” ti. Atha kho so dūto tesaṃ dhuttānaṃ etam atthaṃ ārocesi. Evaṃ vutte aññataro puriso te dhutte etad avoca — “kissa tumhe ayyo etaṃ vesiṃ yācittha? Nanu ayyo Udāyī vattabbo. Ayyo Udāyī uyyojessatī” ti. Evaṃ vutte aññataro upāsako taṃ purisaṃ etad avoca — “māyyo evaṃ avaca. Na kappati samaṇānaṃ Sakyaputtiyānaṃ evarūpaṃ kātuṃ. Nāyyo Udāyī evaṃ karissatī” ti. Evaṃ vutte “karissati na karissatī” ti abbhutamakaṃsu. Atha kho te dhuttā yen’āyasmā Udāyī ten’upasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ Udāyiṃ etad avocuṃ — “idha mayaṃ, bhante, uyyāne paricārentā asukāya nāma vesiyā santike dūtaṃ pahiṇimhā — ‘āgacchatu uyyāne, paricāressāmā’ ti. Sā evam āha — ‘ahaṃ khvayyo tumhe na jānāmi — ke vā ime kassa vāti, ahañ c’amhi bahubhaṇḍā bahuparikkhārā, bahinagarañ ca gantabbaṃ. Nâhaṃ gamissāmī’ ti. Sādhu, bhante, ayyo taṃ vasiṃ uyyojetū” ti.
Atha kho āyasmā Udāyī yena sā vesī ten’upasaṅkami, upasaṅkamitvā taṃ vesiṃ etad avoca — “kissimesaṃ na gacchasī” ti? “Ahaṃ khvayya ime na jānāmi — ‘ke vā ime kassa vā’ ti. ahañ c’amhi bahubhaṇḍā bahuparikkhārā, bahinagarañ ca gantabbaṃ. Nâhaṃ gamissāmī” ti. “Gacchimesaṃ. Ahaṃ ime jānāmī” ti. “Sace, bhante, ayyo jānāti ahaṃ gamissāmī” ti. Atha kho te dhuttā taṃ vesiṃ ādāya uyyānaṃ agamaṃsu. Atha kho so upāsako ujjhāyati khiyyati vipāceti — “kathañ hi nāma ayyo Udāyī taṅkhaṇikaṃ sañcarittaṃ samāpajjissatī” ti. Assosuṃ kho bhikkhū tassa upāsakassa ujjhāyantassa khiyyantassa vipācentassa. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti — “kathañ hi nāma āyasmā Udāyī taṅkhaṇikaṃ sañcarittaṃ samāpajjissatī” ti. Atha kho te bhikkhū āyasmantaṃ Udāyiṃ anekapariyāyena vigarahitvā Bhagavato etam atthaṃ ārocesuṃ…pe… “saccaṃ kira tvaṃ, Udāyi, taṅkhaṇikaṃ sañcarittaṃ samāpajjasī” ti? “Saccaṃ, Bhagavā” ti. Vigarahi Buddho Bhagavā…pe… “kathañ hi nāma tvaṃ, moghapurisa, taṅkhaṇikaṃ sañcarittaṃ samāpajjissasi? N’etaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañ ca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha —
301
“Yo pana bhikkhu sañcarittaṃ samāpajjeyya, itthiyā vā purisamatiṃ purisassa vā itthimatiṃ, jāyattane vā jārattane vā, antamaso taṅkhaṇikāyapi, saṅghādiseso” ti.
302
Yo panā ti yo yādiso…pe… bhikkhū ti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhū ti.
Sañcarittaṃ samāpajjeyyā ti itthiyā vā pahito purisassa santike gacchati, purisena vā pahito itthiyā santike gacchati.
Itthiyā vā purisamatin ti purisassa matiṃ itthiyā āroceti.
Purisassa vā itthimatin ti itthiyā matiṃ purisassa āroceti.
Jāyattane vā ti jāyā bhavissasi.
Jārattane vā ti jārī bhavissasi.
Antamaso taṅkhaṇikāyapī ti muhuttikā bhavissasi.
Saṅghādiseso ti…pe… tena pi vuccati saṅghādiseso ti.
303
Dasa itthiyo — māturakkhitā piturakkhitā mātāpiturakkhitā bhāturakkhitā bhaginirakkhitā ñātirakkhitā gottarakkhitā dhammarakkhitā sārakkhā saparidaṇḍā.
Dasa bhariyāyo — dhanakkītā chandavāsinī bhogavāsinī paṭavāsinī odapattakinī obhaṭacumbaṭā dāsī ca bhariyā ca kammakārī ca bhariyā ca dhajāhaṭā muhuttikā.
304
Māturakkhitā nāma mātā rakkhati gopeti issariyaṃ kāreti vasaṃ vatteti.
Piturakkhitā nāma pitā rakkhati gopeti issariyaṃ kāreti vasaṃ vatteti.
Mātāpiturakkhitā nāma mātāpitaro rakkhanti gopenti issariyaṃ kārenti vasaṃ vattenti.
Bhāturakkhitā nāma bhātā rakkhati gopeti issariyaṃ kāreti vasaṃ vatteti.
Bhaginirakkhitā nāma bhaginī rakkhati gopeti issariyaṃ kāreti vasaṃ vatteti.
Ñātirakkhitā nāma ñātakā rakkhanti gopenti issariyaṃ kārenti vasaṃ vattenti.
Gottarakkhitā nāma sagottā rakkhanti gopenti issariyaṃ kārenti vasaṃ vattenti.
Dhammarakkhitā nāma sahadhammikā rakkhanti gopenti issariyaṃ kārenti vasaṃ vattenti.
Sārakkhā nāma gabbhepi pariggahitā hoti — mayhaṃ esāti. Antamaso mālāguḷaparikkhittāpi.
Saparidaṇḍā nāma kehici daṇḍo ṭhapito hoti — yo itthannāmaṃ itthiṃ gacchati ettako daṇḍoti.
Dhanakkītā nāma dhanena kiṇitvā vāseti.
Chandavāsinī nāma piyo piyaṃ vāseti.
Bhogavāsinī nāma bhogaṃ datvā vāseti.
Paṭavāsinī nāma paṭaṃ datvā vāseti.
Odapattakinī nāma udakapattaṃ āmasitvā vāseti.
Obhaṭacumbaṭā nāma cumbaṭaṃ oropetvā vāseti.
Dāsī nāma dāsī c’eva hoti bhariyā ca.
Kammakārī nāma kammakārī c’eva hoti bhariyā ca.
Dhajāhaṭā nāma karamarānītā vuccati.
Muhuttikā nāma taṅkhaṇikā vuccati.
305
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ māturakkhitaṃ brūhi — ‘hohi kira itthannāmassa bhariyā dhanakkītā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ piturakkhitaṃ brūhi…pe… mātāpiturakkhitaṃ brūhi… bhāturakkhitaṃ brūhi… bhaginirakkhitaṃ brūhi… ñātirakkhitaṃ brūhi… gottarakkhitaṃ brūhi… dhammarakkhitaṃ brūhi… sārakkhaṃ brūhi… saparidaṇḍaṃ brūhi — ‘hohi kira itthannāmassa bhariyā dhanakkītā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Nikkhepapadāni.
306
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ māturakkhitañ ca piturakkhitañ ca brūhi — ‘hotha kira itthannāmassa bhariyāyo dhanakkītā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ māturakkhitañ ca mātāpituraakhatañ ca…pe…
Māturakkhitañ ca bhāturakkhitañ ca… māturakkhitañ ca bhaginirakkhitañ ca… māturakkhitañ ca ñātirakkhitañ ca… māturakkhitañ ca gottarakkhitañ ca… māturakkhitañ ca dhammarakkhitañ ca… māturakkhitañ ca sārakkhañ ca… māturakkhitañ ca saparidaṇḍañ ca brūhi — ‘hotha kira itthannāmassa bhariyāyo dhanakkītā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Khaṇḍacakkaṃ.
307
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ piturakkhitañ ca mātāpiturakkhitañ ca brūhi — ‘hotha kira itthannāmassa bhariyāyo dhanakkītā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ piturakkhitañ ca bhāturakkhitañ ca…pe… piturakkhitañ ca bhaginirakkhitañ ca… piturakkhitañ ca ñātirakkhitañ ca… piturakkhitañ ca gottarakkhitañ ca… piturakkhitañ ca dhammarakkhitañ ca… piturakkhitañ ca sārakkhañ ca… piturakkhitañ ca saparidaṇḍañ ca brūhi — ‘hotha kira itthannāmassa bhariyāyo dhanakkītā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ piturakkhitañ ca māturakkhitañ ca brūhi — ‘hotha kira itthannāmassa bhariyāyo dhanakkītā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Baddhacakkaṃ mūlaṃ saṃkhittaṃ.
308
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ saparidaṇḍañ ca māturakkhitañ ca brūhi — ‘hotha kira itthannāmassa bhariyāyo dhanakkītā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ saparidaṇḍañ ca pituraakhatañ ca…pe…
Saparidaṇḍañ ca mātāpiturakkhitañ ca… saparidaṇḍañ ca bhāturakkhitañ ca… saparidaṇḍañ ca bhaginirakkhitañ ca… saparidaṇḍañ ca ñātirakkhitañ ca… saparidaṇḍañ ca gottarakkhitañ ca… saparidaṇḍañ ca dhammarakkhitañ ca… saparidaṇḍañ ca sārakkhañ ca brūhi — ‘hotha kira itthannāmassa bhariyāyo dhanakkītā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Ekamūlakaṃ niṭṭhitaṃ.
Evaṃ dumūlakam pi timūlakam pi yāva navamūlakaṃ kātabbaṃ.
Idaṃ dasamūlakaṃ
309
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ māturakkhitañ ca piturakkhitañ ca mātāpiturakkhitañ ca bhāturakkhitañ ca bhaginirakkhitañ ca ñātirakkhitañ ca gottarakkhitañ ca dhammarakkhitañ ca sārakkhañ ca saparidaṇḍañ ca brūhi — ‘hotha kira itthannāmassa bhariyāyo dhanakkītā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Dhanakkītācakkaṃ niṭṭhitaṃ.
310
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ māturakkhitaṃ brūhi — ‘hohi kira itthannāmassa bhariyā chandavāsinī…pe… bhogavāsinī… paṭavāsinī… odapattakinī… obhaṭacumbaṭā… dāsī ca bhariyā ca… kammakārī ca bhariyā ca… dhajāhaṭā… muhuttikā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ piturakkhitaṃ brūhi…pe… mātāpiturakkhitaṃ brūhi… bhāturakkhitaṃ brūhi… bhaginirakkhitaṃ brūhi… ñātirakkhitaṃ brūhi… gottarakkhitaṃ brūhi… dhammarakkhitaṃ brūhi… sārakkhaṃ brūhi… saparidaṇḍaṃ brūhi — ‘hohi kira itthannāmassa bhariyā muhuttikā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Nikkhepapadāni.
311
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ māturakkhitañ ca piturakkhitañ ca brūhi — ‘hotha kira itthannāmassa bhariyāyo muhuttikā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ māturakkhitañ ca mātāpiturakkhitañ ca…pe… māturakkhitañ ca saparidaṇḍañ ca brūhi — ‘hotha kira itthannāmassa bhariyāyo muhuttikā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Khaṇḍacakkaṃ.
312
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ piturakkhitañ ca mātāpiturakkhitañ ca brūhi — ‘hotha kira itthannāmassa bhariyāyo muhuttikā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ piturakkhitañ ca bhāturakkhitañ ca…pe… piturakkhitañ ca saparidaṇḍañ ca brūhi — ‘hotha kira itthannāmassa bhariyāyo muhuttikā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ piturakkhitañ ca māturakkhitañ ca brūhi — ‘hotha kira itthannāmassa bhariyāyo muhuttikā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Baddhacakkaṃ mūlaṃ saṃkhittaṃ.
313
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ saparidaṇḍañ ca māturakkhitañ ca brūhi — ‘hotha kira itthannāmassa bhariyāyo muhuttikā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ saparidaṇḍañ ca piturakkhitañ ca…pe… saparidaṇḍañ ca sārakkhañ ca brūhi — ‘hotha kira itthannāmassa bhariyāyo muhuttikā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Ekamūlakaṃ niṭṭhitaṃ.
Dumūlakādīnipi evam eva kātabbāni.
Idaṃ dasamūlakaṃ
314
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ māturakkhitañ ca piturakkhitañ ca mātāpiturakkhitañ ca bhāturakkhitañ ca bhaginirakkhitañ ca ñātirakkhitañ ca gottarakkhitañ ca dhammarakkhitañ ca sārakkhañ ca saparidaṇḍañ ca brūhi — ‘hotha kira itthannāmassa bhariyāyo muhuttikā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Muhuttikācakkaṃ niṭṭhitaṃ.
315
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ māturakkhitaṃ brūhi — ‘hohi kira itthannāmassa bhariyā dhanakkītā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ māturakkhitaṃ brūhi — ‘hohi kira itthannāmassa bhariyā chandavāsinī…pe… bhogavāsinī… paṭavāsinī… odapattakinī… obhaṭacumbaṭā… dāsī ca bhariyā ca… kammakārī ca bhariyā ca… dhajāhaṭā… muhuttikā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Nikkhepapadāni.
316
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ māturakkhitaṃ brūhi — ‘hohi kira itthannāmassa bhariyā dhanakkītā ca chandavāsinī cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ māturakkhitaṃ brūhi — ‘hohi kira itthannāmassa bhariyā dhanakkītā ca bhogavāsinī ca…pe… dhanakkītā ca paṭavāsinī ca… dhanakkītā ca odapattakinī ca… dhanakkītā ca obhaṭacumbaṭā ca… dhanakkītā ca dāsī ca bhariyā ca… dhanakkītā ca kammakārī ca bhariyā ca… dhanakkītā ca dhajāhaṭā ca… dhanakkītā ca muhuttikā cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Khaṇḍacakkaṃ.
317
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ māturakkhitaṃ brūhi — ‘hohi kira itthannāmassa bhariyā chandavāsinī ca bhogavāsinī ca…pe… chandavāsinī ca muhuttikā ca… chandavāsinī ca dhanakkītā cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Baddhacakkaṃ mūlaṃ saṃkhittaṃ.
318
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ māturakkhitaṃ brūhi — ‘hohi kira itthannāmassa bhariyā muhuttikā ca dhanakkītā ca…pe… muhuttikā ca chandavāsinī ca…pe… muhuttikā ca dhajāhaṭā cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Ekamūlakaṃ niṭṭhitaṃ.
Dumūlakādīnipi evam eva kātabbāni.
Idaṃ dasamūlakaṃ
319
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ māturakkhitaṃ brūhi — ‘hohi kira itthannāmassa bhariyā dhanakkītā ca chandavāsinī ca bhogavāsinī ca paṭavāsinī ca odapattakinī ca obhaṭacumbaṭā ca dāsī ca bhariyā ca kammakārī ca bhariyā ca dhajāhaṭā ca muhuttikā cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Māturakkhitācakkaṃ niṭṭhitaṃ.
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ piturakkhitaṃ…pe… mātāpiturakkhitaṃ… bhāturakkhitaṃ… bhaginirakkhitaṃ… ñātirakkhitaṃ… gottarakkhitaṃ… dhammarakkhitaṃ… sārakkhaṃ… saparidaṇḍaṃ brūhi — ‘hohi kira itthannāmassa bhariyā dhanakkītā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ saparidaṇḍaṃ brūhi — ‘hohi kira itthannāmassa bhariyā chandavāsinī…pe… bhogavāsinī, paṭavāsinī, odapattakinī, obhaṭacumbaṭā, dāsī ca bhariyā ca, kammakārī ca bhariyā ca, dhajāhaṭā, muhuttikā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Nikkhepapadāni.
320
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ saparidaṇḍaṃ brūhi — ‘hohi kira itthannāmassa bhariyā dhanakkītā ca chandavāsinī cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ saparidaṇḍaṃ brūhi — ‘hohi kira itthannāmassa bhariyā dhanakkītā ca bhogavāsinī ca…pe… dhanakkītā ca muhuttikā cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Khaṇḍacakkaṃ.
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ saparidaṇḍaṃ brūhi — ‘hohi kira itthannāmassa bhariyā chandavāsinī ca bhogavāsinī ca…pe… chandavāsinī ca muhuttikā ca, chandavāsinī ca dhanakkītā cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Baddhacakkaṃ mūlaṃ saṃkhittaṃ.
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ saparidaṇḍaṃ brūhi — ‘hohi kira itthannāmassa bhariyā muhuttikā ca dhanakkītā ca…pe… muhuttikā ca chandavāsinī ca, muhuttikā ca dhajāhaṭā cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Ekamūlakaṃ niṭṭhitaṃ.
Dumūlakam pi timūlakam pi yāva navamūlakaṃ evam eva kātabbaṃ.
Idaṃ dasamūlakaṃ.
321
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ saparidaṇḍaṃ brūhi — ‘hohi kira itthannāmassa bhariyā dhanakkītā ca chandavāsinī ca bhogavāsinī ca paṭavāsinī ca odapattakinī ca obhaṭacumbaṭā ca dāsī ca bhariyā ca kammakārī ca bhariyā ca dhajāhaṭā ca muhuttikā cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Saparidaṇḍācakkaṃ niṭṭhitaṃ.
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ māturakkhitaṃ brūhi — ‘hohi kira itthannāmassa bhariyā dhanakkītā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ māturakkhitañ ca piturakkhitañ ca brūhi — ‘hotha kira itthannāmassa bhariyāyo dhanakkītā ca chandavāsinī cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ māturakkhitañ ca piturakkhitañ ca mātāpiturakkhitañ ca brūhi — ‘hotha kira itthannāmassa bhariyāyo dhanakkītā ca chandavāsinī ca bhogavāsinī cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Evaṃ ubhatovaḍḍhakaṃ kātabbaṃ.
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ māturakkhitañ ca piturakkhitañ ca mātāpiturakkhitañ ca bhāturakkhitañ ca bhaginirakkhitañ ca ñātirakkhitañ ca gottarakkhitañ ca dhammarakkhitañ ca sārakkhañ ca saparidaṇḍañ ca brūhi — ‘hotha kira itthannāmassa bhariyāyo dhanakkītā ca chandavāsinī ca bhogavāsinī ca paṭavāsinī ca odapattakinī ca obhaṭacumbaṭā ca dāsī ca bhariyā ca kammakārī ca bhariyā ca dhajāhaṭā ca muhuttikā cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Ubhatovaḍḍhakaṃ niṭṭhitaṃ.
Purisassa mātā bhikkhuṃ pahiṇati…pe… purisassa pitā bhikkhuṃ pahiṇati…pe… purisassa mātāpitaro bhikkhuṃ pahiṇanti…pe… purisassa bhātā bhikkhuṃ pahiṇati…pe… purisassa bhaginī bhikkhuṃ pahiṇati…pe… purisassa ñātakā bhikkhuṃ pahiṇanti…pe… purisassa gottā bhikkhuṃ pahiṇanti…pe… purisassa sahadhammikā bhikkhuṃ pahiṇanti…pe….
Purisassa peyyālo vitthāretabbo.
Ubhatovaḍḍhakaṃ yathā purimanayo tath’eva vitthāretabbaṃ.
322
Māturakkhitāya mātā bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi — ‘hotu itthannāmassa bhariyā dhanakkītā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Māturakkhitāya mātā bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi — ‘hotu itthannāmassa bhariyā chandavāsinī…pe… bhogavāsinī, paṭavāsinī, odapattakinī, obhaṭacumbaṭā, dāsī ca bhariyā ca, kammakārī ca bhariyā ca, dhajāhaṭā, muhuttikā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Nikkhepapadāni.
323
Māturakkhitāya mātā bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi — ‘hotu itthannāmassa bhariyā dhanakkītā ca chandavāsinī ca…pe… dhanakkītā ca bhogavāsinī ca, dhanakkītā ca muhuttikā cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Khaṇḍacakkaṃ.
324
Māturakkhitāya mātā bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi — ‘hotu itthannāmassa bhariyā chandavāsinī ca bhogavāsinī ca…pe… chandavāsinī ca muhuttikā ca, chandavāsinī ca dhanakkītā cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Baddhacakkaṃ mūlaṃ saṃkhittaṃ.
325
Māturakkhitāya mātā bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi — ‘hotu itthannāmassa bhariyā muhuttikā ca dhanakkītā ca…pe… muhuttikā ca chandavāsinī ca…pe… muhuttikā ca dhajāhaṭā cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Ekamūlakaṃ niṭṭhitaṃ.
Dumūlakam pi timūlakam pi yāva navamūlakaṃ evam eva kātabbaṃ.
Idaṃ dasamūlakaṃ
326
Māturakkhitāya mātā bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi — ‘hotu itthannāmassa bhariyā dhanakkītā ca chandavāsinī ca bhogavāsinī ca paṭavāsinī ca odapattakinī ca obhaṭacumbaṭā ca dāsī ca bhariyā ca kammakārī ca bhariyā ca dhajāhaṭā ca muhuttikā cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Mātucakkaṃ niṭṭhitaṃ.
Piturakkhitāya pitā bhikkhuṃ pahiṇati…pe… mātāpiturakkhitāya mātāpitaro bhikkhuṃ pahiṇanti… bhāturakkhitāya bhātā bhikkhuṃ pahiṇati… bhaginirakkhitāya bhaginī bhikkhuṃ pahiṇati… ñātirakkhitāya ñātakā bhikkhuṃ pahiṇanti… gottarakkhitāya gottā bhikkhuṃ pahiṇanti… dhammarakkhitāya sahadhammikā bhikkhuṃ pahiṇanti… sārakkhāya yena pariggahitā hoti so bhikkhuṃ pahiṇati… saparidaṇḍāya yena daṇḍo ṭhapito hoti so bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi — ‘hotu itthannāmassa bhariyā dhanakkītā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Saparidaṇḍāya yena daṇḍo ṭhapito hoti so bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi — ‘hotu itthannāmassa bhariyā chandavāsinī…pe… bhogavāsinī… paṭavāsinī… odapattakinī… obhaṭacumbaṭā… dāsī ca bhariyā ca… kammakārī ca bhariyā ca… dhajāhaṭā… muhuttikā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Nikkhepapadāni.
327
Saparidaṇḍāya yena daṇḍo ṭhapito hoti so bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi — ‘hotu itthannāmassa bhariyā dhanakkītā ca chandavāsinī ca…pe… dhanakkītā ca bhogavāsinī ca… dhanakkītā ca muhuttikā cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Khaṇḍacakkaṃ.
328
Saparidaṇḍāya yena daṇḍo ṭhapito hoti so bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi — ‘hotu itthannāmassa bhariyā chandavāsinī ca bhogavāsinī ca…pe… chandavāsinī ca muhuttikā ca… chandavāsinī ca dhanakkītā cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati āpatti saṅghādisesassa.
Baddhacakkaṃ mūlaṃ saṃkhittaṃ.
329
Saparidaṇḍāya yena daṇḍo, ṭhapito hoti so bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi — ‘hotu itthannāmassa bhariyā muhuttikā ca dhanakkītā ca…pe… muhuttikā ca chandavāsinī ca…pe… muhuttikā ca dhajāhaṭā cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Ekamūlakaṃ niṭṭhitaṃ.
Dumūlakam pi timūlakam pi yāva navamūlakaṃ evam eva kātabbaṃ.
Idaṃ dasamūlakaṃ
330
Saparidaṇḍāya yena daṇḍo ṭhapito hoti so bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi — ‘hotu itthannāmassa bhariyā dhanakkītā ca chandavāsinī ca bhogavāsinī ca paṭavāsinī ca odapattakinī ca obhaṭacumbaṭā ca dāsī ca bhariyā ca kammakārī ca bhariyā ca dhajāhaṭā ca muhuttikā cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Daṇḍaṭhapitacakkaṃ niṭṭhitaṃ.
Māturakkhitā bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi — ‘homi itthannāmassa bhariyā dhanakkītā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Māturakkhitā bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi — ‘homi itthannāmassa bhariyā chandavāsinī…pe… bhogavāsinī… paṭavāsinī… odapattakinī… obhaṭacumbaṭā… dāsī ca bhariyā ca… kammakārī ca bhariyā ca… dhajāhaṭā… muhuttikā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Nikkhepapadāni.
331
Māturakkhitā bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi — ‘homi itthannāmassa bhariyā dhanakkītā ca chandavāsinī cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Māturakkhitā bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi — ‘homi itthannāmassa bhariyā dhanakkītā ca bhogavāsinī ca…pe… dhanakkītā ca paṭavāsinī ca…pe… dhanakkītā ca muhuttikā cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Khaṇḍacakkaṃ.
332
Māturakkhitā bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi — ‘homi itthannāmassa bhariyā chandavāsinī ca bhogavāsinī ca…pe… chandavāsinī ca muhuttikā ca… chandavāsinī ca dhanakkītā cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Baddhacakkaṃ mūlaṃ saṃkhittaṃ.
Māturakkhitā bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi — ‘homi itthannāmassa bhariyā muhuttikā ca dhanakkītā ca…pe… muhuttikā ca chandavāsinī ca…pe… muhuttikā ca dhajāhaṭā cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Ekamūlakaṃ niṭṭhitaṃ.
Dumūlakādīnipi evam eva kātabbāni.
Idaṃ dasamūlakaṃ
333
Māturakkhitā bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi — ‘homi itthannāmassa bhariyā dhanakkītā ca chandavāsinī ca bhogavāsinī ca paṭavāsinī ca odapattakinī ca obhaṭacumbaṭā ca dāsī ca bhariyā ca kammakārī ca bhariyā ca dhajāhaṭā ca muhuttikā cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Aparaṃ māturakkhitācakkaṃ niṭṭhitaṃ.
Piturakkhitā bhikkhuṃ pahiṇati…pe… mātāpiturakkhitā bhikkhuṃ pahiṇati… bhāturakkhitā bhikkhuṃ pahiṇati… bhaginirakkhitā bhikkhuṃ pahiṇati… ñātirakkhitā bhikkhuṃ pahiṇati… gottarakkhitā bhikkhuṃ pahiṇati… dhammarakkhitā bhikkhuṃ pahiṇati… sārakkhā bhikkhuṃ pahiṇati… saparidaṇḍā bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi — ‘homi itthannāmassa bhariyā dhanakkītā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Saparidaṇḍā bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi — ‘homi itthannāmassa bhariyā chandavāsinī…pe… bhogavāsinī… paṭavāsinī… odapattakinī… obhaṭacumbaṭā… dāsī ca bhariyā ca… kammakārī ca bhariyā ca… dhajāhaṭā… muhuttikā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Nikkhepapadāni.
334
Saparidaṇḍā bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi — ‘homi itthannāmassa bhariyā dhanakkītā ca chandavāsinī ca…pe… dhanakkītā ca muhuttikā cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Khaṇḍacakkaṃ.
335
Saparidaṇḍā bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi — ‘homi itthannāmassa bhariyā chandavāsinī ca bhogavāsinī ca…pe… chandavāsinī ca muhuttikā ca… chandavāsinī ca dhanakkītā cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Baddhacakkaṃ mūlaṃ saṃkhittaṃ.
336
Saparidaṇḍā bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi — ‘homi itthannāmassa bhariyā muhuttikā ca dhanakkītā ca…pe… muhuttikā ca chandavāsinī ca…pe… muhuttikā ca dhajāhaṭā cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Ekamūlakaṃ niṭṭhitaṃ.
Dumūlakādīnipi evam eva kātabbāni.
Idaṃ dasamūlakaṃ
337
Saparidaṇḍā bhikkhuṃ pahiṇati — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi — ‘homi itthannāmassa bhariyā dhanakkītā ca chandavāsinī ca bhogavāsinī ca paṭavāsinī ca odapattakinī ca obhaṭacumbaṭā ca dāsī ca bhariyā ca kammakārī ca bhariyā ca dhajāhaṭā ca muhuttikā cā’” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Aparaṃ saparidaṇḍācakkaṃ niṭṭhitaṃ.
Sabbaṃ cakkapeyyālaṃ niṭṭhitaṃ.
338
Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati na paccāharati, āpatti thullaccayassa. Paṭiggaṇhāti na vīmaṃsati paccāharati, āpatti thullaccayassa. Paṭiggaṇhāti na vīmaṃsati na paccāharati, āpatti dukkaṭassa. Na paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti thullaccayassa. Na paṭiggaṇhāti vīmaṃsati na paccāharati, āpatti dukkaṭassa. Na paṭiggaṇhāti na vīmaṃsati paccāharati, āpatti dukkaṭassa. Na paṭiggaṇhāti na vīmaṃsati na paccāharati, anāpatti.
Puriso sambahule bhikkhū āṇāpeti — “gacchatha, bhante, itthannāmaṃ itthiṃ vīmaṃsathā” ti. Sabbe paṭiggaṇhanti sabbe vīmaṃsanti sabbe paccāharanti, āpatti sabbesaṃ saṅghādisesassa.
Puriso sambahule bhikkhū āṇāpeti — “gacchatha, bhante, itthannāmaṃ itthiṃ vīmaṃsathā” ti. Sabbe paṭiggaṇhanti sabbe vīmaṃsanti ekaṃ paccāharāpenti, āpatti sabbesaṃ saṅghādisesassa.
Puriso sambahule bhikkhū āṇāpeti — “gacchatha, bhante, itthannāmaṃ itthiṃ vīmaṃsathā” ti. Sabbe paṭiggaṇhanti, ekaṃ vīmaṃsāpetvā sabbe paccāharanti, āpatti sabbesaṃ saṅghādisesassa.
Puriso sambahule bhikkhū āṇāpeti — “gacchatha, bhante, itthannāmaṃ itthiṃ vīmaṃsathā” ti. Sabbe paṭiggaṇhanti, ekaṃ vīmaṃsāpetvā ekaṃ paccāharāpenti, āpatti sabbesaṃ saṅghādisesassa.
Puriso bhikkhuṃ āṇāpeti — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ itthiṃ vīmaṃsā” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa.
Puriso bhikkhuṃ āṇāpeti — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ itthiṃ vīmaṃsā” ti. Paṭiggaṇhāti vīmaṃsati antevāsiṃ paccāharāpeti, āpatti saṅghādisesassa.
Puriso bhikkhuṃ āṇāpeti — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ itthiṃ vīmaṃsā” ti. Paṭiggaṇhāti antevāsiṃ vīmaṃsāpetvā attanā paccāharati āpatti saṅghādisesassa.
Puriso bhikkhuṃ āṇāpeti — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ itthi vimaṃsā” ti. Paṭiggaṇhāti antevāsiṃ vīmaṃsāpeti antevāsī vīmaṃsitvā bahiddhā paccāharati, āpatti ubhinnaṃ thullaccayassa.
339
Gacchanto sampādeti, āgacchanto visaṃvādeti, āpatti thullaccayassa.
Gacchanto visaṃvādeti, āgacchanto sampādeti, āpatti thullaccayassa.
Gacchanto sampādeti, āgacchanto sampādeti, āpatti saṅghādisesassa.
Gacchanto visaṃvādeti, āgacchanto visaṃvādeti, anāpatti.
340
Anāpatti saṅghassa vā cetiyassa vā gilānassa vā karaṇīyena gacchati, ummattakassa, ādikammikassāti.
Vinītavatthuuddānagāthā
Suttā matā ca nikkhantā, anitthī itthipaṇḍakā,
Kalahaṃ katvāna sammodi, sañcarittañ ca paṇḍaketi.
Vinītavatthu
341
Tena kho pana samayena aññataro puriso aññataraṃ bhikkhuṃ āṇāpesi — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ itthiṃ vīmaṃsā” ti. So gantvā manusse pucchi — “kahaṃ itthannāmā” ti? “Suttā, bhante” ti. Tassa kukkuccaṃ ahosi — “Bhagavatā sikkhāpadaṃ paññattaṃ, kacci nu kho ahaṃ saṅghādisesaṃ āpattiṃ āpanno” ti? Bhagavato etam atthaṃ ārocesi. “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti dukkaṭassā” ti.
Tena kho pana samayena aññataro puriso aññataraṃ bhikkhuṃ āṇāpesi — “gaccha, bhante, itthannāmaṃ itthiṃ vīmaṃsā” ti. So gantvā manusse pucchi — “kahaṃ itthannāmā” ti? “Matā, bhante” ti…pe… “nikkhantā, bhante” ti… “anitthī, bhante” ti… “itthipaṇḍakā, bhante” ti. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti dukkaṭassā” ti.
Tena kho pana samayena aññatarā itthī sāmikena saha bhaṇḍitvā mātugharaṃ agamāsi. Kulūpako bhikkhu sammodanīyaṃ akāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “alaṃvacanīyā, bhikkhū” ti? “Nālaṃvacanīyā, Bhagavā” ti. “Anāpatti, bhikkhu, nālaṃvacanīyāyā” ti.
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu paṇḍake sañcarittaṃ samāpajji. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… “Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa, āpatti thullaccayassā” ti.
Sañcarittasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ.
Kuṭikārasikkhāpadaṃ
342
Tena samayena Buddho Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena āḷavakā bhikkhū saññācikāyo kuṭiyo kārāpenti assāmikāyo attuddesikāyo appamāṇikāyo. Tāyo na niṭṭhānaṃ gacchanti. Te yācanabahulā viññattibahulā viharanti — “purisaṃ detha, purisatthakaraṃ detha, goṇaṃ detha, sakaṭaṃ detha, vāsiṃ detha, parasuṃ detha, kuṭhāriṃ detha, kudālaṃ detha, nikhādanaṃ detha, valliṃ detha, veḷuṃ detha, muñjaṃ detha, pabbajaṃ detha, tiṇaṃ detha, mattikaṃ dethā” ti. Manussā upaddutā yācanāya upaddutā viññattiyā bhikkhū disvā ubbijjantipi uttasantipi palāyantipi aññena pi gacchanti aññena pi mukhaṃ karonti dvāram pi thakenti, gāvimpi disvā palāyanti bhikkhūti maññamānā.
Atha kho āyasmā mahākassapo Rājagahe vassaṃ vuṭṭho yena āḷavī tena pakkāmi. Anupubbena yena āḷavī tad avasari. Tatra sudaṃ āyasmā mahākassapo āḷaviyaṃ viharati aggāḷave cetiye. Atha kho āyasmā mahākassapo pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaram ādāya āḷaviṃ piṇḍāya pāvisi. Manussā āyasmantaṃ mahākassapaṃ passitvā ubbijjantipi uttasantipi palāyantipi aññena pi gacchanti aññena pi mukhaṃ karonti dvāram pi thakenti. Atha kho āyasmā mahākassapo āḷaviyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātappaṭikkanto bhikkhū āmantesi — “pubbāyaṃ, āvuso, āḷavī subhikkhā ahosi sulabhapiṇḍā sukarā uñchena paggahena yāpetuṃ, etarahi panâyaṃ āḷavī dubbhikkhā dullabhapiṇḍā, na sukarā uñchena paggahena yāpetuṃ. Ko nu kho, āvuso, hetu ko paccayo, yenāyaṃ āḷavī dubbhikkhā dullabhapiṇḍā, na sukarā uñchena paggahena yāpetun” ti? Atha kho te bhikkhū āyasmato mahākassapassa etam atthaṃ ārocesuṃ.
343
Atha kho Bhagavā Rājagahe yathâbhirantaṃ viharitvā yena āḷavī tena cārikaṃ pakkāmi. Anupubbena cārikaṃ caramāno yena āḷavī tad avasari. Tatra sudaṃ Bhagavā āḷaviyaṃ viharati aggāḷave cetiye. Atha kho āyasmā mahākassapo yena Bhagavā ten’upasaṅkami, upasaṅkamitvā Bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā mahākassapo Bhagavato etam atthaṃ ārocesi. Atha kho Bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā āḷavake bhikkhū paṭipucchi — “saccaṃ kira tumhe, bhikkhave, saññācikāyo kuṭiyo kārāpetha assāmikāyo attuddesikāyo appamāṇikāyo. Tāyo na niṭṭhānaṃ gacchanti. Te tumhe yācanabahulā viññattibahulā viharatha — ‘purisaṃ detha purisatthakaraṃ detha…pe… tiṇaṃ detha mattikaṃ dethā’ ti. Manussā upaddutā yācanāya upaddutā viññattiyā bhikkhū disvā ubbijjantipi uttasantipi palāyantipi aññena pi gacchanti aññena pi mukhaṃ karonti dvāram pi thakenti, gāvimpi disvā palāyanti bhikkhūti maññamānā” ti? “Saccaṃ, Bhagavā” ti. Vigarahi Buddho Bhagavā…pe… “kathañ hi nāma tumhe, moghapurisā, saṃyācikāyo kuṭiyo kārāpessatha assāmikāyo attuddesikāyo appamāṇikāyo. Tāyo na niṭṭhānaṃ gacchanti. Te tumhe yācanabahulā viññattibahulā viharissatha — ‘purisaṃ detha purisatthakaraṃ detha…pe… tiṇaṃ detha mattikaṃ dethā’ ti. N’etaṃ moghapurisā, appasannānaṃ vā pasādāya…pe…” vigarahitvā dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi —
344
“Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, dve bhātaro isayo gaṅgaṃ nadiṃ upanissāya vihariṃsu. Atha kho, bhikkhave, maṇikaṇṭho nāgarājā gaṅgaṃ nadiṃ uttaritvā yena kaniṭṭho isi ten’upasaṅkami, upasaṅkamitvā kaniṭṭhaṃ isiṃ sattakkhattuṃ bhogehi parikkhipitvā uparimuddhani mahantaṃ phaṇaṃ karitvā aṭṭhāsi. Atha kho, bhikkhave, kaniṭṭho isi tassa nāgassa bhayā kiso ahosi lūkho dubbaṇṇo uppaṇḍuppaṇḍukajāto dhamanisanthatagatto. Addasa kho, bhikkhave, jeṭṭho isi kaniṭṭhaṃ isiṃ kisaṃ lūkhaṃ dubbaṇṇaṃ uppaṇḍuppaṇḍukajātaṃ dhamanisanthatagattaṃ. Disvāna kaniṭṭhaṃ isiṃ etad avoca — “kissa tvaṃ, bho, kiso lūkho dubbaṇṇo uppaṇḍuppaṇḍukajāto dhamanisanthatagatto” ti? “Idha, bho, maṇikaṇṭho nāgarājā gaṅgaṃ nadiṃ uttaritvā yenâhaṃ ten’upasaṅkami, upasaṅkamitvā maṃ sattakkhattuṃ bhogehi parikkhipitvā uparimuddhani mahantaṃ phaṇaṃ karitvā aṭṭhāsi. Tassāhaṃ, bho, nāgassa bhayā kiso lūkho dubbaṇṇo uppaṇḍuppaṇḍukajāto dhamanisanthatagatto” ti. “Icchasi pana tvaṃ, bho, tassa nāgassa anāgamanan” ti? “Icchāmahaṃ, bho, tassa nāgassa anāgamanan” ti. “Api pana tvaṃ, bho, tassa nāgassa kiñci passasī” ti? “Passāmahaṃ, bho, maṇimassa kaṇṭhe pilandhanan” ti. “Tena hi tvaṃ, bho, taṃ nāgaṃ maṇiṃ yāca — ‘maṇiṃ me, bho, dehi, maṇinā me attho’” ti.
Atha kho, bhikkhave, maṇikaṇṭho nāgarājā gaṅgaṃ nadiṃ uttaritvā yena kaniṭṭho isi ten’upasaṅkami, upasaṅkamitvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhitaṃ kho, bhikkhave, maṇikaṇṭhaṃ nāgarājānaṃ kaniṭṭho isi etad avoca — “maṇiṃ me, bho, dehi, maṇinā me attho” ti. Atha kho, bhikkhave, maṇikaṇṭho nāgarājā — ‘bhikkhu maṇiṃ yācati, bhikkhussa maṇinā attho’ ti khippaññeva agamāsi. Dutiyam pi kho, bhikkhave, maṇikaṇṭho nāgarājā gaṅgaṃ nadiṃ uttaritvā yena kaniṭṭho isi ten’upasaṅkami. Addasa kho, bhikkhave, kaniṭṭho isi maṇikaṇṭhaṃ nāgarājānaṃ dūrato va āgacchantaṃ. Disvāna maṇikaṇṭhaṃ nāgarājānaṃ etad avoca — “maṇiṃ me, bho, dehi, maṇinā me attho” ti. Atha kho, bhikkhave, maṇikaṇṭho nāgarājā — “bhikkhu maṇiṃ yācati, bhikkhussa maṇinā attho” ti tatova paṭinivatti. Tatiyam pi kho, bhikkhave, maṇikaṇṭho nāgarājā gaṅgaṃ nadiṃ uttarati. Addasa kho, bhikkhave, kaniṭṭho isi maṇikaṇṭhaṃ nāgarājānaṃ gaṅgaṃ nadiṃ uttarantaṃ. Disvāna maṇikaṇṭhaṃ nāgarājānaṃ etad avoca — “maṇiṃ me, bho, dehi, maṇinā me attho” ti. Atha kho, bhikkhave, maṇikaṇṭho nāgarājā kaniṭṭhaṃ isiṃ gāthāhi ajjhabhāsi —
“Mamannapānaṃ vipulaṃ uḷāraṃ,
Uppajjatīmassa maṇissa hetu,
Taṃ te na dassaṃ atiyācakosi,
Na câpi te assamamāgamissaṃ.
“Susū yathā sakkharadhotapāṇī,
Tāsesi maṃ selamāyācamāno,
Taṃ te na dassaṃ atiyācakosi,
Na câpi te assamamāgamissan” ti.
Atha kho, bhikkhave, maṇikaṇṭho nāgarājā — “bhikkhu maṇiṃ yācati, bhikkhussa maṇinā attho” ti pakkāmi. Tathā pakkantova ahosi, na puna paccāgañchi. Atha kho, bhikkhave, kaniṭṭho isi tassa nāgassa dassanīyassa adassanena bhiyyosomattāya kiso ahosi lūkho dubbaṇṇo, uppaṇḍuppaṇḍukajāto dhamanisanthatagatto. Addasa kho, bhikkhave, jeṭṭho isi kaniṭṭhaṃ isiṃ bhiyyosomattāya kisaṃ lūkhaṃ dubbaṇṇaṃ uppaṇḍuppaṇḍukajātaṃ dhamanisanthatagattaṃ. Disvāna kaniṭṭhaṃ isiṃ etad avoca — “kissa tvaṃ, bho, bhiyyosomattāya kiso lūkho dubbaṇṇo uppaṇḍuppaṇḍukajāto dhamanisanthatagatto” ti? “Tassāhaṃ, bho, nāgassa dassanīyassa adassanena bhiyyosomattāya kiso lūkho dubbaṇṇo uppaṇḍuppaṇḍukajāto dhamanisanthatagatto” ti. Atha kho, bhikkhave, jeṭṭho isi kaniṭṭhaṃ isiṃ gāthāya ajjhabhāsi —
“Na taṃ yāce yassa piyaṃ jigīse,
Videsso hoti atiyācanāya,
Nāgo maṇiṃ yācito brāhmaṇena,
Adassanaññeva tadajjhagamā” ti.
Tesañhi nāma, bhikkhave, tiracchānagatānaṃ pāṇānaṃ amanāpā bhavissati yācanā amanāpā viññatti. Kimaṅgaṃ pana manussabhūtānaṃ.
345
“Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, aññataro bhikkhu himavantapasse viharati aññatarasmiṃ vanasaṇḍe. Tassa kho, bhikkhave, vanasaṇḍassa avidūre mahantaṃ ninnaṃ pallalaṃ. Atha kho,
Vāsāya upagacchati. Atha kho, bhikkhave, so bhikkhu tassa sakuṇasaṅghassa saddena ubbāḷho yenâhaṃ ten’upasaṅkami, upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho ahaṃ, bhikkhave, taṃ bhikkhuṃ etad avoca — ‘kacci, bhikkhu, khamanīyaṃ kacci yāpanīyaṃ kaccisi appakilamathena addhānaṃ āgato? Kuto ca tvaṃ, bhikkhu, āgacchasī’ ti? ‘Khamanīyaṃ, Bhagavā, yāpanīyaṃ, Bhagavā. Appakilamathena cāhaṃ, bhante, addhānaṃ āgato. Atthi, bhante, himavantapasse mahāvanasaṇḍo. Tassa kho pana, bhante, vanasaṇḍassa avidūre mahantaṃ ninnaṃ pallalaṃ. Atha kho, bhante, mahāsakuṇasaṅgho tasmiṃ pallale divasaṃ gocaraṃ caritvā sāyaṃ taṃ vanasaṇḍaṃ vāsāya upagacchati. Tato ahaṃ, Bhagavā, āgacchāmi — tassa sakuṇasaṅghassa saddena ubbāḷho’ ti. ‘Icchasi pana tvaṃ, bhikkhu, tassa sakuṇasaṅghassa anāgamanan’ ti? ‘Icchāmahaṃ, Bhagavā, tassa sakuṇasaṅghassa anāgamanan’ ti. ‘Tena hi tvaṃ, bhikkhu, tattha gantvā taṃ vanasaṇḍaṃ ajjhogāhetvā rattiyā paṭhamaṃ yāmaṃ tikkhattuṃ saddamanussāvehi — suṇantu me, bhonto sakuṇā, yāvatikā imasmiṃ vanasaṇḍe vāsaṃ upagatā, pattena me attho. Ekekaṃ me, bhonto, pattaṃ dadantū’ ti. Rattiyā majjhimaṃ yāmaṃ… rattiyā pacchimaṃ yāmaṃ tikkhattuṃ saddamanussāvehi — ‘suṇantu me, bhonto sakuṇā, yāvatikā imasmiṃ vanasaṇḍe vāsaṃ upagatā, pattena me attho. Ekekaṃ me, bhonto, pattaṃ dadantū’ ti.
“Atha kho, bhikkhave, so bhikkhu tattha gantvā taṃ vanasaṇḍaṃ ajjhogāhetvā rattiyā paṭhamaṃ yāmaṃ tikkhattuṃ saddamanussāvesi — ‘suṇantu me, bhonto sakuṇā, yāvatikā imasmiṃ vanasaṇḍe vāsaṃ upagatā, pattena me attho. Ekekaṃ me, bhonto, pattaṃ dadantū’ ti. Rattiyā majjhima yāmaṃ… rattiyā pacchimaṃ yāmaṃ tikkhattuṃ saddamanussāvesi — ‘suṇantu me, bhonto sakuṇā, yāvatikā imasmiṃ vanasaṇḍe vāsaṃ upagatā, pattena me attho. Ekekaṃ me, bhonto, pattaṃ dadantū’ ti. Atha kho, bhikkhave, so sakuṇasaṅgho — ‘bhikkhu pattaṃ yācati bhikkhussa pattena attho’ ti tamhā vanasaṇḍā pakkāmi. Tathā pakkantova ahosi na puna paccāgañchi. Tesañhi nāma, bhikkhave, tiracchānagatānaṃ pāṇānaṃ amanāpā bhavissati yācanā amanāpā viññatti. Kimaṅgaṃ pana manussabhūtānaṃ”.
346
“Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, raṭṭhapālassa kulaputtassa pitā raṭṭhapālaṃ kulaputtaṃ gāthāya ajjhabhāsi —
‘Apāhaṃ te na jānāmi, raṭṭhapāla bahū janā,
Te maṃ saṅgamma yācanti, kasmā maṃ tvaṃ na yācasī’ ti.
‘Yācako appiyo hoti, yācaṃ adadamappiyo,
Tasmāhaṃ taṃ na yācāmi, mā me videssanā ahū’ ti.
“So hi nāma, bhikkhave, raṭṭhapālo kulaputto sakaṃ pitaraṃ evaṃ vakkhati. Kimaṅgaṃ pana jano janaṃ.
347
“Gihīnaṃ, bhikkhave, dussaṃharāni bhogāni sambhatānipi durakkhiyāni. Tattha nāma tumhe, moghapurisā, evaṃ dussaṃharesu bhogesu sambhatesupi durakkhiyesu yācanabahulā viññattibahulā viharissatha — ‘purisaṃ detha, purisatthakaraṃ detha, goṇaṃ detha, sakaṭaṃ detha, vāsiṃ detha, parasuṃ detha, kuṭhāriṃ detha, kudālaṃ detha, nikhādanaṃ detha, valliṃ detha, veḷuṃ detha, muñjaṃ detha, pabbajaṃ detha, tiṇaṃ detha, mattikaṃ dethā” ti. N’etaṃ, moghapurisā, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañ ca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha —
348
“Saññācikāya pana bhikkhunā kuṭiṃ kārayamānena assāmikaṃ attuddesaṃ pamāṇikā kāretabbā. Tatridaṃ pamāṇaṃ — dīghaso dvādasa vidatthiyo, sugatavidatthiyā, tiriyaṃ sattantarā. Bhikkhū abhinetabbā vatthudesanāya. Tehi bhikkhūhi vatthu desetabbaṃ — anārambhaṃ ce bhikkhu vatthusmiṃ aparikkamane saññācikāya kuṭiṃ kāreyya, bhikkhū vā anabhineyya vatthudesanāya, pamāṇaṃ vā atikkāmeyya, saṅghādiseso” ti.
349
Saññācikā nāma sayaṃ yācitvā purisam pi purisatthakaram pi goṇam pi sakaṭam pi vāsimpi parasumpi kuṭhārimpi kudālam pi nikhādanam pi vallimpi veḷumpi muñjam pi pabbajam pi tiṇam pi mattikampi.
Kuṭi nāma ullittā vā hoti avalittā vā ullittāvalittā vā.
Kārayamānenā ti karonto vā kārāpento vā.
Assāmikan ti na añño koci sāmiko hoti, itthī vā puriso vā gahaṭṭho vā pabbajito vā.
Attuddesan ti attano atthāya.
Pamāṇikā kāretabbā. Tatridaṃ pamāṇaṃ — dīghaso dvādasa vidatthiyo, sugatavidatthiyā ti bāhirimena mānena.
Tiriyaṃ sattantarā ti abbhantarimena mānena.
Bhikkhū abhinetabbā vatthudesanāyā ti tena kuṭikārakena bhikkhunā kuṭivatthuṃ sodhetvā saṅghaṃ upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā vuḍḍhānaṃ bhikkhūnaṃ pāde vanditvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā evamassa vacanīyo — “ahaṃ, bhante, saññācikāya kuṭiṃ kattukāmo assāmikaṃ attuddesaṃ. Sohaṃ, bhante, saṅghaṃ kuṭivatthuolokanaṃ yācāmī” ti. Dutiyam pi yācitabbā. Tatiyam pi yācitabbā. Sace sabbo saṅgho ussahati kuṭivatthuṃ oloketuṃ, sabbena saṅghena oloketabbaṃ. No ce sabbo saṅgho ussahati kuṭivatthuṃ oloketuṃ, ye tattha honti bhikkhū byattā paṭibalā sārambhaṃ anārambhaṃ saparikkamanaṃ aparikkamanaṃ jānituṃ te yācitvā sammannitabbā. Evañ ca pana, bhikkhave, sammannitabbā. Byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo —
350
“Suṇātu me, bhante, saṅgho. Ayaṃ itthannāmo bhikkhu saññācikāya kuṭiṃ kattukāmo assāmikaṃ attuddesaṃ. So saṅghaṃ kuṭivatthuolokanaṃ yācati. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho itthannāmañ ca itthannāmañ ca bhikkhū sammanneyya itthannāmassa bhikkhuno kuṭivatthuṃ oloketuṃ. Esā ñatti.
“Suṇātu me, bhante, saṅgho. Ayaṃ itthannāmo bhikkhu saññācikāya kuṭiṃ kattukāmo assāmikaṃ attuddesaṃ. So saṅghaṃ kuṭivatthuolokanaṃ yācati. Saṅgho itthannāmañ ca itthannāmañ ca bhikkhū sammannati itthannāmassa bhikkhuno kuṭivatthuṃ oloketuṃ. Yassāyasmato khamati itthannāmassa ca itthannāmassa ca bhikkhūnaṃ sammuti itthannāmassa bhikkhuno kuṭivatthuṃ oloketuṃ, so tuṇhassa, yassa nakkhamati, so bhāseyya.
“Sammatā saṅghena itthannāmo ca itthannāmo ca bhikkhū itthannāmassa bhikkhuno kuṭivatthuṃ oloketuṃ. Khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī” ti.
351
Tehi sammatehi bhikkhūhi tattha gantvā kuṭivatthu oloketabbaṃ, sārambhaṃ anārambhaṃ saparikkamanaṃ aparikkamanaṃ jānitabbaṃ. Sace sārambhaṃ hoti aparikkamanaṃ, ‘mā idha karī’ ti vattabbo. Sace anārambhaṃ hoti saparikkamanaṃ, saṅghassa ārocetabbaṃ — ‘anārambhaṃ saparikkamanan’ ti. Tena kuṭikārakena bhikkhunā saṅghaṃ upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā vuḍḍhānaṃ bhikkhūnaṃ pāde vanditvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā evamassa vacanīyo — “ahaṃ, bhante, saññācikāya kuṭiṃ kattukāmo assāmikaṃ attuddesaṃ. Sohaṃ, bhante, saṅghaṃ kuṭivatthudesanaṃ yācāmī” ti. Dutiyam pi yācitabbā. Tatiyam pi yācitabbā. Byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo —
352
“Suṇātu me, bhante, saṅgho. Ayaṃ itthannāmo bhikkhu saññācikāya kuṭiṃ kattukāmo assāmikaṃ attuddesaṃ. So saṅghaṃ kuṭivatthudesanaṃ yācati. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho itthannāmassa bhikkhuno kuṭivatthuṃ deseyya. Esā ñatti.
“Suṇātu me, bhante, saṅgho. Ayaṃ itthannāmo bhikkhu saññācikāya kuṭiṃ kattukāmo assāmikaṃ attuddesaṃ. So saṅghaṃ kuṭivatthudesanaṃ yācati. Saṅgho itthannāmassa bhikkhuno kuṭivatthuṃ deseti. Yassāyasmato khamati itthannāmassa bhikkhuno kuṭivatthussa desanā, so tuṇhassa, yassa nakkhamati, so bhāseyya.
“Desitaṃ saṅghena itthannāmassa bhikkhuno kuṭivatthu. Khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī” ti.
353
Sārambhaṃ nāma kipillikānaṃ vā āsayo hoti, upacikānaṃ vā āsayo hoti, undurānaṃ vā āsayo hoti, ahīnaṃ vā āsayo hoti, vicchikānaṃ vā āsayo hoti, satapadīnaṃ vā āsayo hoti, hatthīnaṃ vā āsayo hoti, assānaṃ vā āsayo hoti, sīhānaṃ vā āsayo hoti, byagghānaṃ vā āsayo hoti, dīpīnaṃ vā āsayo hoti, acchānaṃ vā āsayo hoti, taracchānaṃ vā āsayo hoti, yesaṃ kesañci tiracchānagatānaṃ pāṇānaṃ āsayo hoti, pubbaṇṇanissitaṃ vā hoti, aparaṇṇanissitaṃ vā hoti, abbhāghātanissitaṃ vā hoti, āghātananissitaṃ vā hoti, susānanissitaṃ vā hoti, uyyānanissitaṃ vā hoti, rājavatthunissitaṃ vā hoti, hatthisālānissitaṃ vā hoti, assasālānissitaṃ vā hoti, bandhanāgāranissitaṃ vā hoti, pānāgāranissitaṃ vā hoti, sūnanissitaṃ vā hoti, racchānissitaṃ vā hoti, caccaranissitaṃ vā hoti, sabhānissitaṃ vā hoti, saṃsaraṇanissitaṃ vā hoti. Etaṃ sārambhaṃ nāma.
Aparikkamanaṃ nāma na sakkā hoti yathāyuttena sakaṭena anuparigantuṃ samantā nisseṇiyā anuparigantuṃ. Etaṃ aparikkamanaṃ nāma.
Anārambhaṃ nāma na kipillikānaṃ vā āsayo hoti, na upacikānaṃ vā āsayo hoti, na undurānaṃ vā āsayo hoti, na ahīnaṃ vā āsayo hoti, na vicchikānaṃ vā āsayo hoti, na satapadīnaṃ vā āsayo hoti…pe… na saṃsaraṇanissitaṃ vā hoti. Etaṃ anārambhaṃ nāma.
Saparikkamanaṃ nāma sakkā hoti yathāyuttena sakaṭena anuparigantuṃ, samantā nisseṇiyā anuparigantuṃ. Etaṃ saparikkamanaṃ nāma.
Saññācikā nāma sayaṃ yācitvā purisam pi purisatthakarampi…pe… mattikampi.
Kuṭi nāma ullittā vā hoti vā avalittā vā ullittāvalittā vā.
Kāreyyā ti karoti vā kārāpeti vā.
Bhikkhū vā anabhineyya, vatthudesanāya pamāṇaṃ vā atikkāmeyyā ti ñattidutiyena kammena kuṭivatthuṃ na desāpetvā, āyāmato vā vitthārato vā antamaso kesaggamattam pi atikkāmetvā karoti vā kārāpeti vā, payoge payoge dukkaṭaṃ. Ekaṃ piṇḍaṃ anāgate āpatti thullaccayassa. Tasmiṃ piṇḍe āgate āpatti saṅghādisesassa.
Saṅghādiseso ti…pe… tena pi vuccati saṅghādiseso ti.
354
Bhikkhu kuṭiṃ karoti adesitavatthukaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dvinnaṃ dukkaṭānaṃ. Bhikkhu kuṭiṃ karoti adesitavatthukaṃ sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa. Bhikkhu kuṭiṃ karoti adesitavatthukaṃ anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa. Bhikkhu kuṭiṃ karoti adesitavatthukaṃ anārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesassa.
355
Bhikkhu kuṭiṃ karoti desitavatthukaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ. Bhikkhu kuṭiṃ karoti desitavatthukaṃ sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa. Bhikkhu kuṭiṃ karoti desitavatthukaṃ anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa. Bhikkhu kuṭiṃ karoti desitavatthukaṃ anārambhaṃ saparikkamanaṃ, anāpatti.
Bhikkhu kuṭiṃ karoti pamāṇātikkantaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dvinnaṃ dukkaṭānaṃ. Bhikkhu kuṭiṃ karoti pamāṇātikkantaṃ sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa. Bhikkhu kuṭiṃ karoti pamāṇātikkantaṃ anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa. Bhikkhu kuṭiṃ karoti pamāṇātikkantaṃ anārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesassa.
Bhikkhu kuṭiṃ karoti pamāṇikaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ. Bhikkhu kuṭiṃ karoti pamāṇikaṃ sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa. Bhikkhu kuṭiṃ karoti pamāṇikaṃ anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa. Bhikkhu kuṭiṃ karoti pamāṇikaṃ anārambhaṃ saparikkamanaṃ, anāpatti.
Bhikkhu kuṭiṃ karoti adesitavatthukaṃ pamāṇātikkantaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ saṅghādisesena dvinnaṃ dukkaṭānaṃ. Bhikkhu kuṭiṃ karoti adesitavatthukaṃ pamāṇātikkantaṃ sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ saṅghādisesena dukkaṭassa. Bhikkhu kuṭiṃ karoti adesitavatthukaṃ pamāṇātikkantaṃ anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ saṅghādisesena dukkaṭassa. Bhikkhu kuṭiṃ karoti adesitavatthukaṃ pamāṇātikkantaṃ anārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ saṅghādisesānaṃ.
Bhikkhu kuṭiṃ karoti desitavatthukaṃ pamāṇikaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ. Bhikkhu kuṭiṃ karoti desitavatthukaṃ pamāṇikaṃ sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa. Bhikkhu kuṭiṃ karoti desitavatthukaṃ pamāṇikaṃ anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa. Bhikkhu kuṭiṃ karoti desitavatthukaṃ pamāṇikaṃ anārambhaṃ saparikkamanaṃ, anāpatti.
356
Bhikkhu samādisati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti adesitavatthukaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesassa.
Bhikkhu samādisati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti desitavatthukaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, anāpatti.
Bhikkhu samādisati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti pamāṇātikkantaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesassa.
Bhikkhu samādisati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti pamāṇikaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, anāpatti.
Bhikkhu samādisati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti adesitavatthukaṃ pamāṇātikkantaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ saṅghādisesena dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ saṅghādisesena dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ saṅghādisesena dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ saṅghādisesānaṃ.
Bhikkhu samādisati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti desitavatthukaṃ pamāṇikaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, anāpatti.
357
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Na ca samādisati — “desitavatthukā ca hotu anārambhā ca saparikkamanā cā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti adesitavatthukaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesassa.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Na ca samādisati — “desitavatthukā ca hotu anārambhā ca saparikkamanā cā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti desitavatthukaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, anāpatti.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Na ca samādisati — “pamāṇikā ca hotu anārambhā ca saparikkamanā cā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti pamāṇātikkantaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesassa.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Na ca samādisati — “pamāṇikā ca hotu anārambhā ca saparikkamanā cā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti pamāṇikaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, anāpatti.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Na ca samādisati — “desitavatthukā ca hotu pamāṇikā ca anārambhā ca saparikkamanā cā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti adesitavatthukaṃ pamāṇātikkantaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ saṅghādisesena dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ saṅghādisesena dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ saṅghādisesena dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ saṅghādisesānaṃ.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Na ca samādisati — “desitavatthukā ca hotu pamāṇikā ca anārambhā ca saparikkamanā cā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti desitavatthukaṃ pamāṇikaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, anāpatti.
358
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Samādisati ca — “desitavatthukā ca hotu anārambhā ca saparikkamanā cā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti adesitavatthukaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ. So suṇāti — “kuṭi kira me kayirati adesitavatthukā sārambhā aparikkamanā” ti. Tena bhikkhunā sāmaṃ vā gantabbaṃ dūto vā pāhetabbo — “desitavatthukā ca hotu anārambhā ca saparikkamanā cā” ti. No ce sāmaṃ vā gaccheyya dūtaṃ vā pahiṇeyya, āpatti dukkaṭassa.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Samādisati ca — “desitavatthukā ca hotu anārambhā ca saparikkamanā cā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti adesitavatthukaṃ sārambhaṃ saparikkamanaṃ. So suṇāti — “kuṭi kira me kayirati adesitavatthukā sārambhā saparikkamanā” ti. Tena bhikkhunā sāmaṃ vā gantabbaṃ dūto vā pāhetabbo — “desitavatthukā ca hotu anārambhā cā” ti. No ce sāmaṃ vā gaccheyya dūtaṃ vā pahiṇeyya, āpatti dukkaṭassa.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Samādisati ca — “desitavatthukā ca hotu anārambhā ca saparikkamanā cā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti adesitavatthukaṃ anārambhaṃ aparikkamanaṃ. So suṇāti — “kuṭi kira me kayirati adesitavatthukā anārambhā aparikkamanā” ti. Tena bhikkhunā sāmaṃ vā gantabbaṃ dūto vā pāhetabbo — “desitavatthukā ca hotu saparikkamanā cā” ti. No ce sāmaṃ vā gaccheyya dūtaṃ vā pahiṇeyya, āpatti dukkaṭassa.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Samādisati ca — “desitavatthukā ca hotu anārambhā ca saparikkamanā cā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti adesitavatthukaṃ anārambhaṃ saparikkamanaṃ. So suṇāti — “kuṭi kira me kayirati adesitavatthukā anārambhā saparikkamanā” ti. Tena bhikkhunā sāmaṃ vā gantabbaṃ dūto vā pāhetabbo — “desitavatthukā hotū” ti. No ce sāmaṃ vā gaccheyya dūtaṃ vā pahiṇeyya, āpatti dukkaṭassa.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Samādisati ca — “desitavatthukā ca hotu anārambhā ca saparikkamanā cā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti desitavatthukaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ. So suṇāti — “kuṭi kira me kayirati desitavatthukā sārambhā aparikkamanā” ti. Tena bhikkhunā sāmaṃ vā gantabbaṃ dūto vā pāhetabbo — “anārambhā ca hotu saparikkamanā cā” ti. No ce sāmaṃ vā gaccheyya dūtaṃ vā pahiṇeyya, āpatti dukkaṭassa.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Samādisati ca — “desitavatthukā ca hotu anārambhā ca saparikkamanā cā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti desitavatthukaṃ sārambhaṃ saparikkamanaṃ. So suṇāti — “kuṭi kira me kayirati desitavatthukā sārambhā saparikkamanā” ti. Tena bhikkhunā sāmaṃ vā gantabbaṃ dūto vā pāhetabbo — “anārambhā hotū” ti. No ce sāmaṃ vā gaccheyya dūtaṃ vā pahiṇeyya, āpatti dukkaṭassa.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Samādisati ca — “desitavatthukā ca hotu anārambhā ca saparikkamanā cā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti desitavatthukaṃ anārambhaṃ aparikkamanaṃ. So suṇāti — “kuṭi kira me kayirati desitavatthukā anārambhā aparikkamanā” ti. Tena bhikkhunā sāmaṃ vā gantabbaṃ dūto vā pāhetabbo — “saparikkamanā hotū” ti. No ce sāmaṃ vā gaccheyya dūtaṃ vā pahiṇeyya, āpatti dukkaṭassa.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Samādisati ca — “desitavatthukā ca hotu anārambhā ca saparikkamanā cā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti desitavatthukaṃ anārambhaṃ saparikkamanaṃ, anāpatti.
359
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Samādisati ca — “pamāṇikā ca hotu anārambhā ca saparikkamanā cā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti pamāṇātikkantaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ. So suṇāti — “kuṭi kira me kayirati pamāṇātikkantā sārambhā aparikkamanā” ti. Tena bhikkhunā sāmaṃ vā gantabbaṃ dūto vā pāhetabbo — “pamāṇikā ca hotu anārambhā ca saparikkamanā cā” ti…pe… “pamāṇikā ca hotu anārambhā cā” ti…pe… “pamāṇikā ca hotu saparikkamanā cā” ti…pe… “pamāṇikā hotū” ti. No ce sāmaṃ vā gaccheyya dūtaṃ vā pahiṇeyya, āpatti dukkaṭassa.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Samādisati ca — “pamāṇikā ca hotu anārambhā ca saparikkamanā cā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti pamāṇikaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ. So suṇāti — “kuṭi kira me kayirati pamāṇikā sārambhā aparikkamanā” ti. Tena bhikkhunā sāmaṃ vā gantabbaṃ dūto vā pāhetabbo — “anārambhā ca hotu saparikkamanā cā” ti…pe… “anārambhā hotū” ti…pe… “saparikkamanā hotū” ti…pe… anāpatti.
360
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Samādisati ca — “desitavatthukā ca hotu pamāṇikā ca anārambhā ca saparikkamanā cā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti adesitavatthukaṃ pamāṇātikkantaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ. So suṇāti — “kuṭi kira me kayirati adesitavatthukā pamāṇātikkantā sārambhā aparikkamanā” ti. Tena bhikkhunā sāmaṃ vā gantabbaṃ dūto vā pāhetabbo — “desitavatthukā ca hotu pamāṇikā ca anārambhā ca saparikkamanā cā” ti…pe… “desitavatthukā ca hotu pamāṇikā ca anārambhā cā” ti…pe… “desitavatthukā ca hotu pamāṇikā ca saparikkamanā cā” ti…pe… “desitavatthukā ca hotu pamāṇikā cā” ti. No ce sāmaṃ vā gaccheyya dūtaṃ vā pahiṇeyya, āpatti dukkaṭassa.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Samādisati ca — “desitavatthukā ca hotu pamāṇikā ca anārambhā ca saparikkamanā cā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti desitavatthukaṃ pamāṇikaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ. So suṇāti — “kuṭi kira me kayirati desitavatthukā pamāṇikā sārambhā aparikkamanā” ti. Tena bhikkhunā sāmaṃ vā gantabbaṃ dūto vā pāhetabbo — “anārambhā ca hotu saparikkamanā cā” ti…pe… “anārambhā hotū” ti…pe… “saparikkamanā hotū” ti…pe… anāpatti.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Samādisati ca — “desitavatthukā ca hotu anārambhā ca saparikkamanā cā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti adesitavatthukaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ tiṇṇaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ dukkaṭassa.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Samādisati ca — “desitavatthukā ca hotu anārambhā ca saparikkamanā cā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti desitavatthukaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ dvinnaṃ dukkāṭanaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, anāpatti.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Samādisati ca — “pamāṇikā ca hotu anārambhā ca saparikkamanā cā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti pamāṇātikkantaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ tiṇṇaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ āpatti kārukānaṃ dukkaṭassa.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Samādisati ca — “pamāṇikā ca hotu anārambhā ca saparikkamanā cā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti pamāṇikaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, anāpatti.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Samādisati ca — “desitavatthukā ca hotu pamāṇikā ca anārambhā ca saparikkamanā cā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti adesitavatthukaṃ pamāṇātikkantaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ catunnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ tiṇṇaṃ dukkaṭānaṃ…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ tiṇṇaṃ dukkaṭānaṃ…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ dvinnaṃ dukkaṭānaṃ.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Samādisati ca — “desitavatthukā ca hotu pamāṇikā ca anārambhā ca saparikkamanā cā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti desitavatthukaṃ pamāṇikaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, anāpatti.
361
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti adesitavatthukaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ. So ce vippakate āgacchati, tena bhikkhunā sā kuṭi aññassa vā dātabbā bhinditvā vā puna kātabbā. No ce aññassa vā dadeyya bhinditvā vā puna kāreyya, āpatti saṅghādisesena dvinnaṃ dukkaṭānaṃ.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti adesitavatthukaṃ sārambhaṃ saparikkamanaṃ. So ce vippakate āgacchati, tena bhikkhunā sā kuṭi aññassa vā dātabbā bhinditvā vā puna kātabbā. No ce aññassa vā dadeyya bhinditvā vā puna kāreyya, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ…pe… āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ…pe… āpatti saṅghādisesassa.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti desitavatthukaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ. So ce vippakate āgacchati, tena bhikkhunā sā kuṭi aññassa vā dātabbā bhinditvā vā puna kātabbā. No ce aññassa vā dadeyya bhinditvā vā puna kāreyya, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, anāpatti.
362
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti pamāṇātikkantaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ. So ce vippakate āgacchati, tena bhikkhunā sā kuṭi aññassa vā dātabbā bhinditvā vā puna kātabbā. No ce aññassa vā dadeyya bhinditvā vā puna kāreyya, āpatti saṅghādisesena dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesassa.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti pamāṇikaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ. So ce vippakate āgacchati, tena bhikkhunā sā kuṭi aññassa vā dātabbā bhinditvā vā puna kātabbā. No ce aññassa vā dadeyya bhinditvā vā puna kāreyya, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, anāpatti.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti adesitavatthukaṃ pamāṇātikkantaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ. So ce vippakate āgacchati, tena bhikkhunā sā kuṭi aññassa vā dātabbā bhinditvā vā puna kātabbā. No ce aññassa vā dadeyya bhinditvā vā puna kāreyya, āpatti dvinnaṃ saṅghādisesena dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ saṅghādisesena dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ saṅghādisesena dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ saṅghādisesānaṃ.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti desitavatthukaṃ pamāṇikaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ. So ce vippakate āgacchati, tena bhikkhunā sā kuṭi aññassa vā dātabbā bhinditvā vā puna kātabbā. No ce aññassa vā dadeyya bhinditvā vā puna kāreyya, āpatti dvinnaṃ dukkāṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “kuṭiṃ me karothā” ti. Tassa kuṭiṃ karonti desitavatthukaṃ pamāṇikaṃ anārambhaṃ saparikkamanaṃ, anāpatti.
363
Attanā vippakataṃ attanā pariyosāpeti, āpatti saṅghādisesassa.
Attanā vippakataṃ parehi pariyosāpeti, āpatti saṅghādisesassa.
Parehi vippakataṃ attanā pariyosāpeti, āpatti saṅghādisesassa.
Parehi vippakataṃ parehi pariyosāpeti, āpatti saṅghādisesassa.
364
Anāpatti leṇe guhāya tiṇakuṭikāya aññassatthāya vāsāgāraṃ ṭhapetvā sabbattha, anāpatti ummattakassa ādikammikassāti.
Kuṭikārasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ.
Vihārakārasikkhāpadaṃ
365
Tena samayena Buddho Bhagavā Kosambiyaṃ viharati ghositārāme. Tena kho pana samayena āyasmato channassa upaṭṭhāko gahapati āyasmantaṃ channaṃ etad avoca — “vihāravatthuṃ, bhante, jānāhi ayyassa vihāraṃ kārāpessāmī” ti. Atha kho āyasmā channo vihāravatthuṃ sodhento aññataraṃ cetiyarukkhaṃ chedāpesi gāmapūjitaṃ nigamapūjitaṃ nagarapūjitaṃ janapadapūjitaṃ raṭṭhapūjitaṃ. Manussā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti — “kathañ hi nāma samaṇā Sakyaputtiyā cetiyarukkhaṃ chedāpessanti gāmapūjitaṃ nigamapūjitaṃ nagarapūjitaṃ janapadapūjitaṃ raṭṭhapūjitaṃ. Ekindriyaṃ samaṇā Sakyaputtiyā jīvaṃ viheṭhentī” ti. Assosuṃ kho bhikkhū tesaṃ manussānaṃ ujjhāyantānaṃ khiyyantānaṃ vipācentānaṃ. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti — “kathañ hi nāma āyasmā channo cetiyarukkhaṃ chedāpessati gāmapūjitaṃ…pe… raṭṭhapūjitan” ti. Atha kho te bhikkhū āyasmantaṃ channaṃ anekapariyāyena vigarahitvā Bhagavato etam atthaṃ ārocesuṃ…pe… “saccaṃ kira tvaṃ, channa, cetiyarukkhaṃ chedāpesi gāmapūjitaṃ…pe… raṭṭhapūjitan” ti? “Saccaṃ, Bhagavā” ti. Vigarahi Buddho Bhagavā…pe… “kathañ hi nāma tvaṃ, moghapurisa, cetiyarukkhaṃ chedāpessasi gāmapūjitaṃ nigamapūjitaṃ nagarapūjitaṃ janapadapūjitaṃ raṭṭhapūjitaṃ. Jīvasaññino hi, moghapurisa, manussā rukkhasmiṃ. N’etaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañ ca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha —
366
“Mahallakaṃ pana bhikkhunā vihāraṃ kārayamānena sassāmikaṃ attuddesaṃ bhikkhū abhinetabbā vatthudesanāya. Tehi bhikkhūhi vatthu desetabbaṃ anārambhaṃ saparikkamanaṃ. Sārambhe ce bhikkhu vatthusmiṃ aparikkamane mahallakaṃ vihāraṃ kāreyya bhikkhū vā anabhineyya vatthudesanāya, saṅghādiseso” ti.
367
Mahallako nāma vihāro sassāmiko vuccati.
Vihāro nāma ullitto vā hoti avalitto vā ullittāvalitto vā.
Kārayamānenā ti karonto vā kārāpento vā.
Sassāmikan ti añño koci sāmiko hoti itthī vā puriso vā gahaṭṭho vā pabbajito vā.
Attuddesan ti attano atthāya.
Bhikkhū abhinetabbā vatthudesanāyā ti tena vihārakārakena bhikkhunā vihāravatthuṃ sodhetvā saṅghaṃ upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā vuḍḍhānaṃ bhikkhūnaṃ pāde vanditvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā evamassa vacanīyo — “ahaṃ, bhante, mahallakaṃ vihāraṃ kattukāmo sassāmikaṃ attuddesaṃ. Sohaṃ, bhante, saṅghaṃ vihāravatthuolokanaṃ yācāmī” ti. Dutiyam pi yācitabbā. Tatiyam pi yācitabbā. Sace sabbo saṅgho ussahati vihāravatthuṃ oloketuṃ sabbena saṅghena oloketabbaṃ. No ce sabbo saṅgho ussahati vihāravatthuṃ oloketuṃ, ye tattha honti bhikkhū byattā paṭibalā sārambhaṃ anārambhaṃ saparikkamanaṃ aparikkamanaṃ jānituṃ te yācitvā sammannitabbā. Evañ ca pana, bhikkhave, sammannitabbā. Byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo —
368
“Suṇātu me, bhante, saṅgho. Ayaṃ itthannāmo bhikkhu mahallakaṃ vihāraṃ kattukāmo sassāmikaṃ attuddesaṃ. So saṅghaṃ vihāravatthuolokanaṃ yācati. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho itthannāmañ ca itthannāmañ ca bhikkhu sammanneyya itthannāmassa bhikkhuno vihāravatthuṃ oloketuṃ. Esā ñatti.
“Suṇātu me, bhante, saṅgho. Ayaṃ itthannāmo bhikkhu mahallakaṃ vihāraṃ kattukāmo sassāmikaṃ attuddesaṃ. So saṅghaṃ vihāravatthuolokanaṃ yācati. Saṅgho itthannāmañ ca itthannāmañ ca bhikkhū sammannati itthannāmassa bhikkhuno vihāravatthuṃ oloketuṃ. Yassāyasmato khamati itthannāmassa ca itthannāmassa ca bhikkhūnaṃ sammuti itthannāmassa bhikkhuno vihāravatthuṃ oloketuṃ, so tuṇhassa, yassa nakkhamati, so bhāseyya.
“Sammatā saṅghena itthannāmo ca itthannāmo ca bhikkhū itthannāmassa bhikkhuno vihāravatthuṃ oloketuṃ. Khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī” ti.
369
Tehi sammatehi bhikkhūhi tattha gantvā vihāravatthu oloketabbaṃ, sārambhaṃ anārambhaṃ saparikkamanaṃ aparikkamanaṃ jānitabbaṃ. Sace sārambhaṃ hoti aparikkamanaṃ, ‘māyidha karī’ ti vattabbo. Sace anārambhaṃ hoti saparikkamanaṃ, saṅghassa ārocetabbaṃ — ‘anārambhaṃ saparikkamanan’ ti. Tena vihārakārakena bhikkhunā saṅghaṃ upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā vuḍḍhānaṃ bhikkhūnaṃ pāde vanditvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā evamassa vacanīyo — “ahaṃ, bhante, mahallakaṃ vihāraṃ kattukāmo sassāmikaṃ attuddesaṃ. Sohaṃ, bhante, saṅghaṃ vihāravatthudesanaṃ yācāmī” ti. Dutiyam pi yācitabbā. Tatiyam pi yācitabbā. Byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo —
370
“Suṇātu me, bhante, saṅgho. Ayaṃ itthannāmo bhikkhu mahallakaṃ vihāraṃ kattukāmo sassāmikaṃ attuddesaṃ. So saṅghaṃ vihāravatthudesanaṃ yācati. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho itthannāmassa bhikkhuno vihāravatthuṃ deseyya. Esā ñatti.
“Suṇātu me, bhante, saṅgho. Ayaṃ itthannāmo bhikkhu mahallakaṃ vihāraṃ kattukāmo sassāmikaṃ attuddesaṃ. So saṅghaṃ vihāravatthudesanaṃ yācati. Saṅgho itthannāmassa bhikkhuno vihāravatthuṃ deseti. Yassāyasmato khamati itthannāmassa bhikkhuno vihāravatthussa desanā, so tuṇhassa, yassa nakkhamati, so bhāseyya.
“Desitaṃ saṅghena itthannāmassa bhikkhuno vihāravatthuṃ. Khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī” ti.
371
Sārambhaṃ nāma kipillikānaṃ vā āsayo hoti, upacikānaṃ vā āsayo hoti, undūrānaṃ vā…pe… ahīnaṃ vā vicchikānaṃ vā satapadīnaṃ vā hatthīnaṃ vā assānaṃ vā sīhānaṃ vā byagghānaṃ vā dīpīnaṃ vā acchānaṃ vā taracchānaṃ vā āsayo hoti, yesaṃ kesañci tiracchānagatānaṃ pāṇānaṃ āsayo hoti, pubbaṇṇanissitaṃ vā hoti, aparaṇṇanissitaṃ vā hoti, abbhāghātanissitaṃ vā hoti, āghātananissitaṃ vā hoti, susānanissitaṃ vā hoti, uyyānanissitaṃ vā hoti, rājavatthunissitaṃ vā hoti, hatthisālānissitaṃ vā hoti, assasālānissitaṃ vā hoti, bandhanāgāranissitaṃ vā hoti, pānāgāranissitaṃ vā hoti, sūnanissitaṃ vā hoti, racchānissitaṃ vā hoti, caccaranissitaṃ vā hoti, sabhānissitaṃ vā hoti, saṃsaraṇanissitaṃ vā hoti. Etaṃ sārambhaṃ nāma.
Aparikkamanaṃ nāma na sakkā hoti yathāyuttena sakaṭena anuparigantuṃ, samantā nisseṇiyā anuparigantuṃ. Etaṃ aparikkamanaṃ nāma.
Anārambhaṃ nāma na kipillikānaṃ vā āsayo hoti…pe… na saṃsaraṇanissitaṃ vā hoti. Etaṃ anārambhaṃ nāma.
Saparikkamanaṃ nāma sakkā hoti yathāyuttena sakaṭena anuparigantuṃ, samantā nisseṇiyā anuparigantuṃ. Etaṃ saparikkamanaṃ nāma.
Mahallako nāma vihāro sassāmiko vuccati.
Vihāro nāma ullitto vā hoti avalitto vā ullittāvalitto vā.
Kāreyyā ti karoti vā kārāpeti vā.
Bhikkhū vā anabhineyya vatthudesanāyā ti ñattidutiyena kammena vihāravatthuṃ na desāpetvā karoti vā kārāpeti vā, payoge dukkaṭaṃ. Ekaṃ piṇḍaṃ anāgate, āpatti thullaccayassa. Tasmiṃ piṇḍe āgate, āpatti saṅghādisesassa.
Saṅghādiseso ti…pe… tena pi vuccati saṅghādiseso ti.
372
Bhikkhu vihāraṃ karoti adesitavatthukaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dvinnaṃ dukkaṭānaṃ. Bhikkhu vihāraṃ karoti adesitavatthukaṃ sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa. Bhikkhu vihāraṃ karoti adesitavatthukaṃ anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa. Bhikkhu vihāraṃ karoti adesitavatthukaṃ anārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesassa.
Bhikkhu vihāraṃ karoti desitavatthukaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ. Bhikkhu vihāraṃ karoti desitavatthukaṃ sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa. Bhikkhu vihāraṃ karoti desitavatthukaṃ anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa. Bhikkhu vihāraṃ karoti desitavatthukaṃ anārambhaṃ saparikkamanaṃ, anāpatti.
373
Bhikkhu samādisati — “vihāraṃ me karothā” ti. Tassa vihāraṃ karonti adesitavatthukaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesassa.
Bhikkhu samādisati — “vihāraṃ me karothā” ti. Tassa vihāraṃ karonti desitavatthukaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, anāpatti.
374
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “vihāraṃ me karothā” ti. Na ca samādisati — “desitavatthuko ca hotu anārambho ca saparikkamano cā” ti. Tassa vihāraṃ karonti adesitavatthukaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesassa.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “vihāraṃ me karothā” ti. Na ca samādisati — “desitavatthuko ca hotu anārambho ca saparikkamano cā” ti. Tassa vihāraṃ karonti desitavatthukaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, anāpatti.
375
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “vihāraṃ me karothā” ti. Samādisati ca — “desitavatthuko ca hotu anārambho ca saparikkamano cā” ti. Tassa vihāraṃ karonti adesitavatthukaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ. So suṇāti — “vihāro kira me kayirati adesitavatthuko sārambho aparikkamano” ti. Tena bhikkhunā sāmaṃ vā gantabbaṃ dūto vā pāhetabbo — “desitavatthuko ca hotu anārambho ca saparikkamano cā” ti…pe… “desitavatthuko ca hotu anārambho cā” ti…pe… “desitavatthuko ca hotu saparikkamano cā” ti…pe… “desitavatthuko hotū” ti. No ce sāmaṃ vā gaccheyya dūtaṃ vā pahiṇeyya, āpatti dukkaṭassa.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “vihāraṃ me karothā” ti. Samādisati ca — “desitavatthuko ca hotu anārambho ca saparikkamano cā” ti. Tassa vihāraṃ karonti desitavatthukaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ. So suṇāti — “vihāro kira me kayirati desitavatthuko sārambho aparikkamano” ti. Tena bhikkhunā sāmaṃ vā gantabbaṃ dūto vā pāhetabbo — “anārambho ca hotu saparikkamano cā” ti…pe… “anārambho hotū” ti “saparikkamano hotū” ti, anāpatti.
376
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “vihāraṃ me karothā” ti. Samādisati ca — “desitavatthuko ca hotu anārambho ca saparikkamano cā” ti. Tassa vihāraṃ karonti adesitavatthukaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ tiṇṇaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ dukkaṭassa.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “vihāraṃ me karothā” ti. Samādisati ca — “desitavatthuko ca hotu anārambho ca saparikkamano cā” ti. Tassa vihāraṃ karonti desitavatthukaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti kārukānaṃ dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, anāpatti.
377
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “vihāraṃ me karothā” ti. Tassa vihāraṃ karonti adesitavatthukaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ. So ce vippakate āgacchati, tena bhikkhunā so vihāro aññassa vā dātabbo bhinditvā vā puna kātabbo. No ce aññassa vā dadeyya bhinditvā vā puna kāreyya, āpatti saṅghādisesena dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti saṅghādisesassa.
Bhikkhu samādisitvā pakkamati — “vihāraṃ me karothā” ti. Tassa vihāraṃ karonti desitavatthukaṃ sārambhaṃ aparikkamanaṃ. So ce vippakate āgacchati, tena bhikkhunā so vihāro aññassa vā dātabbo bhinditvā vā puna kātabbo. No ce aññassa vā dadeyya bhinditvā vā puna kāreyya, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe… sārambhaṃ saparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ aparikkamanaṃ, āpatti dukkaṭassa…pe… anārambhaṃ saparikkamanaṃ, anāpatti.
378
Attanā vippakataṃ attanā pariyosāpeti, āpatti saṅghādisesassa.
Attanā vippakataṃ parehi pariyosāpeti, āpatti saṅghādisesassa.
Parehi vippakataṃ attanā pariyosāpeti, āpatti saṅghādisesassa.
Parehi vippakataṃ parehi pariyosāpeti, āpatti saṅghādisesassa.
379
Anāpatti leṇe guhāya tiṇakuṭikāya aññassatthāya vāsāgāraṃ ṭhapetvā sabbattha. Anāpatti ummattakassa, ādikammikassāti.
Vihārakārasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ.
Duṭṭhadosasikkhāpadaṃ
380
Tena samayena Buddho Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena āyasmatā dabbena mallaputtena jātiyā sattavassena arahattaṃ sacchikataṃ hoti. Yaṃ kiñci sāvakena pattabbaṃ sabbaṃ tena anuppattaṃ hoti. N’atthi cassa kiñci uttari karaṇīyaṃ, katassa vā paticayo. Atha kho āyasmato dabbassa mallaputtassa rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi — “mayā kho jātiyā sattavassena arahattaṃ sacchikataṃ. Yaṃ kiñci sāvakena pattabbaṃ sabbaṃ mayā anuppattaṃ. N’atthi ca me kiñci uttari karaṇīyaṃ, katassa vā paticayo. Kinnu kho ahaṃ saṅghassa veyyāvaccaṃ kareyyan” ti?
Atha kho āyasmato dabbassa mallaputtassa etad ahosi — “yaṃ nūnâhaṃ saṅghassa senāsanañ ca paññapeyyaṃ bhattāni ca uddiseyyan” ti. Atha kho āyasmā dabbo mallaputto sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena Bhagavā ten’upasaṅkami, upasaṅkamitvā Bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā dabbo mallaputto Bhagavantaṃ etad avoca — “idha mayhaṃ, bhante, rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi mayā kho jātiyā sattavassena arahattaṃ sacchikataṃ, yaṃ kiñci sāvakena pattabbaṃ, sabbaṃ mayā anupattaṃ, n’atthi ca me kiñci uttari karaṇīyaṃ, katassa vā paticayo, kiṃ nu kho ahaṃ saṅghassa veyyāvaccaṃ kareyyan” ti. Tassa mayhaṃ bhante, etad ahosi yaṃ nūnâhaṃ “saṅghassa senāsanañ ca paññapeyyaṃ bhattāni ca uddiseyyanti. Icchāmahaṃ, bhante, saṅghassa senāsanañ ca paññapetuṃ bhattāni ca uddisitun” ti. “Sādhu sādhu, dabba. Tena hi tvaṃ, dabba, saṅghassa senāsanañ ca paññapehi bhattāni ca uddisā” ti. “Evaṃ, bhante” ti kho āyasmā dabbo mallaputto Bhagavato paccassosi. Atha kho Bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi — “tena hi, bhikkhave, saṅgho dabbaṃ mallaputtaṃ senāsanapaññāpakañ ca bhattuddesakañ ca sammannatu. Evañ ca pana, bhikkhave, sammannitabbo. Paṭhamaṃ dabbo mallaputto yācitabbo. Yācitvā byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo —
381
“Suṇātu me, bhante, saṅgho. Yadi saṅghassa pattakallaṃ saṅgho āyasmantaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ senāsanapaññāpakañ ca bhattuddesakañ ca sammanneyya. Esā ñatti.
“Suṇātu me, bhante, saṅgho. Saṅgho āyasmantaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ senāsanapaññāpakañ ca bhattuddesakañ ca sammannati. Yassāyasmato khamati āyasmato dabbassa mallaputtassa senāsanapaññāpakassa ca bhattuddesakassa ca sammuti, so tuṇhassa, yassa nakkhamati, so bhāseyya.
“Sammato saṅghena āyasmā dabbo mallaputto senāsanapaññāpako ca bhattuddesako ca. Khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī” ti.
382
Sammato ca pan’āyasmā dabbo mallaputto sabhāgānaṃ bhikkhūnaṃ ekajjhaṃ senāsanaṃ paññapeti. Ye te bhikkhū suttantikā tesaṃ ekajjhaṃ senāsanaṃ paññapeti — “te aññamaññaṃ suttantaṃ saṅgāyissantī” ti. Ye te bhikkhū vinayadharā tesaṃ ekajjhaṃ senāsanaṃ paññapeti — “te aññamaññaṃ vinayaṃ vinicchinissantī” ti. Ye te bhikkhū dhammakathikā tesaṃ ekajjhaṃ senāsanaṃ paññapeti — “te aññamaññaṃ dhammaṃ sākacchissantī” ti. Ye te bhikkhū jhāyino tesaṃ ekajjhaṃ senāsanaṃ paññapeti — “te aññamaññaṃ na byābādhissantī” ti. Ye te bhikkhū tiracchānakathikā kāyadaḷhibahulā viharanti tesam pi ekajjhaṃ senāsanaṃ paññapeti — “imāyapime āyasmanto ratiyā acchissantī” ti. Yepi te bhikkhū vikāle āgacchanti tesam pi tejodhātuṃ samāpajjitvā ten’eva ālokena senāsanaṃ paññapeti. Apisu bhikkhū sañcicca vikāle āgacchanti — “mayaṃ āyasmato dabbassa mallaputtassa iddhipāṭihāriyaṃ passissāmā” ti.
Te āyasmantaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadanti — “amhākaṃ, āvuso dabba, senāsanaṃ paññapehī” ti. Te āyasmā dabbo mallaputto evaṃ vadeti — “katth’āyasmantā icchanti, kattha paññapemī” ti? Te sañcicca dūre apadisanti — “amhākaṃ, āvuso dabba, Gijjhakūṭe pabbate senāsanaṃ paññapehi. Amhākaṃ, āvuso, corapapāte senāsanaṃ paññapehi. Amhākaṃ, āvuso, Isigilipasse kāḷasilāyaṃ senāsanaṃ paññapehi. Amhākaṃ, āvuso, vebhārapasse sattapaṇṇiguhāyaṃ senāsanaṃ paññapehi. Amhākaṃ, āvuso, sītavane sappasoṇḍikapabbhāre senāsanaṃ paññapehi. Amhākaṃ, āvuso, Gotamakakandarāyaṃ senāsanaṃ paññapehi. Amhākaṃ, āvuso, tindukakandarāyaṃ senāsanaṃ paññapehi. Amhākaṃ, āvuso, tapodakandarāyaṃ senāsanaṃ paññapehi. Amhākaṃ, āvuso, tapodārāme senāsanaṃ paññapehi. Amhākaṃ, āvuso, jīvakambavane senāsanaṃ paññapehi. Amhākaṃ, āvuso, maddakucchismiṃ migadāye senāsanaṃ paññapehī” ti.
Tesaṃ āyasmā dabbo mallaputto tejodhātuṃ samāpajjitvā aṅguliyā jalamānāya purato purato gacchati. Tepi ten’eva ālokena āyasmato dabbassa mallaputtassa piṭṭhito piṭṭhito gacchanti. Tesaṃ āyasmā dabbo mallaputto evaṃ senāsanaṃ paññapeti — “ayaṃ mañco, idaṃ pīṭhaṃ, ayaṃ bhisi, idaṃ bimbohanaṃ, idaṃ vaccaṭṭhānaṃ, idaṃ passāvaṭṭhānaṃ, idaṃ pānīyaṃ, idaṃ paribhojanīyaṃ, ayaṃ kattaradaṇḍo, idaṃ saṅghassa katikasaṇṭhānaṃ, imaṃ kālaṃ pavisitabbaṃ, imaṃ kālaṃ nikkhamitabban” ti. Tesaṃ āyasmā dabbo mallaputto evaṃ senāsanaṃ paññapetvā punadeva veḷuvanaṃ paccāgacchati.
383
Tena kho pana samayena mettiyabhūmajakā bhikkhū navakā c’eva honti appapuññā ca. Yāni saṅghassa lāmakāni senāsanāni tāni tesaṃ pāpuṇanti lāmakāni ca bhattāni. Tena kho pana samayena Rājagahe manussā icchanti therānaṃ bhikkhūnaṃ abhisaṅkhārikaṃ piṇḍapātaṃ dātuṃ sappimpi telam pi uttaribhaṅgampi. Mettiyabhūmajakānaṃ pana bhikkhūnaṃ pākatikaṃ denti yathārandhaṃ kaṇājakaṃ bilaṅgadutiyaṃ. Te pacchābhattaṃ piṇḍapātappaṭikkantā there bhikkhū pucchanti — “tumhākaṃ, āvuso, bhattagge kiṃ ahosi? Tumhākaṃ, āvuso, bhattagge kiṃ ahosī” ti? Ekacce therā evaṃ vadanti — “amhākaṃ, āvuso, sappi ahosi telaṃ ahosi uttaribhaṅgaṃ ahosī” ti. Mettiyabhūmajakā pana bhikkhū evaṃ vadanti — “amhākaṃ, āvuso, na kiñci ahosi, pākatikaṃ yathārandhaṃ kaṇājakaṃ bilaṅgadutiyan” ti.
Tena kho pana samayena kalyāṇabhattiko gahapati saṅghassa catukkabhattaṃ deti niccabhattaṃ. So bhattagge saputtadāro upatiṭṭhitvā parivisati. Aññe odanena pucchanti, aññe sūpena pucchanti, aññe telena pucchanti, aññe uttaribhaṅgena pucchanti. Tena kho pana samayena kalyāṇabhattikassa gahapatino bhattaṃ svātanāya mettiyabhūmajakānaṃ bhikkhūnaṃ uddiṭṭhaṃ hoti. Atha kho kalyāṇabhattiko gahapati ārāmaṃ agamāsi kenacideva karaṇīyena. So yen’āyasmā dabbo mallaputto ten’upasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho kalyāṇabhattikaṃ gahapatiṃ āyasmā dabbo mallaputto dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Atha kho kalyāṇabhattiko gahapati āyasmatā dabbena mallaputtena dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaṃsito āyasmantaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ etad avoca — “kassa, bhante, amhākaṃ ghare svātanāya bhattaṃ uddiṭṭhan” ti? “Mettiyabhūmajakānaṃ kho, gahapati, bhikkhūnaṃ tumhākaṃ ghare svātanāya bhattaṃ uddiṭṭhan” ti. Atha kho kalyāṇabhattiko gahapati anattamano ahosi — “kathañ hi nāma pāpabhikkhū amhākaṃ ghare bhuñjissantī” ti. Gharaṃ gantvā dāsiṃ āṇāpesi — “ye, je, sve bhattikā āgacchanti te koṭṭhake āsanaṃ paññapetvā kaṇājakena bilaṅgadutiyena parivisā” ti. “Evaṃ ayyā” ti kho sā dāsī kalyāṇabhattikassa gahapatino paccassosi.
Atha kho mettiyabhūmajakā bhikkhū — “hiyyo kho, āvuso, amhākaṃ kalyāṇabhattikassa gahapatino ghare bhattaṃ uddiṭṭhaṃ, sve amhe kalyāṇabhattiko gahapati saputtadāro upatiṭṭhitvā parivisissati, aññe odanena pucchissanti, aññe sūpena pucchissanti, aññe telena pucchissanti, aññe uttaribhaṅgena pucchissantī” ti. Te ten’eva somanassena na cittarūpaṃ rattiyā supiṃsu. Atha kho mettiyabhūmajakā bhikkhū pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaraṃ ādāya yena kalyāṇabhattikassa gahapatino nivesanaṃ ten’upasaṅkamiṃsu. Addasā kho sā dāsī mettiyabhūmajake bhikkhū dūrato va āgacchante. Disvāna koṭṭhake āsanaṃ paññapetvā mettiyabhūmajake bhikkhū etad avoca — “nisīdatha, bhante” ti. Atha kho mettiyabhūmajakānaṃ bhikkhūnaṃ etad ahosi — “nissaṃsayaṃ kho na tāva bhattaṃ siddhaṃ bhavissati. Yathā mayaṃ koṭṭhake nisīdeyyāmā” ti. Atha kho sā dāsī kaṇājakena bilaṅgadutiyena upagacchi — “bhuñjatha, bhante” ti. “Mayaṃ kho, bhagini, niccabhattikā” ti. “Jānāmi ayyā niccabhattikāttha. Apicāhaṃ hiyyova gahapatinā āṇattā — ‘ye, je, sve bhattikā āgacchanti te koṭṭhake āsanaṃ paññapetvā kaṇājakena bilaṅgadutiyena parivisā’ ti. Bhuñjatha, bhante” ti. Atha kho mettiyabhūmajakā bhikkhū — “hiyyo kho, āvuso, kalyāṇabhattiko gahapati ārāmaṃ agamāsi dabbassa mallaputtassa santike. Nissaṃsayaṃ kho mayaṃ dabbena mallaputtena gahapatino antare paribhinnā” ti. Te ten’eva domanassena na cittarūpaṃ bhuñjiṃsu. Atha kho mettiyabhūmajakā bhikkhū pacchābhattaṃ piṇḍapātappaṭikkantā ārāmaṃ gantvā pattacīvaraṃ paṭisāmetvā bahārāmakoṭṭhake saṅghāṭipallatthikāya nisīdiṃsu tuṇhībhūtā maṅkubhūtā pattakkhandhā adhomukhā pajjhāyantā appaṭibhānā.
Atha kho mettiyā bhikkhunī yena mettiyabhūmajakā bhikkhū ten’upasaṅkami, upasaṅkamitvā mettiyabhūmajake bhikkhū etad avoca — “vandāmi, ayyā” ti. Evaṃ vutte mettiyabhūmajakā bhikkhū nālapiṃsu. Dutiyam pi kho…pe… Tatiyam pi kho mettiyā bhikkhunī mettiyabhūmajake bhikkhū etad avoca — “vandāmi, ayyā” ti. Tatiyam pi kho mettiyabhūmajakā bhikkhū nālapiṃsu. “Kyāhaṃ ayyānaṃ aparajjhāmi? Kissa maṃ ayyā nālapantī” ti? “Tathā hi pana tvaṃ, bhagini, amhe dabbena mallaputtena viheṭhīyamāne ajjhupekkhasī” ti? “Kyāhaṃ, ayyā, karomī” ti? “Sace kho tvaṃ, bhagini, iccheyyāsi ajjeva Bhagavā dabbaṃ mallaputtaṃ nāsāpeyyā” ti. “Kyāhaṃ, ayyā, karomi, kiṃ mayā sakkā kātun” ti? “Ehi tvaṃ, bhagini, yena Bhagavā tenupasaṅkama, upasaṅkamitvā Bhagavantaṃ evaṃ vadehi — ‘idaṃ, bhante, nacchannaṃ nappaṭirūpaṃ. Yāyaṃ, bhante, disā abhayā anītikā anupaddavā sāyaṃ disā sabhayā saītikā saupaddavā. Yato nivātaṃ tato savātaṃ. Udakaṃ maññe ādittaṃ. Ayyenamhi dabbena mallaputtena dūsitā’” ti. “Evaṃ, ayyā” ti kho mettiyā bhikkhunī mettiyabhūmajakānaṃ bhikkhūnaṃ paṭissutvā yena Bhagavā ten’upasaṅkami, upasaṅkamitvā Bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhitā kho mettiyā bhikkhunī Bhagavantaṃ etad avoca — “idaṃ, bhante, nacchannaṃ nappaṭirūpaṃ. Yāyaṃ, bhante, disā abhayā anītikā anupaddavā sāyaṃ disā sabhayā saītikā saupaddavā. Yato nivātaṃ tato savātaṃ. Udakaṃ maññe ādittaṃ. Ayyenamhi dabbena mallaputtena dūsitā” ti.
384
Atha kho Bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā āyasmantaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ paṭipucchi — “sarasi tvaṃ, dabba, evarūpaṃ kattā yathāyaṃ bhikkhunī āhā” ti? “Yathā maṃ, bhante, Bhagavā jānātī” ti. Dutiyam pi kho Bhagavā…pe… Tatiyam pi kho Bhagavā āyasmantaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ etad avoca — “sarasi tvaṃ, dabba, evarūpaṃ kattā yathāyaṃ bhikkhunī āhā” ti? “Yathā maṃ, bhante, Bhagavā jānātī” ti. “Na kho, dabba, dabbā evaṃ nibbeṭhenti. Sace tayā kataṃ katanti vadehi, sace tayā akataṃ akatanti vadehī” ti. “Yato ahaṃ, bhante, jāto nābhijānāmi supinantena pi methunaṃ dhammaṃ paṭisevitā, pageva jāgaro” ti. Atha kho Bhagavā bhikkhū āmantesi — “tena hi, bhikkhave, mettiyaṃ bhikkhuniṃ nāsetha. Ime ca bhikkhū anuyuñjathā” ti. Idaṃ vatvā Bhagavā uṭṭhāyâsanā vihāraṃ pāvisi.
Atha kho te bhikkhū mettiyaṃ bhikkhuniṃ nāsesuṃ. Atha kho mettiyabhūmajakā bhikkhū te bhikkhū etad avocuṃ — “māvuso, mettiyaṃ bhikkhuniṃ nāsetha. Na sā kiñci aparajjhati. Amhehi sā ussāhitā kupitehi anattamanehi cāvanādhippāyehī” ti. “Kiṃ pana tumhe, āvuso, āyasmantaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ amūlakena pārājikena dhammena anuddhaṃsethā” ti? “Evam āvuso” ti. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti — “kathañ hi nāma mettiyabhūmajakā bhikkhū āyasmantaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ amūlakena pārājikena dhammena anuddhaṃsessantī” ti. Atha kho te bhikkhū mettiyabhūmajake bhikkhū anekapariyāyena vigarahitvā Bhagavato etam atthaṃ ārocesuṃ…pe… “saccaṃ kira tumhe, bhikkhave, dabbaṃ mallaputtaṃ amūlakena pārājikena dhammena anuddhaṃsethā” ti? “Saccaṃ, Bhagavā” ti. Vigarahi Buddho Bhagavā…pe… “kathañ hi nāma tumhe, moghapurisā, dabbaṃ mallaputtaṃ amūlakena pārājikena dhammena anuddhaṃsessatha. N’etaṃ, moghapurisā, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañ ca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha —
385
Yo pana bhikkhu bhikkhuṃ duṭṭho doso appatīto amūlakena pārājikena dhammena anuddhaṃseyya — ‘appeva nāma naṃ imamhā brahmacariyā cāveyyan’ ti, tato aparena samayena samanuggāhīyamāno vā asamanuggāhīyamāno vā amūlakañ c’eva taṃ adhikaraṇaṃ hoti bhikkhu ca dosaṃ patiṭṭhāti, saṅghādiseso” ti.
386
Yo panā ti yo yādiso…pe… bhikkhū ti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhū ti.
Bhikkhun ti aññaṃ bhikkhuṃ.
Duṭṭho doso ti kupito anattamano anabhiraddho āhatacitto khilajāto.
Appatīto ti tena ca kopena tena ca dosena tāya ca anattamanatāya tāya ca anabhiraddhiyā appatīto hoti.
Amūlakaṃ nāma adiṭṭhaṃ asutaṃ aparisaṅkitaṃ.
Pārājikena dhammenā ti catunnaṃ aññatarena.
Anuddhaṃseyyā ti codeti vā codāpeti vā.
Appeva nāma naṃ imamhā brahmacariyā cāveyyan ti bhikkhubhāvā cāveyyaṃ, samaṇadhammā cāveyyaṃ, sīlakkhandhā cāveyyaṃ, tapoguṇā cāveyyaṃ.
Tato aparena samayenā ti yasmiṃ khaṇe anuddhaṃsito hoti taṃ khaṇaṃ taṃ layaṃ taṃ muhuttaṃ vītivatte.
Samanuggāhīyamāno ti yena vatthunā anuddhaṃsito hoti tasmiṃ vatthusmiṃ samanuggāhīyamāno.
Asamanuggāhīyamāno ti na kenaci vuccamāno.
Adhikaraṇaṃ nāma cattāri adhikaraṇāni — vivādādhikaraṇaṃ, anuvādādhikaraṇaṃ, āpattādhikaraṇaṃ, kiccādhikaraṇaṃ.
Bhikkhu ca dosaṃ patiṭṭhātī ti tucchakaṃ mayā bhaṇitaṃ, musā mayā bhaṇitaṃ, abhūtaṃ mayā bhaṇitaṃ, ajānantena mayā bhaṇitaṃ.
Saṅghādiseso ti…pe… tena pi vuccati saṅghādiseso ti.
387
Adiṭṭhassa hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Tañce codeti — “diṭṭho mayā, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi, n’atthi tayā saddhiṃ uposatho vā pavāraṇā vā saṅghakammaṃ vā” ti, āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
Asutassa hoti — “pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpanno” ti. Tañce codeti — “suto mayā, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi, n’atthi tayā saddhiṃ uposatho vā pavāraṇā vā saṅghakammaṃ vā” ti, āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
Aparisaṅkitassa hoti — “pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpanno” ti. Tañce codeti — “parisaṅkito mayā, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi, n’atthi tayā saddhiṃ uposatho vā pavāraṇā vā saṅghakammaṃ vā” ti, āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
Adiṭṭhassa hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Tañce codeti — “diṭṭho mayā suto ca, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi”…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
Adiṭṭhassa hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Tañce codeti — “diṭṭho mayā parisaṅkito ca, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi”…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
Adiṭṭhassa hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Tañce codeti — “diṭṭho mayā suto ca parisaṅkito ca, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi”…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
Asutassa hoti — “pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpanno” ti. Tañce codeti — “suto mayā parisaṅkito ca…pe… suto mayā diṭṭho ca…pe… suto mayā parisaṅkito ca diṭṭho ca, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi”…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
Aparisaṅkitassa hoti — “pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpanno” ti. Tañce codeti — “parisaṅkito mayā diṭṭho ca…pe… parisaṅkito mayā suto ca…pe… parisaṅkito mayā diṭṭho ca suto ca, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi”…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
Diṭṭhassa hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Tañce codeti — “suto mayā pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi”…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
Diṭṭhassa hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Tañce codeti — “parisaṅkito mayā, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi”…pe… “suto mayā parisaṅkito ca, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi”…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
Sutassa hoti — “pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpanno” ti. Tañce codeti — “parisaṅkito mayā, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi…pe… diṭṭho mayā, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi…pe… parisaṅkito mayā diṭṭho ca, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi”…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
Parisaṅkitassa hoti — “pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpanno” ti. Tañce codeti — “diṭṭho mayā, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi…pe… suto mayā, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi…pe… diṭṭho mayā suto ca, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi”…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
Diṭṭhassa hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Diṭṭhe vematiko diṭṭhaṃ no kappeti diṭṭhaṃ nassarati diṭṭhaṃ pamuṭṭho hoti…pe… sute vematiko sutaṃ no kappeti sutaṃ nassarati sutaṃ pamuṭṭho hoti…pe… parisaṅkite vematiko parisaṅkitaṃ no kappeti parisaṅkitaṃ nassarati parisaṅkitaṃ pamuṭṭho hoti. Tañce codeti — “parisaṅkito mayā diṭṭho ca…pe… parisaṅkito mayā suto ca…pe… parisaṅkito mayā diṭṭho ca suto ca, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi, n’atthi tayā saddhiṃ uposatho vā pavāraṇā vā saṅghakammaṃ vā” ti, āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
388
Adiṭṭhassa hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Tañce codāpeti — “diṭṭhosi, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi, n’atthi tayā saddhiṃ uposatho vā pavāraṇā vā saṅghakammaṃ vā” ti, āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
Asutassa hoti — “pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpanno” ti…pe… aparisaṅkitassa hoti — “pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpanno” ti. Tañce codāpeti — “parisaṅkitosi, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi”…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
Adiṭṭhassa hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Tañce codāpeti — “diṭṭhosi sutosi…pe… diṭṭhosi parisaṅkitosi…pe… diṭṭhosi sutosi parisaṅkitosi, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi”…pe… asutassa hoti — “pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpanno” ti…pe… aparisaṅkitassa hoti — “pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpanno” ti. Tañce codāpeti — “parisaṅkitosi, diṭṭhosi…pe… parisaṅkitosi, sutosi…pe… parisaṅkitosi, diṭṭhosi, sutosi, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi”…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
Diṭṭhassa hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Tañce codāpeti — “sutosi”…pe… tañce codāpeti — “parisaṅkitosi”…pe… tañce codāpeti — “sutosi, parisaṅkitosi, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi”…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
Sutassa hoti — “pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpanno” ti…pe… parisaṅkitassa hoti — “pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpanno” ti. Tañce “diṭṭhosi”…pe… tañce codāpeti — “sutosi”…pe… tañce codāpeti — “diṭṭhosi, sutosi, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi”…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
Diṭṭhassa hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Diṭṭhe vematiko diṭṭhaṃ no kappeti diṭṭhaṃ nassarati diṭṭhaṃ pamuṭṭho hoti…pe… sute vematiko sutaṃ no kappeti sutaṃ nassarati sutaṃ pamuṭṭho hoti…pe… parisaṅkite vematiko parisaṅkitaṃ no kappeti parisaṅkitaṃ nassarati parisaṅkitaṃ pamuṭṭho hoti. Tañce codāpeti — “parisaṅkitosi, diṭṭhosi”…pe… parisaṅkitaṃ pamuṭṭho hoti, tañce codāpeti — “parisaṅkitosi sutosi”…pe… parisaṅkitaṃ pamuṭṭho hoti, tañce codāpeti — “parisaṅkitosi, diṭṭhosi, sutosi, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi, n’atthi tayā saddhiṃ uposatho vā pavāraṇā vā saṅghakammaṃ vā” ti, āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
389
Asuddhe suddhadiṭṭhi, suddhe asuddhadiṭṭhi, asuddhe asuddhadiṭṭhi, suddhe suddhadiṭṭhi.
Asuddho hoti puggalo aññataraṃ pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpanno. Tañce suddhadiṭṭhi samāno anokāsaṃ kārāpetvā cāvanādhippāyo vadeti, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa.
Asuddho hoti puggalo aññataraṃ pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpanno. Tañce suddhadiṭṭhi samāno okāsaṃ kārāpetvā cāvanādhippāyo vadeti, āpatti saṅghādisesassa.
Asuddho hoti puggalo aññataraṃ pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpanno. Tañce suddhadiṭṭhi samāno anokāsaṃ kārāpetvā akkosādhippāyo vadeti, āpatti omasavādena dukkaṭassa.
Asuddho hoti puggalo aññataraṃ pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpanno. Tañce suddhadiṭṭhi samāno okāsaṃ kārāpetvā akkosādhippāyo vadeti, āpatti omasavādassa.
Suddho hoti puggalo aññataraṃ pārājikaṃ dhammaṃ anajjhāpanno. Tañce asuddhadiṭṭhi samāno anokāsaṃ kārāpetvā cāvanādhippāyo vadeti, āpatti dukkaṭassa.
Suddho hoti puggalo aññataraṃ pārājikaṃ dhammaṃ anajjhāpanno. Tañce asuddhadiṭṭhi samāno okāsaṃ kārāpetvā cāvanādhippāyo vadeti, anāpatti.
Suddho hoti puggalo aññataraṃ pārājikaṃ dhammaṃ anajjhāpanno. Tañce asuddhadiṭṭhi samāno anokāsaṃ kārāpetvā akkosādhippāyo vadeti, āpatti omasavādena dukkaṭassa.
Suddho hoti puggalo aññataraṃ pārājikaṃ dhammaṃ anajjhāpanno. Tañce asuddhadiṭṭhi samāno okāsaṃ kārāpetvā akkosādhippāyo vadeti, āpatti omasavādassa.
Asuddho hoti puggalo aññataraṃ pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpanno. Tañce asuddhadiṭṭhi samāno anokāsaṃ kārāpetvā cāvanādhippāyo vadeti, āpatti dukkaṭassa.
Asuddho hoti puggalo aññataraṃ pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpanno. Tañce asuddhadiṭṭhi samāno okāsaṃ kārāpetvā cāvanādhippāyo vadeti, anāpatti.
Asuddho hoti puggalo aññataraṃ pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpanno. Tañce asuddhadiṭṭhi samāno anokāsaṃ kārāpetvā akkosādhippāyo vadeti, āpatti omasavādena dukkaṭassa.
Asuddho hoti puggalo aññataraṃ pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpanno. Tañce asuddhadiṭṭhi samāno okāsaṃ kārāpetvā akkosādhippāyo vadeti, āpatti omasavādassa.
Suddho hoti puggalo aññataraṃ pārājikaṃ dhammaṃ anajjhāpanno. Tañce suddhadiṭṭhi samāno anokāsaṃ kārāpetvā cāvanādhippāyo vadeti, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa.
Suddho hoti puggalo aññataraṃ pārājikaṃ dhammaṃ anajjhāpanno. Tañce suddhadiṭṭhi samāno okāsaṃ kārāpetvā cāvanādhippāyo vadeti, āpatti saṅghādisesassa.
Suddho hoti puggalo aññataraṃ pārājikaṃ dhammaṃ anajjhāpanno. Tañce suddhadiṭṭhi samāno anokāsaṃ kārāpetvā akkosādhippāyo vadeti, āpatti omasavādena dukkaṭassa.
Suddho hoti puggalo aññataraṃ pārājikaṃ dhammaṃ anajjhāpanno tañce suddhadiṭṭhi samāno okāsaṃ kārāpetvā akkosādhippāyo vadeti, āpatti omasavādassa.
390
Anāpatti suddhe asuddhadiṭṭhissa, asuddhe asuddhadiṭṭhissa, ummattakassa, ādikammikassāti.
Duṭṭhadosasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ.
Dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadaṃ
391
Tena samayena Buddho Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena mettiyabhūmajakā bhikkhū Gijjhakūṭā pabbatā orohantā addasaṃsu chagalakaṃ ajikāya vippaṭipajjantaṃ. Disvāna evam āhaṃsu — “handa mayaṃ, āvuso, imaṃ chagalakaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ nāma karoma. Imaṃ ajikaṃ mettiyaṃ nāma bhikkhuniṃ karoma. Evaṃ mayaṃ voharissāma. Pubbe mayaṃ, āvuso, dabbaṃ mallaputtaṃ sutena avocumhā. Idāni pana amhehi sāmaṃ diṭṭho mettiyāya bhikkhuniyā vippaṭipajjanto” ti. Te taṃ chagalakaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ nāma akaṃsu. Taṃ ajikaṃ mettiyaṃ nāma bhikkhuniṃ akaṃsu. Te bhikkhūnaṃ ārocesuṃ — “pubbe mayaṃ, āvuso, dabbaṃ mallaputtaṃ sutena avocumhā. Idāni pana amhehi sāmaṃ diṭṭho mettiyāya bhikkhuniyā vippaṭipajjanto” ti. Bhikkhū evam āhaṃsu — “māvuso, evaṃ avacuttha. Nāyasmā dabbo mallaputto evaṃ karissatī” ti.
Atha kho te bhikkhū Bhagavato etam atthaṃ ārocesuṃ. Atha kho Bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā āyasmantaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ paṭipucchi — “sarasi tvaṃ, dabba, evarūpaṃ kattā yathayime bhikkhū āhaṃsū” ti? “Yathā maṃ, bhante, Bhagavā jānātī” ti. Dutiyam pi kho Bhagavā…pe… Tatiyam pi kho Bhagavā āyasmantaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ etad avoca — “sarasi tvaṃ, dabba, evarūpaṃ kattā yathayime bhikkhū āhaṃsū” ti? “Yathā maṃ, bhante, Bhagavā jānātī” ti. “Na kho, dabba, dabbā evaṃ nibbeṭhenti. Sace tayā kataṃ katanti vadehi, sace tayā akataṃ akatanti vadehī” ti. “Yato ahaṃ, bhante, jāto nābhijānāmi supinantena pi methunadhammaṃ paṭisevitā, pageva jāgaro” ti. Atha kho Bhagavā bhikkhū āmantesi — “tena hi, bhikkhuve, ime bhikkhū anuyuñjathā” ti. Idaṃ vatvā Bhagavā uṭṭhāyâsanā vihāraṃ pāvisi.
Atha kho te bhikkhū mettiyabhūmajake bhikkhū anuyuñjiṃsu. Te bhikkhūhi anuyuñjīyamānā bhikkhūnaṃ etam atthaṃ ārocesuṃ — “kiṃ pana tumhe, āvuso, āyasmantaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ aññabhāgiyassa adhikaraṇassa kiñcidesaṃ lesamattaṃ upādāya pārājikena dhammena anuddhaṃsethā” ti? “Evam āvuso” ti. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti — “kathañ hi nāma mettiyabhūmajakā bhikkhū āyasmantaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ aññabhāgiyassa adhikaraṇassa kiñci desaṃ lesamattaṃ upādāya pārājikena dhammena anuddhaṃsessantī” ti. Atha kho te bhikkhū mettiyabhūmajake bhikkhū anekapariyāyena vigarahitvā Bhagavato etam atthaṃ ārocesuṃ…pe… “saccaṃ kira tumhe, bhikkhave, dabbaṃ mallaputtaṃ aññabhāgiyassa adhikaraṇassa kiñci desaṃ lesamattaṃ upādāya pārājikena dhammena anuddhaṃsethā” ti? “Saccaṃ, Bhagavā” ti. Vigarahi Buddho Bhagavā…pe… “kathañ hi nāma tumhe, moghapurisā, dabbaṃ mallaputtaṃ aññabhāgiyassa adhikaraṇassa kiñci desaṃ lesamattaṃ upādāya pārājikena dhammena anuddhaṃsessatha. N’etaṃ, moghapurisā, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañ ca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha —
392
“Yo pana bhikkhu bhikkhuṃ duṭṭho doso appatīto aññabhāgiyassa adhikaraṇassa kiñcidesaṃ lesamattaṃ upādāya pārājikena dhammena anuddhaṃseyya — ‘appeva nāma naṃ imamhā brahmacariyā cāveyyan’ ti. Tato aparena samayena samanuggāhīyamāno vā asamanuggāhīyamāno vā aññabhāgiyañ c’eva taṃ adhikaraṇaṃ hoti kocideso lesamatto upādinno, bhikkhu ca dosaṃ patiṭṭhāti, saṅghādiseso” ti.
393
Yo panā ti yo yādiso…pe… bhikkhū ti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhū ti.
Bhikkhun ti aññaṃ bhikkhuṃ.
Duṭṭho doso ti kupito anattamano anabhiraddho āhatacitto khilajāto.
Appatīto ti tena ca kopena, tena ca dosena, tāya ca anattamanatāya, tāya ca anabhiraddhiyā appatīto hoti.
Aññabhāgiyassa adhikaraṇassā ti āpattaññabhāgiyaṃ vā hoti adhikaraṇaññabhāgiyaṃ vā. Kathaṃ adhikaraṇaṃ adhikaraṇassa aññabhāgiyaṃ? Vivādādhikaraṇaṃ anuvādādhikaraṇassa āpattādhikaraṇassa kiccādhikaraṇassa aññabhāgiyaṃ. Anuvādādhikaraṇaṃ āpattādhikaraṇassa kiccādhikaraṇassa vivādādhikaraṇassa aññabhāgiyaṃ. Āpattādhikaraṇaṃ kiccādhikaraṇassa vivādādhikaraṇassa anuvādādhikaraṇassa aññabhāgiyaṃ. Kiccādhikaraṇaṃ vivādādhikaraṇassa anuvādādhikaraṇassa āpattādhikaraṇassa aññabhāgiyaṃ. Evaṃ adhikaraṇaṃ adhikaraṇassa aññabhāgiyaṃ.
Kathaṃ adhikaraṇaṃ adhikaraṇassa tabbhāgiyaṃ? Vivādādhikaraṇaṃ vivādādhikaraṇassa tabbhāgiyaṃ. Anuvādādhikaraṇaṃ anuvādādhikaraṇassa tabbhāgiyaṃ. Āpattādhikaraṇaṃ āpattādhikaraṇassa siyā tabbhāgiyaṃ siyā aññabhāgiyaṃ.
Kathaṃ āpattādhikaraṇaṃ āpattādhikaraṇassa aññabhāgiyaṃ? Methunadhammapārājikāpatti adinnādānapārājikāpattiyā manussaviggahapārājikāpattiyā uttarimanussadhammapārājikāpattiyā aññabhāgiyā. Adinnādānapārājikāpatti manussaviggahapārājikāpattiyā uttarimanussadhammapārājikāpattiyā methunadhammapārājikāpattiyā aññabhāgiyā. Manussaviggahapārājikāpatti uttarimanussadhammapārājikāpattiyā methunadhammapārājikāpattiyā adinnādānapārājikāpattiyā aññabhāgiyā. Uttarimanussadhammapārājikāpatti methunadhammapārājikāpattiyā adinnādānapārājikāpattiyā manussaviggahapārājikāpattiyā aññabhāgiyā. Evaṃ āpattādhikaraṇaṃ āpattādhikaraṇassa aññabhāgiyaṃ.
Kathaṃ āpattādhikaraṇaṃ āpattādhikaraṇassa tabbhāgiyaṃ? Methunadhammapārājikāpatti methunadhammapārājikāpattiyā tabbhāgiyā. Adinnādānapārājikāpatti adinnādānapārājikāpattiyā tabbhāgiyā. Manussaviggahapārājikāpatti manussaviggahapārājikāpattiyā tabbhāgiyā. Uttarimanussadhammapārājikāpatti uttarimanussadhammapārājikāpattiyā tabbhāgiyā. Evaṃ āpattādhikaraṇaṃ āpattādhikaraṇassa tabbhāgiyaṃ.
Kiccādhikaraṇaṃ kiccādhikaraṇassa tabbhāgiyaṃ. Evaṃ adhikaraṇaṃ adhikaraṇassa tabbhāgiyaṃ.
394
Kiñci desaṃ lesamattaṃ upādāyā ti leso nāma dasa lesā — jātileso, nāmaleso, gottaleso, liṅgaleso, āpattileso, pattaleso, cīvaraleso, upajjhāyaleso, ācariyaleso, senāsanaleso.
395
Jātileso nāma khattiyo diṭṭho hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Aññaṃ khattiyaṃ passitvā codeti — “khattiyo mayā diṭṭho. Pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi, n’atthi tayā saddhiṃ uposatho vā pavāraṇā vā saṅghakammaṃ vā” ti, āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
Brāhmaṇo diṭṭho hoti…pe… vesso diṭṭho hoti…pe… suddo diṭṭho hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Aññaṃ suddaṃ passitvā codeti — “suddo mayā diṭṭho. Pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi”…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
396
Nāmaleso nāma buddharakkhito diṭṭho hoti…pe… dhammarakkhito diṭṭho hoti…pe… saṅgharakkhito diṭṭho hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Aññaṃ saṅgharakkhitaṃ passitvā codeti — “saṅgharakkhito mayā diṭṭho. Pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi”…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
397
Gottaleso nāma Gotamo diṭṭho hoti…pe… Moggallāno diṭṭho hoti…pe… kaccāyano diṭṭho hoti…pe… vāsiṭṭho diṭṭho hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Aññaṃ vāsiṭṭhaṃ passitvā codeti — “vāsiṭṭho mayā diṭṭho. Pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi”…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
398
Liṅgaleso nāma dīgho diṭṭho hoti…pe… rasso diṭṭho hoti…pe… kaṇho diṭṭho hoti…pe… odāto diṭṭho hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Aññaṃ odātaṃ passitvā codeti — “odāto mayā diṭṭho. Pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi”…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
399
Āpattileso nāma lahukaṃ āpattiṃ āpajjanto diṭṭho hoti. Tañce pārājikena codeti — “assamaṇosi, asakyaputtiyosi…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
400
Pattaleso nāma lohapattadharo diṭṭho hoti…pe… sāṭakapattadharo diṭṭho hoti…pe… sumbhakapattadharo diṭṭho hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Aññaṃ sumbhakapattadharaṃ passitvā codeti — “sumbhakapattadharo mayā diṭṭho. Pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi”…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
401
Cīvaraleso nāma paṃsukūliko diṭṭho hoti…pe… gahapaticīvaradharo diṭṭho hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Aññaṃ gahapaticīvaradharaṃ passitvā codeti — “gahapaticīvaradharo mayā diṭṭho. Pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi”…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
402
Upajjhāyaleso nāma itthannāmassa saddhivihāriko diṭṭho hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Aññaṃ itthannāmassa saddhivihārikaṃ passitvā codeti — “itthannāmassa saddhivihāriko mayā diṭṭho. Pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi”…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
403
Ācariyaleso nāma itthannāmassa antevāsiko diṭṭho hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Aññaṃ itthannāmassa antevāsikaṃ passitvā codeti — “itthannāmassa antevāsiko mayā diṭṭho. Pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi”…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
404
Senāsanaleso nāma itthannāmasenāsanavāsiko diṭṭho hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Aññaṃ itthannāmasenāsanavāsikaṃ passitvā codeti — “itthannāmasenāsanavāsiko mayā diṭṭho. Pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi, n’atthi tayā saddhiṃ uposatho vā pavāraṇā vā saṅghakammaṃ vā” ti, āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
405
Pārājikena dhammenā ti catunnaṃ aññatarena.
Anuddhaṃseyyā ti codeti vā codāpeti vā.
Appeva nāma naṃ imamhā brahmacariyācāveyyan ti bhikkhubhāvā cāveyyaṃ, samaṇadhammā cāveyyaṃ, sīlakkhandhā cāveyyaṃ, tapoguṇā cāveyyaṃ.
Tato aparena samayenā ti yasmiṃ khaṇe anuddhaṃsito hoti, taṃ khaṇaṃ taṃ layaṃ taṃ muhuttaṃ vītivatte.
Samanuggāhīyamāno ti yena vatthunā anuddhaṃsito hoti tasmiṃ vatthusmiṃ samanuggāhīyamāno.
Asamanuggāhīyamāno ti na kenaci vuccamāno.
Adhikaraṇaṃ nāma cattāri adhikaraṇāni — vivādādhikaraṇaṃ, anuvādādhikaraṇaṃ, āpattādhikaraṇaṃ, kiccādhikaraṇaṃ.
Koci deso lesamatto upādinno ti tesaṃ dasannaṃ lesānaṃ aññataro leso upādinno hoti.
Bhikkhu ca dosaṃ patiṭṭhātī ti tucchakaṃ mayā bhaṇitaṃ, musā mayā bhaṇitaṃ, abhūtaṃ mayā bhaṇitaṃ, ajānantena mayā bhaṇitaṃ.
Saṅghādiseso ti…pe… tena pi vuccati saṅghādiseso ti.
406
Bhikkhu saṅghādisesaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho hoti, saṅghādisese saṅghādisesadiṭṭhi hoti. Tañce pārājikena codeti — “assamaṇosi, asakyaputtiyosi, n’atthi tayā saddhiṃ uposatho vā pavāraṇā vā saṅghakammaṃ vā” ti, evam pi āpattaññabhāgiyaṃ hoti leso ca upādinno, āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
Bhikkhu saṅghādisesaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho hoti, saṅghādisese thullaccayadiṭṭhi hoti…pe… pācittiyadiṭṭhi hoti… pāṭidesanīyadiṭṭhi hoti… dukkaṭadiṭṭhi hoti… dubbhāsitadiṭṭhi hoti. Tañce pārājikena codeti — “assamaṇosi”…pe… evam pi āpattaññabhāgiyaṃ hoti leso ca upādinno, āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
Bhikkhu thullaccayaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho hoti thullaccaye thullaccayadiṭṭhi hoti…pe… thullaccaye pācittiyadiṭṭhi hoti… pāṭidesanīyadiṭṭhi hoti… dukkaṭadiṭṭhi hoti… dubbhāsitadiṭṭhi hoti… saṅghādisesadiṭṭhi hoti. Tañce pārājikena codeti — “assamaṇosi”…pe… evam pi āpattaññabhāgiyaṃ hoti leso ca upādinno, āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
Bhikkhu pācittiyaṃ…pe… pāṭidesanīyaṃ… dukkaṭaṃ… dubbhāsitaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho hoti, dubbhāsite dubbhāsitadiṭṭhi hoti…pe… dubbhāsite saṅghādisesadiṭṭhi hoti… thullaccayadiṭṭhi hoti… pācittiyadiṭṭhi hoti… pāṭidesanīyadiṭṭhi hoti… dukkaṭadiṭṭhi hoti. Tañce pārājikena codeti — “assamaṇosi, asakyaputtiyosi, n’atthi tayā saddhiṃ uposatho vā pavāraṇā vā saṅghakammaṃ vā” ti, evam pi āpattaññabhāgiyaṃ hoti leso ca upādinno, āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
Ekekaṃ mūlaṃ kātuna cakkaṃ bandhitabbaṃ.
407
Bhikkhu saṅghādisesaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho hoti saṅghādisese saṅghādisesadiṭṭhi hoti. Tañce pārājikena codāpeti — “assamaṇosi”…pe… evam pi āpattaññabhāgiyaṃ hoti leso ca upādinno, āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
Bhikkhu saṅghādisesaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho hoti, saṅghādisese thullaccayadiṭṭhi hoti…pe… pācittiyadiṭṭhi hoti… pāṭidesanīyadiṭṭhi hoti… dukkaṭadiṭṭhi hoti… dubbhāsitadiṭṭhi hoti. Tañce pārājikena codāpeti — “assamaṇosi”…pe… evam pi āpattaññabhāgiyaṃ hoti leso ca upādinno, āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
Bhikkhu thullaccayaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho hoti thullaccaye thullaccayadiṭṭhi hoti…pe… thullaccaye pācittiyadiṭṭhi hoti… pāṭidesanīyadiṭṭhi hoti… dukkaṭadiṭṭhi hoti… dubbhāsitadiṭṭhi hoti… saṅghādisesadiṭṭhi hoti. Tañce pārājikena codāpeti — “assamaṇosi”…pe… evam pi āpattaññabhāgiyaṃ hoti leso ca upādinno, āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
Bhikkhu pācittiyaṃ…pe… pāṭidesanīyaṃ… dukkaṭaṃ… dubbhāsitaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho hoti dubbhāsite dubbhāsitadiṭṭhi hoti…pe… dubbhāsite saṅghādisesadiṭṭhi hoti… thullaccayadiṭṭhi hoti… pācittiyadiṭṭhi hoti… pāṭidesanīyadiṭṭhi hoti… dukkaṭadiṭṭhi hoti. Tañce pārājikena codāpeti — “assamaṇosi, asakyaputtiyosi, n’atthi tayā saddhiṃ uposatho vā pavāraṇā vā saṅghakammaṃ vā” ti, evam pi āpattaññabhāgiyaṃ hoti leso ca upādinno, āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
408
Anāpatti tathāsaññī codeti vā codāpeti vā, ummattakassa, ādikammikassāti.
Dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ navamaṃ.
Saṅghabhedasikkhāpadaṃ
409
Tena samayena Buddho Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandakanivāpe. Atha kho devadatto yena kokāliko kaṭamodakatissako khaṇḍadeviyā putto samuddadatto ten’upasaṅkami, upasaṅkamitvā kokālikaṃ kaṭamodakatissakaṃ khaṇḍadeviyā puttaṃ samuddadattaṃ etad avoca — “etha mayaṃ, āvuso, samaṇassa Gotamassa saṅghabhedaṃ karissāma cakkabhedan” ti. Evaṃ vutte kokāliko devadattaṃ etad avoca — “samaṇo kho, āvuso, Gotamo mahiddhiko mahānubhāvo. Kathaṃ mayaṃ samaṇassa Gotamassa saṅghabhedaṃ karissāma cakkabhedan” ti? “Etha mayaṃ, āvuso, samaṇaṃ Gotamaṃ upasaṅkamitvā pañca vatthūni yācissāma — ‘bhagavā, bhante, anekapariyāyena appicchassa santuṭṭhassa sallekhassa dhutassa pāsādikassa apacayassa vīriyārambhassa vaṇṇavādī. Imāni, bhante, pañca vatthūni anekapariyāyena appicchatāya santuṭṭhiyā sallekhāya dhutatāya pāsādikatāya apacayāya vīriyārambhāya saṃvattanti. Sādhu, bhante, bhikkhū yāvajīvaṃ āraññikā assu, yo gāmantaṃ osareyya, vajjaṃ naṃ phuseyya. Yāvajīvaṃ piṇḍapātikā assu, yo nimantanaṃ sādiyeyya, vajjaṃ naṃ phuseyya. Yāvajīvaṃ paṃsukūlikā assu, yo gahapaticīvaraṃ sādiyeyya, vajjaṃ naṃ phuseyya. Yāvajīvaṃ rukkhamūlikā assu, yo channaṃ upagaccheyya, vajjaṃ naṃ phuseyya. Yāvajīvaṃ macchamaṃsaṃ na khādeyyuṃ, yo macchamaṃsaṃ khādeyya, vajjaṃ naṃ phuseyyā’ ti. Imāni samaṇo Gotamo nānujānissati. Te mayaṃ imehi pañcahi vatthūhi janaṃ saññāpessāmāti. Sakkā kho, āvuso, imehi pañcahi vatthūhi samaṇassa Gotamassa saṅghabhedo kātuṃ cakkabhedo. Lūkhapasannā hi, āvuso, manussā” ti.
Atha kho devadatto sapariso yena Bhagavā ten’upasaṅkami, upasaṅkamitvā Bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho devadatto Bhagavantaṃ etad avoca — “bhagavā, bhante, anekapariyāyena appicchassa…pe… vīriyārambhassa vaṇṇavādī. Imāni, bhante, pañca vatthūni anekapariyāyena appicchatāya…pe… vīriyārambhāya saṃvattanti. Sādhu, bhante, bhikkhū yāvajīvaṃ āraññikā assu, yo gāmantaṃ osareyya vajjaṃ naṃ phuseyya…pe… yāvajīvaṃ macchamaṃsaṃ na khādeyyuṃ, yo macchamaṃsaṃ khādeyya vajjaṃ naṃ phuseyyā” ti. “Alaṃ, devadatta, yo icchati āraññiko hotu, yo icchati gāmante viharatu, yo icchati piṇḍapātiko hotu, yo icchati nimantanaṃ sādiyatu, yo icchati paṃsukūliko hotu, yo icchati gahapaticīvaraṃ sādiyatu. Aṭṭhamāse kho mayā, devadatta, rukkhamūlasenāsanaṃ anuññātaṃ, tikoṭiparisuddhaṃ macchamaṃsaṃ — adiṭṭhaṃ asutaṃ aparisaṅkitan” ti. Atha kho devadatto — “na Bhagavā imāni pañca vatthūni anujānātī” ti haṭṭho udaggo sapariso uṭṭhāyâsanā Bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi.
410
Atha kho devadatto sapariso Rājagahaṃ pavisitvā pañcahi vatthūhi janaṃ saññāpesi — “mayaṃ, āvuso, samaṇaṃ Gotamaṃ upasaṅkamitvā pañca vatthūni yācimhā — ‘bhagavā, bhante, anekapariyāyena appicchassa santuṭṭhassa sallekhassa dhutassa pāsādikassa apacayassa vīriyārambhassa vaṇṇavādī. Imāni, bhante, pañca vatthūni anekapariyāyena appicchatāya santuṭṭhiyā sallekhāya dhutatāya pāsādikatāya apacayāya vīriyārambhāya saṃvattanti. Sādhu, bhante, bhikkhū yāvajīvaṃ āraññikā assu, yo gāmantaṃ osareyya, vajjaṃ naṃ phuseyya. Yāvajīvaṃ piṇḍapātikā assu, yo nimantanaṃ sādiyeyya, vajjaṃ naṃ phuseyya. Yāvajīvaṃ paṃsukūlikā assu, yo gahapaticīvaraṃ sādiyeyya, vajjaṃ naṃ phuseyya. Yāvajīvaṃ rukkhamūlikā assu, yo channaṃ upagaccheyya, vajjaṃ naṃ phuseyya. Yāvajīvaṃ macchamaṃsaṃ na khādeyyuṃ, yo macchamaṃsaṃ khādeyya, vajjaṃ naṃ phuseyyā’ ti. Imāni samaṇo Gotamo nānujānāti. Te mayaṃ imehi pañcahi vatthūhi samādāya vattāmā” ti. Tattha ye te manussā assaddhā appasannā dubbuddhino te evam āhaṃsu — “ime kho samaṇā Sakyaputtiyā dhutā sallekhavuttino, samaṇo pana Gotamo bāhulliko bāhullāya cetetī” ti. Ye pana te manussā saddhā pasannā paṇḍitā byattā buddhimanto te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti — “kathañ hi nāma devadatto Bhagavato saṅghabhedāya parakkamissati cakkabhedāyā” ti. Assosuṃ kho bhikkhū tesaṃ manussānaṃ ujjhāyantānaṃ khiyyantānaṃ vipācentānaṃ. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti — “kathañ hi nāma devadatto saṅghabhedāya parakkamissati cakkabhedāyā” ti. Atha kho te bhikkhū devadattaṃ anekapariyāyena vigarahitvā Bhagavato etam atthaṃ ārocesuṃ…pe… “saccaṃ kira tvaṃ, devadatta, saṅghabhedāya parakkamasi cakkabhedāyā” ti? “Saccaṃ, Bhagavā” ti. Vigarahi Buddho Bhagavā…pe… “kathañ hi nāma tvaṃ, moghapurisa, saṅghabhedāya parakkamissasi cakkabhedāya. N’etaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañ ca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha —
411
“Yo pana bhikkhu samaggassa saṅghassa bhedāya parakkameyya, bhedanasaṃvattanikaṃ vā adhikaraṇaṃ samādāya paggayha tiṭṭheyya, so bhikkhu bhikkhūhi evamassa vacanīyo — ‘māyasmā samaggassa saṅghassa bhedāya parakkami, bhedanasaṃvattanikaṃ vā adhikaraṇaṃ samādāya paggayha aṭṭhāsi. Sametāyasmā saṅghena. Samaggo hi saṅgho sammodamāno avivadamāno ekuddeso phāsu viharatī’ ti. Evañ ca so bhikkhu bhikkhūhi vuccamāno tath’eva paggaṇheyya , so bhikkhu bhikkhūhi yāvatatiyaṃ samanubhāsitabbo tassa paṭinissaggāya. Yāvatatiyañce samanubhāsiyamāno taṃ paṭinissajjeyya, iccetaṃ kusalaṃ, no ce paṭinissajjeyya, saṅghādiseso” ti.
412
Yo panā ti yo yādiso…pe… bhikkhū ti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhū ti.
Samaggo nāma saṅgho samānasaṃvāsako samānasīmāyaṃ ṭhito.
Bhedāya parakkameyyā ti — “kathaṃ ime nānā assu, vinā assu, vaggā assū” ti pakkhaṃ pariyesati, gaṇaṃ bandhati.
Bhedanasaṃvattanikaṃ vā adhikaraṇan ti aṭṭhārasabhedakaravatthūni.
Samādāyā ti ādāya.
Paggayhā ti dīpeyya.
Tiṭṭheyyā ti na paṭinissajjeyya.
So bhikkhū ti yo so saṅghabhedako bhikkhu.
Bhikkhūhī ti aññehi bhikkhūhi.
Ye passanti, ye suṇanti, tehi vattabbo — “māyasmā samaggassa saṅghassa bhedāya parakkami, bhedanasaṃvattanikaṃ vā adhikaraṇaṃ samādāya paggayha aṭṭhāsi. Sametāyasmā saṅghena. Samaggo hi saṅgho sammodamāno avivadamāno ekuddeso phāsu viharatī” ti. Dutiyam pi vattabbo. Tatiyam pi vattabbo. Sace paṭinissajjati, iccetaṃ kusalaṃ, no ce paṭinissajjati, āpatti dukkaṭassa. Sutvā na vadanti, āpatti dukkaṭassa. So bhikkhu saṅghamajjham pi ākaḍḍhitvā vattabbo — “māyasmā samaggassa saṅghassa bhedāya parakkami, bhedanasaṃvattanikaṃ vā adhikaraṇaṃ samādāya paggayha aṭṭhāsi. Sametāyasmā saṅghena. Samaggo hi saṅgho sammodamāno avivadamāno ekuddeso phāsu viharatī” ti. Dutiyam pi vattabbo. Tatiyam pi vattabbo. Sace paṭinissajjati, iccetaṃ kusalaṃ, no ce paṭinissajjati, āpatti dukkaṭassa. So bhikkhu samanubhāsitabbo — “evañ ca pana, bhikkhave, samanubhāsitabbo. Byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo —
413
“Suṇātu me, bhante, saṅgho. Ayaṃ itthannāmo bhikkhu samaggassa saṅghassa bhedāya parakkamati. So taṃ vatthuṃ na paṭinissajjati. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho itthannāmaṃ bhikkhuṃ samanubhāseyya tassa vatthussa paṭinissaggāya. Esā ñatti.
“Suṇātu me, bhante, saṅgho. Ayaṃ itthannāmo bhikkhu samaggassa saṅghassa bhedāya parakkamati. So taṃ vatthuṃ na paṭinissajjati. Saṅgho itthannāmaṃ bhikkhuṃ samanubhāsati tassa vatthussa paṭinissaggāya. Yassāyasmato khamati itthannāmassa bhikkhuno samanubhāsanā tassa vatthussa paṭinissaggāya, so tuṇhassa, yassa nakkhamati, so bhāseyya.
“Dutiyam pi etam atthaṃ vadāmi…pe… Tatiyam pi etam atthaṃ vadāmi — suṇātu me, bhante, saṅgho. Ayaṃ itthannāmo bhikkhu samaggassa saṅghassa bhedāya parakkamati. So taṃ vatthuṃ na paṭinissajjati. Saṅgho itthannāmaṃ bhikkhuṃ samanubhāsati tassa vatthussa paṭinissaggāya. Yassāyasmato khamati itthannāmassa bhikkhuno samanubhāsanā tassa vatthussa paṭinissaggāya, so tuṇhassa, yassa nakkhamati, so bhāseyya.
“Samanubhaṭṭho saṅghena itthannāmo bhikkhu tassa vatthussa paṭinissaggāya. Khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī” ti.
414
Ñattiyā dukkaṭaṃ, dvīhi kammavācāhi thullaccayā, kammavācāpariyosāne āpatti saṅghādisesassa. Saṅghādisesaṃ ajjhāpajjantassa ñattiyā dukkaṭaṃ, dvīhi kammavācāhi thullaccayā paṭippassambhanti.
Saṅghādiseso ti…pe… tena pi vuccati saṅghādiseso ti.
415
Dhammakamme dhammakammasaññī na paṭinissajjati, āpatti saṅghādisesassa.
Dhammakamme vematiko na paṭinissajjati, āpatti saṅghādisesassa.
Dhammakamme adhammakammasaññī na paṭinissajjati, āpatti saṅghādisesassa.
Adhammakamme dhammakammasaññī, āpatti dukkaṭassa.
Adhammakamme vematiko, āpatti dukkaṭassa.
Adhammakamme adhammakammasaññī, āpatti dukkaṭassa.
416
Anāpatti asamanubhāsantassa, paṭinissajjantassa, ummattakassa, khittacittassa, vedanāṭṭassa, ādikammikassāti.
Saṅghabhedasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ.
Bhedānuvattakasikkhāpadaṃ
417
Tena samayena Buddho Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena devadatto saṅghabhedāya parakkamati cakkabhedāya. Bhikkhū evam āhaṃsu — “adhammavādī devadatto, avinayavādī devadatto. Kathañ hi nāma devadatto saṅghabhedāya parakkamissati cakkabhedāyā” ti. Evaṃ vutte kokāliko kaṭamodakatissako khaṇḍadeviyā putto samuddadatto te bhikkhū etad avocuṃ — “māyasmanto evaṃ avacuttha. Dhammavādī devadatto, vinayavādī devadatto. Amhākañ ca devadatto chandañ ca ruciñca ādāya voharati jānāti no bhāsati amhākaṃpetaṃ khamatī” ti. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti — “kathañ hi nāma bhikkhū devadattassa saṅghabhedāya parakkamantassa anuvattakā bhavissanti vaggavādakā” ti. Atha kho te bhikkhū te anuvattake bhikkhū anekapariyāyena vigarahitvā Bhagavato etam atthaṃ ārocesuṃ…pe… “saccaṃ kira, bhikkhave, bhikkhū devadattassa saṅghabhedāya parakkamantassa anuvattakā honti vaggavādakā” ti? “Saccaṃ, Bhagavā” ti. Vigarahi Buddho Bhagavā…pe… “kathañ hi nāma te, bhikkhave, moghapurisā devadattassa saṅghabhedāya parakkamantassa anuvattakā bhavissanti vaggavādakā. N’etaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañ ca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha —
418
“Tass’eva kho pana bhikkhussa bhikkhū honti anuvattakā vaggavādakā eko vā dve vā tayo vā. Te evaṃ vadeyyuṃ — ‘māyasmanto etaṃ bhikkhuṃ kiñci avacuttha. Dhammavādī ceso bhikkhu, vinayavādī ceso bhikkhu. Amhākañceso bhikkhu chandañ ca ruciñca ādāya voharati jānāti no bhāsati amhākampetaṃ khamatī’ ti, te bhikkhū bhikkhūhi evamassu vacanīyā — ‘māyasmanto evaṃ avacuttha, na ceso bhikkhu dhammavādī, na ceso bhikkhu vinayavādī, māyasmantānam pi saṅghabhedo ruccittha, sametāyasmantānaṃ saṅghena, samaggo hi saṅgho sammodamāno avivadamāno ekuddeso phāsu viharatī’ ti. Evañ ca te bhikkhū bhikkhūhi vuccamānā tath’eva paggaṇheyyuṃ, te bhikkhū bhikkhūhi yāvatatiyaṃ samanubhāsitabbā tassa paṭinissaggāya. Yāvatatiyañce samanubhāsiyamānā taṃ paṭinissajjeyyuṃ, iccetaṃ kusalaṃ, no ce paṭinissajjeyyuṃ, saṅghādiseso” ti.
419
Tass’eva kho panā ti tassa saṅghabhedakassa bhikkhuno.
Bhikkhū hontī ti aññe bhikkhū honti.
Anuvattakā ti yaṃdiṭṭhiko so hoti yaṃkhantiko yaṃruciko tepi taṃdiṭṭhikā honti taṃkhantikā taṃrucikā.
Vaggavādakā ti tassa vaṇṇāya pakkhāya ṭhitā honti.
Eko vā dve vā tayo vā ti eko vā hoti dve vā tayo vā. Te evaṃ vadeyyuṃ — “māyasmanto etaṃ bhikkhuṃ kiñci avacuttha, dhammavādī ceso bhikkhu, vinayavādī ceso bhikkhu, amhākañceso bhikkhu chandañ ca ruciñca ādāya voharati jānāti no bhāsati amhākaṃpetaṃ khamatī’ ti.
Te bhikkhū ti ye te anuvattakā bhikkhū.
Bhikkhūhī ti aññehi bhikkhūhi.
Ye passanti ye suṇanti tehi vattabbā — “māyasmanto evaṃ avacuttha. Na ceso bhikkhu dhammavādī, na ceso bhikkhu vinayavādī. Māyasmantānam pi saṅghabhedo ruccittha. Sametāyasmantānaṃ saṅghena. Samaggo hi saṅgho sammodamāno avivadamāno ekuddeso phāsu viharatī” ti. Dutiyam pi vattabbā. Tatiyam pi vattabbā. Sace paṭinissajjanti, iccetaṃ kusalaṃ, no ce paṭinissajjanti, āpatti dukkaṭassa. Sutvā na vadanti, āpatti dukkaṭassa. Te bhikkhū saṅghamajjham pi ākaḍḍhitvā vattabbā — “māyasmanto evaṃ avacuttha. Na ceso bhikkhu dhammavādī, na ceso bhikkhu vinayavādī. Māyasmantānam pi saṅghabhedo ruccittha. Sametāyasmantānaṃ saṅghena. Samaggo hi saṅgho sammodamāno avivadamāno ekuddeso phāsu viharatī” ti. Dutiyam pi vattabbā. Tatiyam pi vattabbā. Sace paṭinissajjanti, iccetaṃ kusalaṃ, no ce paṭinissajjanti, āpatti dukkaṭassa. Te bhikkhū samanubhāsitabbā. Evañ ca pana, bhikkhave, samanubhāsitabbā. Byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo —
420
“Suṇātu me, bhante, saṅgho. Itthannāmo ca itthanāmo ca bhikkhū itthannāmassa bhikkhuno saṅghabhedāya parakkamantassa anuvattakā vaggavādakā. Te taṃ vatthuṃ na paṭinissajjanti. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho itthannāmañ ca itthannāmañ ca bhikkhū samanubhāseyya tassa vatthussa paṭinissaggāya. Esā ñatti.
“Suṇātu me, bhante, saṅgho. Itthannāmo ca itthannāmo ca bhikkhū itthannāmassa bhikkhuno saṅghabhedāya parakkamantassa anuvattakā vaggavādakā. Te taṃ vatthuṃ na paṭinissajjanti. Saṅgho itthannāmañ ca itthannāmañ ca bhikkhū samanubhāsati tassa vatthussa paṭinissaggāya. Yassāyasmato khamati itthannāmassa ca itthannāmassa ca bhikkhūnaṃ samanubhāsanā tassa vatthussa paṭinissaggāya, so tuṇhassa, yassa nakkhamati, so bhāseyya.
“Dutiyam pi etam atthaṃ vadāmi…pe… Tatiyam pi etam atthaṃ vadāmi — suṇātu me, bhante, saṅgho. Itthannāmo ca itthannāmo ca bhikkhū itthannāmassa bhikkhuno saṅghabhedāya parakkamantassa anuvattakā vaggavādakā. Te taṃ vatthuṃ na paṭinissajjanti. Saṅgho itthannāmañ ca itthannāmañ ca bhikkhū samanubhāsati tassa vatthussa paṭinissaggāya. Yassāyasmato khamati itthannāmassa ca itthannāmassa ca bhikkhūnaṃ samanubhāsanā tassa vatthussa paṭinissaggāya, so tuṇhassa, yassa nakkhamati, so bhāseyya.
“Samanubhaṭṭhā saṅghena itthannāmo ca itthannāmo ca bhikkhū tassa vatthussa paṭinissaggāya. Khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī” ti.
421
Ñattiyā dukkaṭaṃ, dvīhi kammavācāhi thullaccayā, kammavācāpariyosāne āpatti saṅghādisesassa. Saṅghādisesaṃ ajjhāpajjantānaṃ ñattiyā dukkaṭaṃ, dvīhi kammavācāhi thullaccayā paṭippassambhanti. Dve tayo ekato samanubhāsitabbā, taduttari na samanubhāsitabbā.
Saṅghādiseso ti…pe… tena pi vuccati “saṅghādiseso” ti.
422
Dhammakamme dhammakammasaññī na paṭinissajjanti, āpatti saṅghādisesassa.
Dhammakamme vematikā na paṭinissajjanti, āpatti saṅghādisesassa.
Dhammakamme adhammakammasaññī na paṭinissajjanti, āpatti saṅghādisesassa.
Adhammakamme dhammakammasaññī, āpatti dukkaṭassa.
Adhammakamme vematikā, āpatti dukkaṭassa.
Adhammakamme adhammakammasaññī, āpatti dukkaṭassa.
423
Anāpatti asamanubhāsantānaṃ, paṭinissajjantānaṃ, ummattakānaṃ, khittacittānaṃ, vedanāṭṭānaṃ, ādikammikānanti.
Bhedānuvattakasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ ekādasamaṃ.
Dubbacasikkhāpadaṃ
424
Tena samayena Buddho Bhagavā Kosambiyaṃ viharati ghositārāme. Tena kho pana samayena āyasmā channo anācaraṃ ācarati. Bhikkhū evam āhaṃsu — “māvuso, channa, evarūpaṃ akāsi. N’etaṃ kappatī” ti. So evaṃ vadeti — “kiṃ nu kho nāma tumhe, āvuso, maṃ vattabbaṃ maññatha? Ahaṃ kho nāma tumhe vadeyyaṃ. Amhākaṃ Buddho amhākaṃ dhammo amhākaṃ ayyaputtena dhammo abhisamito. Seyyathāpi nāma mahāvāto vāyanto tiṇakaṭṭhapaṇṇasaṭaṃ ekato ussāreyya, seyyathā vā pana nadī pabbateyyā saṅkhasevālapaṇakaṃ ekato ussāreyya, evam eva tumhe nānānāmā nānāgottā nānājaccā nānākulā pabbajitā ekato ussaritā. Kiṃ nu kho nāma tumhe, āvuso, maṃ vattabbaṃ maññatha? Ahaṃ kho nāma tumhe vadeyyaṃ. Amhākaṃ Buddho amhākaṃ dhammo amhākaṃ ayyaputtena dhammo abhisamito” ti. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti — “kathañ hi nāma āyasmā channo bhikkhūhi sahadhammikaṃ vuccamāno attānaṃ avacanīyaṃ karissatī” ti. Atha kho te bhikkhū āyasmantaṃ channaṃ anekapariyāyena vigarahitvā Bhagavato etam atthaṃ ārocesuṃ…pe… “saccaṃ kira tvaṃ, channa, bhikkhūhi sahadhammikaṃ vuccamāno attānaṃ avacanīyaṃ karosī” ti? “Saccaṃ Bhagavā” ti. Vigarahi Buddho Bhagavā…pe… “kathañ hi nāma tvaṃ, moghapurisa, bhikkhūhi sahadhammikaṃ vuccamāno attānaṃ avacanīyaṃ karissasi. N’etaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañ ca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha —
425
“Bhikkhu paneva dubbacajātiko hoti uddesapariyāpannesu sikkhāpadesu bhikkhūhi sahadhammikaṃ vuccamāno attānaṃ avacanīyaṃ karoti — ‘mā maṃ āyasmanto kiñci avacuttha kalyāṇaṃ vā pāpakaṃ vā, ahaṃpāyasmante na kiñci vakkhāmi kalyāṇaṃ vā pāpakaṃ vā, viramathāyasmanto mama vacanāyā’ ti, so bhikkhu bhikkhūhi evamassa vacanīyo — ‘māyasmā attānaṃ avacanīyaṃ akāsi, vacanīyamevāyasmā attānaṃ karotu, āyasmāpi bhikkhū vadetu sahadhammena, bhikkhūpi āyasmantaṃ vakkhanti sahadhammena. Evaṃ saṃvaddhā hi tassa Bhagavato parisā yadidaṃ aññamaññavacanena aññamaññavuṭṭhāpanenāti. Evañ ca so bhikkhuṃ bhikkhūhi vuccamāno tath’eva paggaṇheyya, so bhikkhu bhikkhūhi yāvatatiyaṃ samanubhāsitabbo tassa paṭinissaggāya. Yāvatatiyañce samanubhāsīyamāno taṃ paṭinissajjeyya, iccetaṃ kusalaṃ, no ce paṭinissajjeyya, saṅghādiseso” ti.
426
Bhikkhū paneva dubbacajātiko hotī ti dubbaco hoti dovacassakaraṇehi dhammehi samannāgato akkhamo appadakkhiṇaggāhī anusāsaniṃ.
Uddesapariyāpannesu sikkhāpadesū ti pātimokkhapariyāpannesu sikkhāpadesu.
Bhikkhūhī ti aññehi bhikkhūhi.
Sahadhammikaṃ nāma yaṃ Bhagavatā paññattaṃ sikkhāpadaṃ, etaṃ sahadhammikaṃ nāma.
Tena vuccamāno attānaṃ avacanīyaṃ karoti — “mā maṃ āyasmanto kiñci avacuttha kalyāṇaṃ vā pāpakaṃ vā, ahaṃpāyasmante na kiñci vakkhāmi kalyāṇaṃ vā pāpakaṃ vā. Viramathāyasmanto mama vacanāyā” ti.
So bhikkhū ti yo so dubbacajātiko bhikkhu.
Bhikkhūhī ti aññehi bhikkhūhi. Ye passanti ye suṇanti tehi vattabbo — “māyasmā attānaṃ avacanīyaṃ akāsi. Vacanīyameva āyasmā attānaṃ karotu. Āyasmā pi bhikkhū vadetu sahadhammena, bhikkhūpi āyasmantaṃ vakkhanti sahadhammena. Evaṃ saṃvaddhā hi tassa Bhagavato parisā yadidaṃ aññamaññavacanena aññamaññavuṭṭhāpanenā” ti. Dutiyam pi vattabbo. Tatiyam pi vattabbo. Sace paṭinissajjati, iccetaṃ kusalaṃ, no ce paṭinissajjati, āpatti dukkaṭassa. Sutvā na vadanti, āpatti dukkaṭassa. So bhikkhu saṅghamajjham pi ākaḍḍhitvā vattabbo — “māyasmā attānaṃ avacanīyaṃ akāsi…pe… aññamaññavuṭṭhāpanenā” ti. Dutiyam pi vattabbo. Tatiyam pi vattabbo. Sace paṭinissajjati, iccetaṃ kusalaṃ, no ce paṭinissajjati, āpatti dukkaṭassa. So bhikkhu samanubhāsitabbo. Evañ ca pana, bhikkhave, samanubhāsitabbo. Byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo —
427
“Suṇātu me, bhante, saṅgho. Ayaṃ itthannāmo bhikkhu bhikkhūhi sahadhammikaṃ vuccamāno attānaṃ avacanīyaṃ karoti. So taṃ vatthuṃ na paṭinissajjati. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho itthannāmaṃ bhikkhuṃ samanubhāseyya tassa vatthussa paṭinissaggāya. Esā ñatti.
“Suṇātu me, bhante, saṅgho. Ayaṃ itthannāmo bhikkhu bhikkhūhi sahadhammikaṃ vuccamāno attānaṃ avacanīyaṃ karoti. So taṃ vatthuṃ na paṭinissajjati. Saṅgho itthannāmaṃ bhikkhuṃ samanubhāsati tassa vatthussa paṭinissaggāya. Yassāyasmato khamati itthannāmassa bhikkhuno samanubhāsanā tassa vatthussa paṭinissaggāya, so tuṇhassa, yassa nakkhamati, so bhāseyya.
“Dutiyam pi etam atthaṃ vadāmi…pe… Tatiyam pi etam atthaṃ vadāmi — “suṇātu me, bhante, saṅgho. Ayaṃ itthannāmo bhikkhu bhikkhūhi sahadhammikaṃ vuccamāno attānaṃ avacanīyaṃ karoti. So taṃ vatthuṃ na paṭinissajjati. Saṅgho itthannāmaṃ bhikkhuṃ samanubhāsati tassa vatthussa paṭinissaggāya. Yassāyasmato khamati itthannāmassa bhikkhuno samanubhāsanā tassa vatthussa paṭinissaggāya, so tuṇhassa, yassa nakkhamati, so bhāseyya.
“Samanubhaṭṭho saṅghena itthannāmo bhikkhu tassa vatthussa paṭinissaggāya. Khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī” ti.
428
Ñattiyā dukkaṭaṃ, dvīhi kammavācāhi thullaccayā, kammavācāpariyosāne āpatti saṅghādisesassa. Saṅghādisesaṃ ajjhāpajjantassa ñattiyā dukkaṭaṃ, dvīhi kammavācāhi thullaccayā paṭippassambhanti.
Saṅghādiseso ti…pe… tena pi vuccati saṅghādiseso ti.
429
Dhammakamme dhammakammasaññī na paṭinissajjati, āpatti saṅghādisesassa.
Dhammakamme vematiko na paṭinissajjati, āpatti saṅghādisesassa.
Dhammakamme adhammakammasaññī na paṭinissajjati, āpatti saṅghādisesassa.
Adhammakamme dhammakammasaññī, āpatti dukkaṭassa.
Adhammakamme vematiko, āpatti dukkaṭassa.
Adhammakamme adhammakammasaññī, āpatti dukkaṭassa.
430
Anāpatti asamanubhāsantassa, paṭinissajjantassa, ummattakassa, ādikammikassāti.
Dubbacasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ dvādasamaṃ.
Kuladūsakasikkhāpadaṃ
431
Tena samayena Buddho Bhagavā Sāvatthiyaṃ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena assajipunabbasukā nāma kīṭāgirismiṃ āvāsikā honti alajjino pāpabhikkhū. Te evarūpaṃ anācāraṃ ācaranti — mālāvacchaṃ ropentipi ropāpentipi, siñcantipi siñcāpentipi, ocinantipi ocināpentipi, ganthentipi ganthāpentipi, ekatovaṇṭikamālaṃ karontipi kārāpentipi, ubhatovaṇṭikamālaṃ karontipi kārāpentipi, mañjarikaṃ karontipi kārāpentipi, vidhūtikaṃ karontipi kārāpentipi, vaṭaṃsakaṃ karontipi kārāpentipi, āveḷaṃ karontipi kārāpentipi, uracchadaṃ karontipi kārāpentipi. Te kulitthīnaṃ kuladhītānaṃ kulakumārīnaṃ kulasuṇhānaṃ kuladāsīnaṃ ekatovaṇṭikamālaṃ harantipi harāpentipi, ubhatovaṇṭikamālaṃ harantipi harāpentipi, mañjarikaṃ harantipi harāpentipi, vidhūtikaṃ harantipi harāpentipi, vaṭaṃsakaṃ harantipi harāpentipi, āveḷaṃ harantipi harāpentipi, uracchadaṃ harantipi harāpentipi. Te kulitthīhi kuladhītāhi kulakumārīhi kulasuṇhāhi kuladāsīhi saddhiṃ ekabhājanepi bhuñjanti, ekathālakepi pivanti, ekāsanepi nisīdanti, ekamañcepi tuvaṭṭenti, ekattharaṇāpi tuvaṭṭenti, ekapāvuraṇāpi tuvaṭṭenti, ekattharaṇapāvuraṇāpi tuvaṭṭenti, vikālepi bhuñjanti, majjam pi pivanti, mālāgandhavilepanam pi dhārenti, naccantipi gāyantipi vādentipi lāsentipi, naccantiyāpi naccanti, naccantiyāpi gāyanti, naccantiyāpi vādenti, naccantiyāpi lāsenti, gāyantiyāpi naccanti, gāyantiyāpi gāyanti, gāyantiyāpi vādenti, gāyantiyāpi lāsenti, vādentiyāpi naccanti, vādentiyāpi gāyanti, vādentiyāpi vādenti, vādentiyāpi lāsenti, lāsentiyāpi naccanti, lāsentiyāpi gāyanti, lāsentiyāpi vādenti, lāsentiyāpi lāsenti. Aṭṭhapadepi kīḷanti, dasapadepi kīḷanti, ākāsepi kīḷanti, parihārapathepi kīḷanti, santikāyapi kīḷanti, khalikāyapi kīḷanti, ghaṭikāyapi kīḷanti, salākahatthena pi kīḷanti, akkhena pi kīḷanti, paṅgacīrena pi kīḷanti, vaṅkakena pi kīḷanti, mokkhacikāyapi kīḷanti, ciṅgulakena pi kīḷanti, pattāḷhakena pi kīḷanti, rathakena pi kīḷanti, dhanukena pi kīḷanti, akkharikāyapi kīḷanti, manesikāyapi kīḷanti, yathāvajjena pi kīḷanti. Hatthismimpi sikkhanti, assasmimpi sikkhanti, rathasmimpi sikkhanti, dhanusmimpi sikkhanti, tharusmimpi sikkhanti, hatthissapi purato dhāvanti, assassapi purato dhāvanti, rathassapi purato dhāvantipi ādhāvantipi, usseḷentipi, apphoṭentipi, nibbujjhantipi, muṭṭhīhipi yujjhanti, raṅgamajjhepi saṅghāṭiṃ pattharitvā naccakiṃ evaṃ vadanti — idha, bhagini, naccassūti, nalāṭikam pi denti, vividham pi anācāraṃ ācaranti.
432
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu kāsīsu vassaṃ vuṭṭho sāvatthiṃ gacchanto Bhagavantaṃ dassanāya, yena kīṭāgiri tad avasari. Atha kho so bhikkhu pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaram ādāya kīṭāgiriṃ piṇḍāya pāvisi pāsādikena abhikkantena paṭikkantena ālokitena vilokitena samiñjitena pasāritena okkhittacakkhu iriyāpathasampanno. Manussā taṃ bhikkhuṃ passitvā evam āhaṃsu — “kvāyaṃ abalabalo viya mandamando viya bhākuṭikabhākuṭiko viya? Ko imassa upagatassa piṇḍakaṃ dassati? Amhākaṃ pana ayyā assajipunabbasukā saṇhā sakhilā sukhasambhāsā mihitapubbaṅgamā ehisvāgatavādino abbhākuṭikā uttānamukhā pubbabhāsino. Tesaṃ kho nāma piṇḍo dātabbo” ti.
Addasā kho aññataro upāsako taṃ bhikkhuṃ kīṭāgirismiṃ piṇḍāya carantaṃ. Disvāna yena so bhikkhu ten’upasaṅkami, upasaṅkamitvā taṃ bhikkhuṃ abhivādetvā etad avoca — “api, bhante, piṇḍo labbhatī” ti? “Na kho, āvuso, piṇḍo labbhatī” ti. “Ehi, bhante, gharaṃ gamissāmā” ti. Atha kho so upāsako taṃ bhikkhuṃ gharaṃ netvā bhojetvā etad avoca — “kahaṃ, bhante, ayyo gamissatī” ti? “Sāvatthiṃ kho ahaṃ, āvuso, gamissāmi Bhagavantaṃ dassanāyā” ti. “Tena hi, bhante, mama vacanena Bhagavato pāde sirasā vanda, evañ ca vadehi — ‘duṭṭho, bhante, kīṭāgirismiṃ āvāso. Assajipunabbasukā nāma kīṭāgirismiṃ āvāsikā alajjino pāpabhikkhū. Te evarūpaṃ anācāraṃ ācaranti — mālāvacchaṃ ropentipi ropāpentipi, siñcantipi siñcāpentipi…pe… vividham pi anācāraṃ ācaranti. Yepi te, bhante, manussā pubbe saddhā ahesuṃ pasannā tepi etarahi assaddhā appasannā. Yānipi tāni saṅghassa pubbe dānapathāni tānipi etarahi upacchinnāni. Riñcanti pesalā bhikkhū, nivasanti pāpabhikkhū. Sādhu, bhante, Bhagavā kīṭāgiriṃ bhikkhū pahiṇeyya yathāyaṃ kīṭāgirismiṃ āvāso saṇṭhaheyyā’” ti.
Evam āvusoti kho so bhikkhu tassa upāsakassa paṭissutvā yena sāvatthi tena pakkāmi. Anupubbena yena sāvatthi jetavanaṃ anāthapiṇḍikassa ārāmo yena Bhagavā ten’upasaṅkami, upasaṅkamitvā Bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Āciṇṇaṃ kho pan’etaṃ Buddhānaṃ Bhagavantānaṃ āgantukehi bhikkhūhi saddhiṃ paṭisammodituṃ. Atha kho Bhagavā taṃ bhikkhuṃ etad avoca — “kacci, bhikkhu, khamanīyaṃ kacci yāpanīyaṃ, kaccisi appakilamathena addhānaṃ āgato, kuto ca tvaṃ bhikkhu āgacchasī” ti? “Khamanīyaṃ, Bhagavā, yāpanīyaṃ, Bhagavā. Appakilamathena cāhaṃ, bhante, addhānaṃ āgato. Idhâhaṃ, bhante, kāsīsu vassaṃ vuṭṭho sāvatthiṃ āgacchanto Bhagavantaṃ dassanāya yena kīṭāgiri tad avasariṃ. Atha khvāhaṃ, bhante, pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaram ādāya kīṭāgiriṃ piṇḍāya pāvisiṃ. Addasā kho maṃ, bhante, aññataro upāsako kīṭāgirismiṃ piṇḍāya carantaṃ. Disvāna yenâhaṃ ten’upasaṅkami, upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā etad avoca — ‘api, bhante, piṇḍo labbhatī’ ti? ‘Na kho, āvuso, piṇḍo labbhatī’ ti. ‘Ehi, bhante, gharaṃ gamissāmā’ ti. Atha kho, bhante, so upāsako maṃ gharaṃ netvā bhojetvā etad avoca — ‘kahaṃ, bhante, ayyo gamissasī’ ti? ‘Sāvatthiṃ kho ahaṃ, āvuso, gamissāmi Bhagavantaṃ dassanāyā’ ti. Tena hi, bhante, mama vacanena Bhagavato pāde sirasā vanda, evañ ca vadehi — ‘duṭṭho, bhante, kīṭāgirismiṃ āvāso, assajipunabbasukā nāma kīṭāgirismiṃ āvāsikā alajjino pāpabhikkhū. Te evarūpaṃ anācāraṃ ācaranti — mālāvacchaṃ ropentipi ropāpentipi, siñcantipi siñcāpentipi…pe… vividham pi anācāraṃ ācaranti. Yepi te, bhante, manussā pubbe saddhā ahesuṃ pasannā tepi etarahi assaddhā appasannā, yānipi tāni saṅghassa pubbe dānapathāni tānipi etarahi upacchinnāni, riñcanti pesalā bhikkhū nivasanti pāpabhikkhū. Sādhu, bhante, Bhagavā kīṭāgiriṃ bhikkhū pahiṇeyya yathāyaṃ kīṭāgirismiṃ āvāso saṇṭhaheyyā’ ti. Tato ahaṃ, Bhagavā, āgacchāmī” ti.
433
Atha kho Bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā bhikkhū paṭipucchi — “saccaṃ kira, bhikkhave, assajipunabbasukā nāma kīṭāgirismiṃ āvāsikā alajjino pāpabhikkhū te evarūpaṃ anācāraṃ ācaranti — mālāvacchaṃ ropentipi ropāpentipi, siñcantipi siñcāpentipi…pe… vividham pi anācāraṃ ācaranti, yepi te, bhikkhave, manussā pubbe saddhā ahesuṃ pasannā tepi etarahi assaddhā appasannā, yānipi tāni saṅghassa pubbe dānapathāni tānipi etarahi upacchinnāni, riñcanti pesalā bhikkhū nivasanti pāpabhikkhū” ti? “Saccaṃ, Bhagavā” ti. Vigarahi Buddho Bhagavā…pe… “kathañ hi nāma te, bhikkhave, moghapurisā evarūpaṃ anācāraṃ ācarissanti — mālāvacchaṃ ropessantipi ropāpessantipi, sañcissantipi siñcāpessantipi, ocinissantipi ocināpessantipi, ganthissantipi ganthāpessantipi, ekatovaṇṭikamālaṃ karissantipi kārāpessantipi, ubhatovaṇṭikamālaṃ karissantipi kārāpessantipi, mañjarikaṃ karissantipi kārāpessantipi, vidhūtikaṃ karissantipi kārāpessantipi, vaṭaṃsakaṃ karissantipi kārāpessantipi, āveḷaṃ karissantipi kārāpessantipi, uracchadaṃ karissantipi kārāpessantipi. Te kulitthīnaṃ kuladhītānaṃ kulakumārīnaṃ kulasuṇhānaṃ kuladāsīnaṃ ekatovaṇṭikamālaṃ harissantipi hārāpessantipi, ubhatovaṇṭikamālaṃ harissantipi hārāpessantipi, mañjarikaṃ harissantipi hārāpessantipi, vidhūtikaṃ harissantipi hārāpessantipi, vaṭaṃsakaṃ harissantipi hārāpessantipi, āveḷaṃ harissantipi hārāpessantipi, uracchadaṃ harissantipi hārāpessantipi. Te kulitthīhi kuladhītāhi kulakumārīhi kulasuṇhāhi kuladāsīhi saddhiṃ ekabhājanepi bhuñjissanti, ekathālakepi pivissanti, ekāsanepi nisīdissanti, ekamañcepi tuvaṭṭissanti, ekattharaṇāpi tuvaṭṭissanti, ekapāvuraṇāpi tuvaṭṭissanti, ekattharaṇapāvuraṇāpi tuvaṭṭissanti, vikālepi bhuñjissanti, majjam pi pivissanti, mālāgandhavilepanam pi dhārissanti, naccissantipi gāyissantipi vādessantipi lāsessantipi, naccantiyāpi naccissanti naccantiyāpi gāyissanti naccantiyāpi vādessanti naccantiyāpi lāsessanti, gāyantiyāpi naccissanti gāyantiyāpi gāyissanti gāyantiyāpi vādessanti gāyantiyāpi lāsessanti, vādentiyāpi naccissanti vādentiyāpi gāyissanti vādentiyāpi vādessanti vādentiyāpi lāsessanti, lāsentiyāpi naccissanti lāsentiyāpi gāyissanti lāsentiyāpi vādessanti lāsentiyāpi lāsessanti, aṭṭhapadepi kīḷissanti dasapadepi kīḷissanti, akāsepi kīḷissanti, parihārapathepi kīḷissanti, santikāyapi kīḷissanti, khalikāyapi kīḷissanti, ghaṭikāyapi kīḷissanti, salākahatthena pi kīḷissanti, akkhena pi kīḷissanti, paṅgacīrena pi kīḷissanti, vaṅkakena pi kīḷissanti, mokkhacikāyapi kīḷissanti, ciṅgulakena pi kīḷissanti, pattāḷhakena pi kīḷissanti, rathakena pi kīḷissanti, dhanukena pi kīḷissanti, akkharikāyapi kīḷissanti, manesikāyapi kīḷissanti, yathāvajjena pi kīḷissanti, hatthismimpi sikkhissanti, assasmimpi sikkhissanti, rathasmimpi sikkhissanti, dhanusmimpi sikkhissanti, tharusmimpi sikkhissanti, hatthissapi purato dhāvissanti, assassapi purato dhāvissanti, rathassapi purato dhāvissantipi ādhāvissantipi, usseḷessantipi, apphoṭessantipi, nibbujjhissantipi, muṭṭhīhipi yujjhissanti, raṅgamajjhepi saṅghāṭiṃ pattharitvā naccakiṃ evaṃ vakkhanti “idha bhagini naccassū” ti nalāṭikam pi dassanti, vividham pi anācāraṃ ācarissanti. N’etaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… vigarahitvā dhammiṃ kathaṃ katvā Sāriputtamoggallāne āmantesi — “gacchatha tumhe, Sāriputtā, kīṭāgiriṃ gantvā assajipunabbasukānaṃ bhikkhūnaṃ kīṭāgirismā pabbājanīyakammaṃ karotha. Tumhākaṃ ete saddhivihārikā” ti.
“Kathaṃ mayaṃ, bhante, assajipunabbasukānaṃ bhikkhūnaṃ kīṭāgirismā pabbājanīyakammaṃ karoma? Caṇḍā te bhikkhū pharusā” ti. “Tena hi tumhe, Sāriputtā, bahukehi bhikkhūhi saddhiṃ gacchathā” ti. “Evaṃ, bhante” ti kho Sāriputtamoggallānā Bhagavato paccassosuṃ. “Evañ ca pana, bhikkhave, kātabbaṃ. Paṭhamaṃ assajipunabbasukā bhikkhū codetabbā. Codetvā sāretabbā. Sāretvā āpattiṃ ropetabbā. Āpattiṃ ropetvā byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo —
434
“Suṇātu me, bhante, saṅgho. Ime assajipunabbasukā bhikkhū kuladūsakā pāpasamācārā. Imesaṃ pāpakā samācārā dissanti c’eva suyyanti ca. Kulāni ca imehi duṭṭhāni dissanti c’eva suyyanti ca. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho assajipunabbasukānaṃ bhikkhūnaṃ kīṭāgirismā pabbājanīyakammaṃ kareyya — ‘na assajipunabbasukehi bhikkhūhi kīṭāgirismiṃ vatthabban’ ti. Esā ñatti.
“Suṇātu me, bhante, saṅgho. Ime assajipunabbasukā bhikkhū kuladūsakā pāpasamācārā. Imesaṃ pāpakā samācārā dissanti c’eva suyyanti ca. Kulāni ca imehi duṭṭhāni dissanti c’eva suyyanti ca. Saṅgho assajipunabbasukānaṃ bhikkhūnaṃ kīṭāgirismā pabbājanīyakammaṃ karoti — ‘na assajipunabbasukehi bhikkhūhi kīṭāgirismiṃ vatthabban’ ti. Yassāyasmato khamati assajipunabbasukānaṃ bhikkhūnaṃ kīṭāgirismā pabbājanīyakammassa karaṇaṃ — ‘na assajipunabbasukehi bhikkhūhi kīṭāgirismiṃ vatthabban’ ti, so tuṇhassa, yassa nakkhamati, so bhāseyya.
“Dutiyam pi etam atthaṃ vadāmi…pe… Tatiyam pi etam atthaṃ vadāmi — suṇātu me, bhante, saṅgho…pe… so bhāseyya.
“Kataṃ saṅghena assajipunabbasukānaṃ bhikkhūnaṃ kīṭāgirismā pabbājanīyakammaṃ — ‘na assajipunabbasukehi bhikkhūhi kīṭāgirismiṃ vatthabban’ ti. Khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī” ti.
435
Atha kho Sāriputtamoggallānappamukho bhikkhusaṅgho kīṭāgiriṃ gantvā assajipunabbasukānaṃ bhikkhūnaṃ kīṭāgirismā pabbājanīyakammaṃ akāsi — ‘na assajipunabbasukehi bhikkhūhi kīṭāgirismiṃ vatthabban’ ti. Te saṅghena pabbājanīyakammakatā na sammā vattanti, na lomaṃ pātenti, na netthāraṃ vattanti, na bhikkhū khamāpenti, akkosanti paribhāsanti chandagāmitā dosagāmitā mohagāmitā bhayagāmitā pāpenti, pakkamantipi, vibbhamantipi. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti — “kathañ hi nāma assajipunabbasukā bhikkhū saṅghena pabbājanīyakammakatā na sammā vattissanti, na lomaṃ pātessanti, na netthāraṃ vattissanti, na bhikkhū khamāpessanti, akkosissanti paribhāsissanti, chandagāmitā dosagāmitā mohagāmitā bhayagāmitā pāpessanti pakkamissantipi vibbhamissantipī” ti. Atha kho te bhikkhū assajipunabbasuke bhikkhū anekapariyāyena vigarahitvā Bhagavato etam atthaṃ ārocesuṃ…pe… “saccaṃ kira, bhikkhave, assajipunabbasukā bhikkhū saṅghena pabbājanīyakammakatā na sammā vattanti…pe… vibbhamantipī” ti? “Saccaṃ, Bhagavā” ti. Vigarahi Buddho Bhagavā…pe… evañ ca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha —
436
“Bhikkhu paneva aññataraṃ gāmaṃ vā nigamaṃ vā upanissāya viharati kuladūsako pāpasamācāro. Tassa kho pāpakā samācārā dissanti c’eva suyyanti ca, kulāni ca tena duṭṭhāni dissanti c’eva suyyanti ca. So bhikkhu bhikkhūhi evamassa vacanīyo — ‘āyasmā kho kuladūsako pāpasamācāro, āyasmato kho pāpakā samācārā dissanti c’eva suyyanti ca, kulāni cāyasmatā duṭṭhāni dissanti c’eva suyyanti ca. Pakkamatāyasmā imamhā āvāsā. Alaṃ te idha vāsenā’ ti. Evañ ca so bhikkhu bhikkhūhi vuccamāno te bhikkhū evaṃ vadeyya — ‘chandagāmino ca bhikkhū dosagāmino ca bhikkhū mohagāmino ca bhikkhū bhayagāmino ca bhikkhū tādisikāya āpattiyā ekaccaṃ pabbājenti ekaccaṃ na pabbājentī’ ti, so bhikkhu bhikkhūhi evamassa vacanīyo — ‘māyasmā evaṃ avaca. Na ca bhikkhū chandagāmino. Na ca bhikkhū dosagāmino. Na ca bhikkhū mohagāmino. Na ca bhikkhū bhayagāmino. Āyasmā kho kuladūsako pāpasamācāro. Āyasmato kho pāpakā samācārā dissanti c’eva suyyanti ca. Kulāni cāyasmatā duṭṭhāni dissanti c’eva suyyanti ca. Pakkamatāyasmā imamhā āvāsā. Alaṃ te idha vāsenā’ ti. Evañ ca so bhikkhu bhikkhūhi vuccamāno tath’eva paggaṇheyya, so bhikkhu bhikkhūhi yāvatatiyaṃ samanubhāsitabbo tassa paṭinissaggāya. Yāvatatiyañce samanubhāsīyamāno taṃ paṭinissajjeyya, iccetaṃ kusalaṃ, no ce paṭinissajjeyya, saṅghādiseso” ti.
437
Bhikkhu paneva aññataraṃ gāmaṃ vā nigamaṃ vā ti gāmopi nigamopi nagaram pi gāmo c’eva nigamo ca.
Upanissāya viharatī ti tattha paṭibaddhā honti cīvara-piṇḍapāta-senāsana-gilānappaccaya-bhesajja-parikkhārā.
Kulaṃ nāma cattāri kulāni — khattiyakulaṃ, brāhmaṇakulaṃ, vessakulaṃ, suddakulaṃ.
Kuladūsako ti kulāni dūseti pupphena vā phalena vā cuṇṇena vā mattikāya vā dantakaṭṭhena vā veḷuyā vā vejjikāya vā jaṅghapesanikena vā.
Pāpasamācāro ti mālāvacchaṃ ropetipi ropāpetipi, siñcatipi siñcāpetipi, ocinātipi ocināpetipi, ganthetipi ganthāpetipi.
Dissanti c’eva suyyanti cā ti ye saṃmukhā te passanti, ye tirokkhā te suṇanti.
Kulāni ca tena duṭṭhānī ti pubbe saddhā hutvā taṃ āgamma assaddhā honti, pasannā hutvā appasannā honti.
Dissanti c’eva suyyanti cā ti ye saṃmukhā te passanti, ye tirokkhā te suṇanti.
So bhikkhū ti yo so kuladūsako bhikkhu.
Bhikkhūhī ti aññehi bhikkhūhi. Ye passanti ye suṇanti. Tehi vattabbo — “āyasmā kho kuladūsako pāpasamācāro. Āyasmato kho pāpakā samācārā dissanti c’eva suyyanti ca. Kulāni cāyasmatā duṭṭhāni dissanti c’eva suyyanti ca. Pakkamatāyasmā imamhā āvāsā. Alaṃ te idha vāsenā” ti.
Evañ ca so bhikkhu bhikkhūhi vuccamāno te bhikkhū evaṃ vadeyya — “chandagāmino ca bhikkhū, dosagāmino ca bhikkhū, mohagāmino ca bhikkhū, bhayagāmino ca bhikkhū. Tādisikāya āpattiyā ekaccaṃ pabbājenti ekaccaṃ na pabbājentī” ti.
So bhikkhū ti yo so kammakato bhikkhu.
Bhikkhūhī ti aññehi bhikkhūhi. Ye passanti ye suṇanti tehi vattabbo — “māyasmā evaṃ avaca. Na ca bhikkhū chandagāmino, na ca bhikkhū dosagāmino, na ca bhikkhū mohagāmino, na ca bhikkhū bhayagāmino. Āyasmā kho kuladūsako pāpasamācāro. Āyasmato kho pāpakā samācārā dissanti c’eva suyyanti ca. Kulāni cāyasmatā duṭṭhāni dissanti c’eva suyyanti ca. Pakkamatāyasmā imamhā āvāsā. Alaṃ te idha vāsenā” ti. Dutiyam pi vattabbo. Tatiyam pi vattabbo.
Sace paṭinissajjati, iccetaṃ kusalaṃ. No ce paṭinissajjati, āpatti dukkaṭassa. Sutvā na vadanti, āpatti dukkaṭassa. So bhikkhu saṅghamajjham pi ākaḍḍhitvā vattabbo — “māyasmā evaṃ avaca. Na ca bhikkhū chandagāmino, na ca bhikkhū dosagāmino, na ca bhikkhū mohagāmino, na ca bhikkhū bhayagāmino. Āyasmā kho kuladūsako pāpasamācāro. Āyasmato kho pāpakā samācārā dissanti c’eva suyyanti ca. Kulāni cāyasmatā duṭṭhāni dissanti c’eva suyyanti ca. Pakkamatāyasmā imamhā āvāsā. Alaṃ te idha vāsenā” ti. Dutiyam pi vattabbo. Tatiyam pi vattabbo. Sace paṭinissajjati, iccetaṃ kusalaṃ. No ce paṭinissajjati, āpatti dukkaṭassa. So bhikkhu samanubhāsitabbo. Evañ ca pana, bhikkhave, samanubhāsitabbo. Byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo —
438
“Suṇātu me, bhante, saṅgho. Ayaṃ itthannāmo bhikkhu saṅghena pabbājanīyakammakato bhikkhū chandagāmitā dosagāmitā mohagāmitā bhayagāmitā pāpeti. So taṃ vatthuṃ na paṭinissajjati. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho itthannāmaṃ bhikkhuṃ samanubhāseyya tassa vatthussa paṭinissaggāya. Esā ñatti.
“Suṇātu me, bhante, saṅgho. Ayaṃ itthannāmo bhikkhu saṅghena pabbājanīyakammakato bhikkhū chandagāmitā dosagāmitā mohagāmitā bhayagāmitā pāpeti. So taṃ vatthuṃ na paṭinissajjati. Saṅgho itthannāmaṃ bhikkhuṃ samanubhāsati tassa vatthussa paṭinissaggāya. Yassāyasmato khamati itthannāmassa bhikkhuno samanubhāsanā tassa vatthussa paṭinissaggāya, so tuṇhassa, yassa nakkhamati, so bhāseyya.
“Dutiyam pi etam atthaṃ vadāmi…pe… Tatiyam pi etam atthaṃ vadāmi…pe….
“Samanubhaṭṭho saṅghena itthannāmo bhikkhu tassa vatthussa paṭinissaggāya. Khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī” ti.
439
Ñattiyā dukkaṭaṃ, dvīhi kammavācāhi thullaccayā, kammavācāpariyosāne āpatti saṅghādisesassa. Saṅghādisesaṃ ajjhāpajjantassa ñattiyā dukkaṭaṃ, dvīhi kammavācāhi thullaccayā paṭippassambhanti.
Saṅghādiseso ti saṅghova tassā āpattiyā parivāsaṃ deti, mūlāya paṭikassati, mānattaṃ deti, abbheti, na sambahulā, na ekapuggalo. Tena vuccati saṅghādiseso ti, tass’eva āpattinikāyassa nāmakammaṃ adhivacanaṃ. Tena pi vuccati saṅghādiseso ti.
440
Dhammakamme dhammakammasaññī na paṭinissajjati, āpatti saṅghādisesassa.
Dhammakamme vematiko na paṭinissajjati, āpatti saṅghādisesassa.
Dhammakamme adhammakammasaññī na paṭinissajjati, āpatti saṅghādisesassa.
Adhammakamme dhammakammasaññī, āpatti dukkaṭassa.
Adhammakamme vematiko, āpatti dukkaṭassa.
Adhammakamme adhammakammasaññī, āpatti dukkaṭassa.
441
Anāpatti asamanubhāsantassa, paṭinissajjantassa, ummattakassa, ādikammikassāti.
Kuladūsakasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ terasamaṃ.
442
Uddiṭṭhā kho, āyasmanto, terasa saṅghādisesā dhammā, nava paṭhamāpattikā, cattāro yāvatatiyakā. Yesaṃ bhikkhu aññataraṃ vā aññataraṃ vā āpajjitvā yāvatīhaṃ jānaṃ paṭicchādeti tāvatīhaṃ tena bhikkhunā akāmā parivatthabbaṃ. Parivutthaparivāsena bhikkhunā uttari chārattaṃ bhikkhumānattāya paṭipajjitabbaṃ. Ciṇṇamānatto bhikkhu yattha siyā vīsatigaṇo bhikkhusaṅgho tattha so bhikkhu abbhetabbo. Ekena pi ce ūno vīsatigaṇo bhikkhusaṅgho taṃ bhikkhuṃ abbheyya, so ca bhikkhu anabbhito, te ca bhikkhū gārayhā, ayaṃ tattha sāmīci.
Tatth’āyasmante pucchāmi — “kacci’ttha parisuddhā”? Dutiyam pi pucchāmi — “kacci’ttha parisuddhā”? Tatiyam pi pucchāmi — “kacci’ttha parisuddhā”? Parisuddh’etth’āyasmanto, tasmā tuṇhī, evam etaṃ dhārayāmī ti.
Terasakaṃ niṭṭhitaṃ.
Tass’uddānaṃ —
Vissaṭṭhi kāyasaṃsaggaṃ, duṭṭhullaṃ attakāmañca,
Sañcarittaṃ kuṭī c’eva, vihāro ca amūlakaṃ.
Kiñcilesañ ca bhedo ca, tass’eva anuvattakā,
Dubbacaṃ kuladūsañca, saṅghādisesā terasāti.
Saṅghādisesakaṇḍaṃ niṭṭhitaṃ.
PTS as udako. ↩︎